Ġużè Damato
Ġużè (Joseph) Damato (ur. 13 grudnia 1886 w Safakisie, zm. 25 maja 1963 w Attardzie) – maltański architekt, który zaprojektował szereg kościołów i innych budynków kościelnych w XX wieku. Był pionierem stosowania żelbetu na Malcie, a do jego najbardziej znanych dzieł należą kościół Chrystusa Króla w Paoli, kościół św. Jana Chrzciciela w Xewkiji i kościół Karmelitów w Valletcie. Niektóre z zaprojektowanych przez niego budynków zostały ukończone dopiero kilkadziesiąt lat po jego śmierci.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
13 grudnia 1886 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
25 maja 1963 |
| Narodowość | |
| Praca | |
| Budynki |
Bazylika Chrystusa Króla w Paoli, Rotunda w Xewkiji, Bazylika Matki Bożej z Góry Karmel w Valletcie |
Życiorys edytuj
Damato urodził się 13 grudnia 1886 w Safakis, ówczesnej Tunezji Francuskiej jako syn maltańskich emigrantów. Studiował w De La Salle Brothers w Safakis, w młodym wieku zajmował się szkutnictwem, które było jego rodzinnym biznesem. W wieku 19 lat przeniósł się na Maltę i tam założył własną firmę[1].
Później studiował architekturę morską w Torre Annunziata we Włoszech. Pomimo braku formalnych kwalifikacji architekta, jego pasją było projektowaniem obiektów sakralnych. Nie pobierał opłat za projektowanie kościołów, a inni architekci musieli podpisywać jego prace, ponieważ formlnie nie miał kwalifikacji. Damato wykorzystywał żelbet w swoich projektach kościelnych po tym, jak zapoznał się z tym materiałem podczas studiów we Włoszech[1].
W polityce Damato startował w wyborach w 1921, ale nie został wybrany. Później został przewodniczącym klubu Partii Narodowej w Paoli[1].
Damato był żonaty z Josephine née Farrugia, z którą miał trzech synów, Emanuela, Francisa i Pierre’a[2].
Ġużè Damato zmarł w Attard[3] 25 (lub 26[3]) maja 1963 w wieku 76 lat[1].
Prace edytuj
.jpg)
W swojej karierze Damato zaprojektował kilka budynków, jest najbardziej znany z kościoła Chrystusa Króla w Paoli, kościoła św. Jana Chrzciciela w Xewkiji i kościoła Karmelitów w Valletcie. Kościół w Paoli, zaprojektowany w 1922, był jego pierwszym dużym dziełem i był wczesnym przykładem zastosowania żelbetu na Malcie. Kościół w Xewkiji, wzorowany na kościele Santa Maria della Salute w Wenecji, został zbudowany w latach 1952–1973 i jest uważany za arcydzieło Damato. Kościół Karmelitów został zbudowany w latach 1958–1981, a jego kultowa kopuła determinuje panoramę Valletty[1].
.jpg)
Inne kościoły zaprojektowane przez Damato to św. Franciszka z Asyżu i Niepokalanego Poczęcia w Ħamrun, kościół Karmelitów we Fleur-de-Lys, kościół św. Antoniego w Għajn Dwieli, i obecnie zburzony kościół Kapucynów w Xemxiji[1]. Rozbudował także kilka kościołów, w tym kościół Jezusa z Nazaretu w Sliemie[1] oraz kościół parafialny w Dingli[4]. Nadzorował budowę kopuły kościoła parafialnego św. Kajetana w Ħamrun według projektu Andrea Vassallo[5] i był również zaangażowany w drobne zmiany w kilku innych kościołach i klasztorach[1].
Damato zaprojektował również szpital św. Katarzyny w Attard, St Joseph Institute w Għajnsielem, dom rekolekcyjny w Baħar iċ-Ċagħaq oraz szkoły i uczelnie w Cottonerze, Birkirkarze, Tarxien i Qormi. Jego projektu jest również siedziba M.U.S.E.U.M. w Blata l-Bajda i domy M.U.S.E.U.M. w Tarxien, Mqabbie i Qormi[1]. W latach 50. XX wieku zaprojektował także kamienicę w Victorii na Gozo[6].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i Michael J. Schiavone: Dictionary of Maltese Biographies Vol. 1 A–F. Pietà: Pubblikazzjonijiet Indipendenza, 2009, s. 657–658. ISBN 978-99932-91-32-9. (ang.).
- ↑ Damato Francis Joseph (1914-1986). Royal College of Surgeons of England, 2015-05-08. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-11)]. (ang.).
- ↑ a b Ambassade de Malte en Tunisie / Embassy of Malta in Tunisia. Facebook, 2019-10-01. [dostęp 2021-05-11]. (ang.).
- ↑ Dingli & its Parish. Dingli Parish. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-08)]. (ang.).
- ↑ Leonard Mahoney. Architect Andrea Vassallo (1908–1928). „Melita Historica”. 10 (3), s. 225–236, 1990. Malta Historical Society. [zarchiwizowane z adresu 2017-03-26]. (ang.).
- ↑ Sarah Carabott: Victoria house designed by Ġużè Damato ‘falling apart’. [w:] Times of Malta [on-line]. 2019-03-30. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-07)]. (ang.).