Żydowskie
Żydowskie (j. łemkowski Жыдівскє[4]) – osada w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Krempna[3][5].
| osada | |
 Widok z Wysokiego na Żydowskie. Po lewej widoczna Kiczera Żydowiańska, a po prawej stoki Niedźwiedzi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-232[2] |
| Tablice rejestracyjne |
RJS |
| SIMC |
0355370[3] |
Położenie na mapie gminy Krempna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu jasielskiego  | |
 49°28′06″N 21°29′00″E/49,468333 21,483333[1]
| |
Miejscowość obecnie opuszczona, znajduje się na terenie Magurskiego Parku Narodowego. W okolicy została otwarta ścieżka przyrodnicza „Kiczera” im prof. Jana Rafińskiego.
Historia edytuj
Po raz pierwszy wzmiankowana w 1541[6][7], wieś znajdowała się na szlaku ze Żmigrodu do Bardejowa. W 1880 mieszkało w Żydowskiem około 500 osób, w tym 12 Żydów[6]. W 1859 r. otwarto szkołę, a w 1828 rozpoczęto budowę unickiej cerkwi pw. Wniebowstąpienia Pańskiego.
Podczas I wojny światowej w wyniku działań wojennych związanych z bitwą pod Gorlicami wieś została niemal doszczętnie zniszczona, a liczba mieszkańców spadła z 500 do około 380[6]. W 1928 w wyniku schizmy tylawskiej 1/3 mieszkańców wsi przeszła na prawosławie i rozpoczęto budowę nowej cerkwi. Wcześniej, w 1922 roku, wybudowano obok starej nową cerkiew unicką[7].
Podczas II wojny światowej w trakcie operacji dukielsko-preszowskiej wieś została najpierw zajęta przez oddział kawalerii Armii Czerwonej, a następnie okrążona i zajęta przez jednostki niemieckie. W efekcie większość zabudowań została spalona lub rozebrana do budowy umocnień obronnych[6]. Większość mieszkańców, chcących powrócić do Żydowskiego, zdecydowała się na przeprowadzkę do sąsiednich wsi, skąd zostali deportowani w okolice Doniecka lub Tarnopola[6].
Po wojnie na terenie wsi utworzono PGR oraz filię zakładu karnego. Obecnie Żydowskie jest całkowicie opuszczone[6].
Ciekawe miejsca edytuj
- 2 cerkwiska
- Cmentarz łemkowski
- Kapliczki przydrożne
- Terenowa stacja badawcza Akademii Rolniczej w Krakowie i Magurskiego Parku Narodowego
Szlaki turystyczne edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 164497
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1629 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Żydowskie - nieistniejąca łemkowska wieś [online], www.beskid-niski-pogorze.pl [dostęp 2022-08-18].
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b c d e f Żydowskie (opis + foto). [dostęp 2015-05-01].
- ↑ a b Oczami wędrowca - Żydowskie. [dostęp 2015-05-01].
Linki zewnętrzne edytuj
- Żydowskie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 887.
- Żydowskie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 728.
- Magda Chudzik: Cmentarz łemkowski w Żydowskim. resfoto.pl, 2011-06-08. [dostęp 2018-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-09)]. (pol.).