9 Batalion Strzelców Karpackich
9 Boloński Batalion Strzelców Karpackich (9 bsk) – pododdział piechoty Polskich Sił Zbrojnych.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Nazwa wyróżniająca | |
| Tradycje | |
| Nadanie sztandaru | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
mjr Leon Firczyk |
| Ostatni |
mjr Józef Różański |
| Działania zbrojne | |
| kampania włoska | |
| Organizacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
Formowanie, zmiany organizacyjne i historia edytuj
9 Batalion Strzelców Karpackich został sformowany po raz pierwszy wiosną 1942 roku, w Palestynie, w składzie 3 Brygady Strzelców Karpackich. Podstawą formowania był rozkaz Ldz. 2440/A/I/tjn./42 dowódcy Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie z 23 maja 1942 roku i rozkaz Ldz. 53/59/Og. Org./tjn./42 dowódcy Dywizji Strzelców Karpackich z 30 maja 1942 roku. W listopadzie 1942 roku batalion został rozformowany.
Po raz drugi 9 Batalion Strzelców Karpackich został sformowany pod koniec 1944 roku we Włoszech również w składzie 3 Brygady Strzelców Karpackich. W kwietniu 1945 roku walczył w bitwie o Bolonię.
21 kwietnia 1945 o godz. 6.00 do centrum Bolonii jako pierwszy wkroczył oddział wydzielony 9 Batalionu Strzelców Karpackich pod dowództwem mjr. Józefa Różańskiego. Piętnaście minut później na najwyższej wieży miasta Torre di Asinelli zawieszona została polska flaga[2]. O godzinie 8.00 do miasta weszli Amerykanie z 5 Armii. O tempie posuwania się świadczy odległość przebyta w ostatniej fazie: Polacy mieli do przebycia 50 km, a Amerykanie zaledwie 20 km. 2 Korpus Polski przez 13 dni wiązał walką trzy doborowe dywizje niemieckie (26-tą pancerną oraz 1. i 4. spadochronowe), brawurowo forsując cztery rzeki i dziewięć kanałów, umocnionych pod względem inżynieryjnym i zażarcie bronionych.
Przełamanie frontu pod Bolonią i wyzwolenie tego miasta miało decydujące znaczenie dla zadania Niemcom ostatecznej klęski na froncie włoskim. Oddziały 2 Korpusu Polskiego wkroczyły do Bolonii witane owacyjnie przez miejscową ludność. Z rozkazu dowódcy 8 Armii Polacy pozostali w tym rejonie nie biorąc już udziału w dalszym pościgu.
9 Batalionowi Strzelców Karpackich nadano uroczyście miano Bolońskiego, a 17 dowódców otrzymało honorowe obywatelstwo miasta. Senat Bolonii wręczył też żołnierzom polskim 215 specjalnie wybitych medali pamiątkowych z napisem Al liberatori che primi entrarono in Bologna 21 Aprile 1945 – per benemerenza ("Oswobodzicielom, którzy pierwsi weszli do Bolonii 21 kwietnia 1945 – w dowód zasługi").
Po wojnie batalion, będąc w składzie wojsk okupacyjnych, pełnił między innymi służbę wartowniczą. W lutym 1946 ochraniał obiekty wojskowe w rejonie Falconara[3]. W 1946 roku batalion został przetransportowany z Włoch do Wielkiej Brytanii i tam w 1947 roku rozformowany.
Symbole batalionu edytuj
Sztandar
Sztandar, ufundowany przez mieszkańców Bolonii, uniwersytet i kardynała Mussali Rocca di Corngliano wręczono batalionowi 21 kwietnia 1946 roku w Bolonii. Sztandar przekazał podesta miasta Giuseppe Dorra, a wręczył go gen. Anders[4].
Na stronie głównej w centrum znajduje się wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej w wieńcu laurowym i prostokątnej ramie. W czterech rogach wyhaftowano odznaki pamiątkowe batalionu. Na ramionach krzyża kawalerskiego umieszczono nazwy wyzwalanych przez 9 batalion, miast włoskich. Strona odwrotna na stronie odwrotnej,w rogach płata: w lewym górnym - odznaka pamiątkowa 3 Dywizji Strzelców Karpackich, w lewym dolnym - odznaka honorowa 2 Korpusu, w prawym górnym - herb Bolonii, w prawym dolnym - herb San Pietro[4].
Obecnie sztandar eksponowany jest w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie[5].
Odznaka
Zatwierdzona w Dzienniku Rozkazów dowódcy 2 Korpusu nr 25, poz. 35 z 23 marca 1946 roku[6]. Wykonana w białym metalu, emaliowana; stanowi kompozycję stylizowanego orła w locie i tarczy z herbem Bolonii. W górnej części tarczy napis 9 B. S. K. - 21. IV 1945. Pozostała część tarczy podzielona na cztery pola, na których znajdują się szarfy z napisem Libertas i krzyże. Orzeł wykonany z białego metalu, herb emaliowany: tarcza emalia biała, szarfy – emalia niebieska, krzyże – emalia czerwona, nad krzyżami złote pasy. Odznakę noszono na beretach w odległości 5 cm od orzełka, po jego lewej stronie. Noszona była również na górnej lewej kieszeni munduru, jako odznaka pamiątkowa mocowana nakrętką.
Wykonywała ją firma F. M. Lorioli, Milano - Roma[7].
Żołnierze batalionu edytuj
- Dowódcy batalionu
- ppłk Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski (od V 1942)
- mjr Leon Franciszek Firczyk
- mjr Józef Grzegorz Różański (od 1 VIII 1946)
- Zastępcy dowódcy batalionu
- mjr Józef Grzegorz Różański (do 1 VIII 1946)
- Oficerowie
- por. Leon Pająk - dowódca 4 kompanii
Przypisy edytuj
- ↑ Krząstek i Żak 1997 ↓, s. 169.
- ↑ Sarner; Zdobywcy Monte Cassino...str 199
- ↑ Żak 2014 ↓, s. 144.
- ↑ a b Murgrabia 1990 ↓, s. 46.
- ↑ Murgrabia 1990 ↓, s. 123.
- ↑ Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 506.
- ↑ Partyka 1997 ↓, s. 73.
Bibliografia edytuj
- Kronika 3 Dywizji Strzelców Karpackich Nr 1 za czas od 3 V 1942 do 10 XII 1943. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, sygn. C.292.. [dostęp 2016-06-02].
- Spis i fotografie żołnierzy 3 Dywizji Strzelców Karpackich. W: Trzecia Dywizja Strzelców Karpackich 1942–1987. Władysław Maciejczyk (red.). T. 2. Londyn: Zarząd Główny Związku Karpatczyków 3 DSK, 1991.
- Witold Biegański, Historyczne bitwy. Bolonia 1945, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1986, ISBN 83-11-07363-5
- Tadeusz Krząstek, Andrzej Żak: Z ziemi włoskiej do Polski. Warszawa: Wydawnictwo Marrow SA, 1997. ISBN 83-907396-5-8.
- Jerzy Murgrabia: Symbole wojskowe Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Wydawnictwo Bellona, 1990. ISBN 83-11-07825-4.
- Jan Partyka: Odznaki i oznaki PSZ na Zachodzie 1939-1945. Wojska Lądowe. Rzeszów: Wydawnictwo Libri Ressovienses, 1997. ISBN 83-902021-9-0.
- Harvey Sarner, Piotr K Domaradzki: Zdobywcy Monte Cassino : generał Anders i jego żołnierze. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2006. ISBN 83-7506-003-8.
- Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-204-3299-2.
- Jakub Żak: Nie walczyli dla siebie. Powojenna odyseja 2 Korpusu Polskiego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2014. ISBN 978-83-7399-621-2.
- Wojsko Polskie 1939-1945 - Barwa i broń. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984. ISBN 83-223-2055-8.