Wikipedia

Adam Świeżawski

Adam Julian Świeżawski z Rudnik (ur. 7 stycznia 1891 w Czerniawce, zm. 1940 w Kijowie) – kapitan rezerwy piechoty Wojska Polskiego, prawnik, działacz narodowy, ofiara zbrodni katyńskiej.

Adam Świeżawski
Ilustracja
kapitan rezerwy piechoty kapitan rezerwy piechoty
Data urodzenia

7 stycznia 1891

Data śmierci

1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

45 Pułk Piechoty,
26 Pułk Piechoty

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości z Mieczami
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj

Urodził się 7 stycznia 1891 w Czerniawce na Bukowinie jako syn Włodzimierza i Marii z domu Kobuzowskiej[1].

U kresu I wojny światowej należał do organizacji Polskie Kadry Wojskowe[2]. Wówczas był wysyłany do austriackich pułków i organizował polską konspirację w jej szeregach[3]. W listopadzie brał udział w obronie Lwowa w trakcie wojny polsko-ukraińskiej. Służył w oddziale wraz z kpt. Zdzisławem Trześniowskim, stacjonując w Rzęsnej Polskiej pod Lwowem[4]. W komunikacie z 5 listopada 1918 podano, w stopniu porucznika wraz z oddziałem samorzutnie zajął Górę Stracenia, walcząc przeciwko trzykrotnie liczniejszym siłom nieprzyjaciela[5][6]. Po zajęciu przez Polaków części miasta, rozkazem Naczelnej Komendy z 5 listopada 1918 objął stanowisko komendanta sektora II – tzw. „odcinka Marii Magdaleny” – pozostającego w Grupie I/II (według jednego źródła zakres ulic Pełczyńskiej, T. Lenartowicza, Nowy Świat do ulicy F. Karpińskiego i A. Mickiewicza włącznie[7][4]; według innego źródła rejon od ul. J. I. Kraszewskiego przez Ogród Jezuicki aż do gmachu Dyrekcji Kolejowej przy ul. Zygmuntowskiej[8][9][10])[11][12])[a]. Podczas walk wykazywał się organizacją (w szkole Marii Magdaleny)[13], jak i postawą zasługującą na pochwałę[14].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Został awansowany na stopień kapitana rezerwy piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[15][16]. W 1923, 1924 był oficerem rezerwowym 45 pułku piechoty w garnizonie Równe[17][18]. W 1934 był oficerem rezerwy lwowskiego 26 pułku piechoty i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto[19].

Był prawnikiem we Lwowie[20]. Publikował w „Kurierze Lwowskim”[21]. Działał w zarządzie okręgu lwowskiego Stronnictwa Narodowego[22]. W wyborach samorządowych w maju 1939 uzyskał mandat radnego Rady Miasta Lwowa startując z Listy Katolicko-Narodowej[23].

Zarządzeniem prezydenta RP Ignacego Mościckiego z 9 listopada 1933 został odznaczony Krzyżem Niepodległości z Mieczami za pracę w dziele odzyskania niepodległości[24].

Po wybuchu II wojny światowej, agresji ZSRR na Polskę w dniu 17 września 1939 i nastaniu okupacji sowieckiej przebywał nadal we Lwowie[12]. Działał w ruchu konspiracyjnym[12]. Był organizatorem jadłodajni, którą prowadził wraz z krewnymi[12]. W 1940 został aresztowany przez funkcjonariuszy NKWD[12]. W 1940 został zamordowany w ramach zbrodni katyńskiej. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 72/1-930 oznaczony numerem 2598)[25]. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Był żonaty z Heleną z domu Paygert[26] (1891–1969), przed wojną aktywistką SN i NOK, która po jego aresztowaniu w 1940 także została zatrzymana przez sowietów i wywieziona ze Lwowa[12], po wojnie działała społecznie w Londynie, po raz drugi zamężna pod nazwiskiem Witkowska[27].

Uwagi

edytuj
  1. ↑ W publikacjach pojawiała się forma nazwiska „Świerzawski” oraz „Świeżowski”.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Adam Julian Świeżawski z Rudnik. sejm-wielki.pl. [dostęp 2018-05-02].
  2. ↑ Lwów - 1939 Staraniem i nakładem Straży Mogił Polskich Bohaterów we Lwowie w dwudziestą rocznicę powstania Towarzystwa. Groby dowódców i działaczy. lwow.home.pl. [dostęp 2018-05-02].
  3. ↑ Mączyński. Boje Lwowskie. Tom I ↓, s. 41.
  4. ↑ a b Mączyński. Boje Lwowskie. Tom I ↓, s. 136, 155, 161, 162.
  5. ↑ Gella. Ruski miesiąc ↓, s. 59.
  6. ↑ Mączyński. Boje Lwowskie. Tom I ↓, s. 45.
  7. ↑ Gella. Ruski miesiąc ↓, s. 63/64, 137.
  8. ↑ Obrona Lwowa 1 - 22.11.1918r. genealogia.okiem.pl. [dostęp 2015-10-31].
  9. ↑ Artur Leinwand: Obrona Lwowa w listopadzie 1918 roku. lwow.com.pl. [dostęp 2015-10-31].
  10. ↑ Aleksander Szumański: Obrona Lwowa w listopadzie 1918 roku. Fenomen I wojny światowej. ksi.kresy.info.pl, 2017-11-08. [dostęp 2018-05-02].
  11. ↑ Semper Fidelis. Obrona Lwowa w obrazach współczesnych. Lwów / Warszawa: Straż Mogił Polskich Bohaterów / Oficyna Wydawnicza Volumen, 1930 / 1990, s. Tab. 16.
  12. ↑ a b c d e f Wanda Komornicka: W mieście, na wsi, w więzieniu. cracovia-leopolis.pl. [dostęp 2018-05-02].
  13. ↑ Gella. Ruski miesiąc ↓, s. 180.
  14. ↑ Gella. Ruski miesiąc ↓, s. 190.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 479.
  16. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 420.
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 258.
  18. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 238.
  19. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 10, 462.
  20. ↑ Adam Świeżawski. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2018-05-02].
  21. ↑ Klaudiusz Hrabyk. Wspomnienia, cz. IV. „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego”. Nr 10/1, s. 86, 1971. 
  22. ↑ Ziemia Sanocka – w Obozie Narodowym. „Warszawski Dziennik Narodowy”. Nr 37B, s. 5, 7 lutego 1936. 
  23. ↑ Wykaz mandatów w wyborach do Rady miejskiej we Lwowie. „Gazeta Lwowska”. Nr 123, s. 2, 3 czerwca 1939. 
  24. ↑ M.P. z 1933 r. nr 255, poz. 276.
  25. ↑ Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 97. [dostęp 2015-03-08].
  26. ↑ Adam Swiezawski. ancestry.com. [dostęp 2018-05-02]. (ang.).
  27. ↑ Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 2 (17), s. 98, Grudzień 1969. Koło Lwowian w Londynie. 

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adam_Świeżawski&oldid=71198311”