Abrasza Blum
Abrasza Blum, właściwie Abraham Blum (ur. 1905 w Wilnie, zm. w maju 1943 w Warszawie) – polski działacz socjalistyczny żydowskiego pochodzenia, członek kierownictwa podziemnego Bundu w getcie warszawskim, uczestnik powstania w getcie.
| Data i miejsce urodzenia |
1905 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
maj 1943 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Stanowiska |
członek kierownictwa Bundu w getcie warszawskim |
| Główne wojny i bitwy | |
Życiorys
edytujBył uczniem reformowanego chederu i żydowskiego gimnazjum w Wilnie, następnie został absolwentem inżynierii jednej z belgijskich politechnik. W 1929 zamieszkał w Warszawie. Przez pewien okres związany był z komunistyczną organizacją młodzieżową, po czym został członkiem żydowskiej partii robotniczej Bund. Od 1930 był członkiem kierownictwa Cukunftu. Zajmował się tworzeniem świeckich szkół żydowskich, finansowanych przez Bund.
W czasie II wojny światowej, od 1940 przebywał w getcie warszawskim. Od końca listopada 1942 był przedstawicielem Bundu w Komisji Koordynacyjnej Żydowskiego Komitetu Narodowego i Bundu. Najprawdopodobniej był jednym z dwóch reprezentantów Bundu podczas konferencji z Blokiem Antyfaszystowskim. Uznawany przez wielu działaczy lewicowych i bundowców (m.in. Marka Edelmana) za jednego z głównych ideologów tego ruchu w getcie. W latach 1942–1943 pracował w fabryce szczotek (tzw. szopie szczotkarzy) przy ul. Franciszkańskiej. Był przedstawicielem Bundu w biurze politycznym Żydowskiej Organizacji Bojowej.
Uczestniczył w powstaniu w getcie warszawskim. 10 maja 1943 wraz z grupą żydowskich bojowców przedostał się kanałami na stronę aryjską, gdzie ukrywał się w mieszkaniu Władysławy Meed ps. „Władka” (po stronie aryjskiej – Władysława Kowalska) przy ulicy Barokowej 2 w Warszawie. Wykryty przez dozorcę, który zamknął go w mieszkaniu i wezwał Gestapo, próbował ucieczki przez okno po sznurze z pościeli, ale spadł z wysokości trzeciego pietra i połamał nogi. Przetrzymywany w budynku policji przy ul. Daniłowiczowskiej, był przesłuchiwany przez Gestapo w al. Szucha 25, gdzie został najprawdopodobniej zamordowany.
Jego symboliczny grób znajduje się w alei głównej cmentarza żydowskiego przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 12, rząd 4)[1][2].
Życie prywatne
edytujJego żona Luba Blum-Bielicka była w getcie dyrektorką Szkoły Pielęgniarek[3]. Wraz z synem i córką przeżyła okupację; po wojnie była kierowniczką Domu Dziecka w Otwocku, a od 1949 dyrektorką Szkoły Pielęgniarskiej nr 3 w Warszawie[4].
Upamiętnienie
edytuj- Nazwisko Abraszy Bluma widnieje na tablicy pamiątkowej umieszczonej przy pomniku Ewakuacji Bojowników Getta Warszawskiego przy ulicy Prostej 51 w Warszawie.
Przypisy
edytuj- ↑ Grób Abraszy Bluma w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
- ↑ Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003. ISBN 83-916419-3-7.
- ↑ Izabella Maliszewska, Stanisław Maliszewski: Śródmieście Północne. Warszawskie Termopile. Warszawa: Fundacja „Wystawa Warszawa Walczy 1939–1945, 2000, s. 149. ISBN 83-87545-32-5.
- ↑ Luba Bielicka Blum.
Bibliografia
edytuj- Władysława Meed, Po obu stronach muru. Wspomnienia z warszawskiego getta, Warszawa 2003, ISBN 83-88797-45-X.
- Anka Grupińska, Ciągle po kole. Rozmowy z żydowskimi żołnierzami.
- Bernard Ber Mark, Walka i zagłada warszawskiego getta.
- Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem.
- Henryk Kroszczor: Cmentarz Żydowski w Warszawie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 11. ISBN 83-01-04304-0..