2-3-2K
2-3-2K (oznaczenie fabryczne P12, ros. П12) – doświadczalna lokomotywa parowa produkcji radzieckiej dla prowadzenia pociągów ekspresowych, skonstruowana w Zakładzie Kołomieńskim w Kołomnie. W latach 1937–1938 zbudowano dwie lokomotywy tego typu, które służyły do prowadzenia pociągów ekspresowych przed II wojną światową.
.jpg) Parowóz 2-3-2 nr 2 | |
| Producent | |
|---|---|
| Lata budowy |
1937–1938 |
| Układ osi |
2'C2' |
| Wymiary | |
| Masa służbowa |
123,5 t[1] |
| Masa przyczepna |
62,3 t[1] |
| Długość |
15 364 mm |
| Wysokość |
4760 mm[2] |
| Rozstaw osi skrajnych |
11 930 mm[2] |
| Średnica kół napędnych |
2000 mm[1] |
| Średnica kół tocznych |
900/1050 mm |
| Napęd | |
| Trakcja |
parowa |
| Ciśnienie w kotle | |
| Powierzchnia ogrzewalna kotła |
239 m²/ 279 m² |
| Powierzchnia przegrzewacza |
124,5 m²/ 146,4 m²[1] |
| Powierzchnia rusztu |
6,5 m²[1] |
| Średnica cylindra |
580 mm[1] |
| Skok tłoka |
700 mm[1] |
| Parametry eksploatacyjne | |
| Moc znamionowa |
3070 KM[2] |
| Prędkość konstrukcyjna |
150 km/h[1] |
| Nacisk osi na szyny |
21,35 t[2] |
| Parametry użytkowe | |
| Rozstaw szyn |
1520 mm |
Projektowanie i budowa edytuj
Parowóz o oznaczeniu fabrycznym typu P12 został skonstruowany w Zakładzie Kołomieńskim (ros. Kołomienskij zawod) w Kołomnie jako doświadczalna maszyna mająca osiągać wysokie prędkości, do prowadzenia pociągów ekspresowych[3]. W tym czasie nowy radziecki produkowany seryjnie parowóz pospieszny IS rozwijał prędkość konstrukcyjną 115 km/h[4]. Po przeanalizowaniu różnych układów osi, zdecydowano się na parowóz o układzie 2'C2', oznaczanym liczbą osi 2-3-2 w notacji rosyjskiej[4]. Początkowo zakładano, że będzie miał koła napędowe o średnicy 1850 mm, pozwalające na prędkość konstrukcyjną 130 km/h, ostatecznie zwiększono średnicę kół do 2000 mm, a prędkość konstrukcyjną do 150 km/h[5]. Projekt opracowano w latach 1935-1936 pod kierownictwem inżynierów L. Lebiedianskiego i M. Szczukina[4]. Ludowy Komisariat Transportu (NKPS) zamówił budowę dwóch egzemplarzy[5]. Parowóz nie miał nadanego oznaczenia kolei, natomiast w literaturze określany jest jako 2-3-2K, w odróżnieniu od drugiej konstrukcji parowozu w takim układzie 2-3-2W zbudowanego w Woroszyłowgradzie[1]. Pierwszy parowóz ukończono 7 listopada 1937 roku, a drugi 1 maja 1938 roku (daty dostosowano do świąt radzieckich: 20. rocznicy rewolucji październikowej i święta pracy)[4]. Z fotografii zamieszczonych obok wynika, że oznakowane były jako: „2-3-2” i parowóz № 1 miał na odchylaczach dymu po bokach komina nazwę: „XX Oktiabr′” (XX Październik), a № 2: „1 Maja”[6].
Konstrukcję parowozu starano się uczynić jak najlżejszą, zwłaszcza w zakresie mechanizmu ruchu, stosując w tym celu między innymi koła dyskowe, wytłaczane tłoki i stal stopową[4]. Dla zmniejszenia oporów ruchu, w zestawach tocznych lokomotywy i tendra zastosowano łożyska toczne[2]. Lokomotywy wyposażono ponadto w opływowe otuliny dla zmniejszenia oporu aerodynamicznego[5]. Wszystkie koła parowozów i tendrów wyposażono w hamulce, zwiększając skuteczność hamowania[4]. Pierwszy parowóz miał nowy przegrzewacz Ł40 (Л40) o dużej średnicy rur, a drugi, dla porównania przegrzewacz Elesko-Je (stosowany na parowozach serii FD i IS), przez co ich kotły różniły się parametrami[7]. W eksploatacji przegrzewacz Ł40 okazał się bardziej wydajny i ekonomiczny[2]. Ujemną cechą w porównaniu z parowozem 2-3-2W było jednak wykonanie głównych podzespołów specjalnie dla nowych parowozów, bez dążenia do ujednolicenia ich z już produkowanymi maszynami[8]. W 1940 roku na podtrzymującym wózku osi tocznych parowozu nr 1 zainstalowano buster, co polepszyło własności w zakresie ruszania z miejsca i podjazdów pod wzniesienia z małymi prędkościami[2].
Eksploatacja edytuj
.jpg)
Pierwszą lokomotywę w 1938 roku poddano dokładnym próbom i przy prędkości 149,2 km/h osiągnięto moc 3070 KM[2]. 24 kwietnia 1938 roku parowóz osiągnął prędkość 160 km/h[2]. 29 czerwca 1938 roku ze specjalnym czterowagonowym pociągiem parowóz osiągnął rekordową w ZSRR prędkość 170 km/h na odcinku Lichosławl − Kalinin[4].
Oba parowozy następnie weszły do eksploatacji na Kolei Oktiabrskiej, prowadząc pociągi pospieszne i ekspresowe[2]. Prowadziły one między innymi ekspres „Krasnaja strieła” (Czerwona Strzała) z Leningradu do Moskwy, którego czas jazdy mógł dzięki temu wynieść 8 godzin[2]. W jednym przypadku, nadrabiając opóźnienie, parowóz tego typu pokonał odcinek Bołogoje – Moskwa (331 km) w 3 godziny[2]. Ponieważ jednak rozkład jazdy był dostosowany do wolniejszych parowozów Su, parowozy 2-3-2K nie pracowały w optymalnym reżimie i były o 10-12% mniej ekonomiczne[1]. Tuż przed II wojną światową planowano rozpocząć ruch szybszych pociągów ekspresowych i zamówić w Zakładach Kołomieńskich dalsze 10 parowozów tego typu, lecz nie doszło do tego z powodu ataku niemieckiego[2]. W latach 1938-1940 przebieg parowozów wyniósł około 170 tysięcy km[4].
Po wojnie parowozy eksploatowano z prędkościami do 70 km/h, wobec czego zdjęto otuliny aerodynamiczne dla ułatwienia eksploatacji, hamulce z kół tocznych i buster z parowozu nr 1, co spowodowało zmniejszenie masy służbowej do 115 ton, a przyczepnej do 57 ton[8].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l Rakow 1995 ↓, s. 300.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Rakow 1995 ↓, s. 298.
- ↑ Rakow 1995 ↓, s. 297, 300.
- ↑ a b c d e f g h Rakow 1974 ↓.
- ↑ a b c Rakow 1995 ↓, s. 297.
- ↑ Fotografie Plik:Паровоз 2-3-2К (№ 1).jpg, Plik:Паровоз 2-3-2К (№ 2).jpg
- ↑ Rakow 1995 ↓, s. 297-298.
- ↑ a b Rakow 1995 ↓, s. 298-299.
Bibliografia edytuj
- Witalij Rakow: Łokomotiwy otieczestwiennych żeleznych dorog 1845-1955. Moskwa: 1995. ISBN 5-277-00821-7. (ros.).
- Witalij Rakow. Poslednij riekord skorosti parowozow. „Tiechnika Mołodioży”. Nr 9/1974, 1974. (ros.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Parowozy ZSRR. par.licasoft.com.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-01)]. (ros.)
- Wybrane parowozy ZSRR (ros.)