Al-Abbasijja
Al-Abbasijja (arab. العبْاسِيّة) – nieistniejąca już arabska wieś, która była położona w Dystrykcie Jafy w Mandacie Palestyny. Wieś została wyludniona i zniszczona podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny, po ataku Irgunu w dniu 4 maja 1948 roku.
 Minaret starego meczetu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Dystrykt |
Dystrykt Jafy |
| Wysokość |
50 m n.p.m. |
| Populacja (1945) • liczba ludności |
|
| Data zniszczenia |
4 maja 1948 |
| Powód zniszczenia |
atak Irgunu |
| Obecnie | |
Położenie na mapie Mandatu Palestyny  | |
 32°01′51″N 34°53′25″E/32,030833 34,890278
| |
| Strona internetowa | |
Położenie
edytujAl-Abbasijja leżała na wschodnim krańcu nadmorskiej równiny Szaron. Według danych z 1945 do wsi należały ziemie o powierzchni 2054 ha. We wsi mieszkało wówczas 5800 osób, w tym 150 Żydów[1].
| Własność gruntów | Powierzchnia gruntów [ha] |
|---|---|
| Arabowie | 1749,9 |
| Żydzi | 113,5 |
| publiczne | 190,6 |
| Razem | 2054 |
| Rodzaj użytkowanych gruntów | Arabowie [ha] | Żydzi [ha] |
|---|---|---|
| uprawy nawadniane | 101,9 | 0 |
| uprawy zbóż | 1355 | 91,5 |
| uprawy cytrusów | 387,9 | 22 |
| uprawy oliwek | 45 | 0 |
| nieużytki | 85,6 | 0 |
| zabudowane | 10,1 | 0 |
Historia
edytuj
Pierwotnie w tej okolicy istniało biblijne miasto Jehud, które przyznano izraelskiemu pokoleniu Dana[a]. Później, w okresie panowania rzymskiego było nazywane Iudaea. Prawdopodobnie uległa zniszczeniu podczas wojny żydowsko-rzymskiej (66-73)[2].
Pierwsze zapiski historyczne o wiosce Al-Abbasijja pochodzą z 1596 roku, i znajdują się w osmańskich rejestrach podatkowych. W owym czasie wieś nazywała się Al-Jahudijja, czym nawiązywała do biblijnego miasta Jehud. Była to duża wieś, licząca 126 muzułmańskich gospodarstw domowych. Mieszkańcy utrzymywali się z upraw pszenicy, jęczmienia, drzew owocowych, sezamu, pszczół oraz hodowli kóz[3]. W 1863 roku wieś odwiedził francuski podróżnik i badacz Victor Guérin, który napisał, że liczyła wówczas ponad 1000 mieszkańców. Domy były wykonane z suszonej cegły i kryte liśćmi palmy. Blisko noria znajdował się stary sarkofag[4]. Brytyjskie stowarzyszenie Palestine Exploration Fund w 1882 roku opisało Al-Jahudijję jako „dużą glinianą wieś, posiadającą staw i otoczoną palmami”[5].
W wyniku I wojny światowej w 1918 roku Al-Jahudijja wraz z całą Palestyną przeszła pod panowanie Brytyjczyków, którzy utworzyli Mandat Palestyny. Podczas zamieszek w Jafie w 1921 roku, mieszkańcy Al-Jahudijji wzięli udział w ataku na kolonię żydowską Petach Tikwa[6]. W 1932 roku zmieniono nazwę wioski na współczesną Al-Abbasijja, na cześć szejka Al-Abbasa. We wsi znajdowały się dwa meczety, w tym stary meczet z wysoką na 21 metrów wieżą minaretu. W 1941 roku utworzono szkołę podstawową dla chłopców, do której w 1945 roku uczęszczało 293 uczniów. W 1943 roku otworzono szkołę dla dziewcząt, do której chodziło 101 uczennic[1].
Decyzją rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 z 29 listopada 1947 roku, wieś Al-Abbasijja miała znajdować się w państwie arabskim w Palestynie[7]. Arabowie jednak nie zaakceptowali rezolucji, i dzień później doprowadzili do wybuchu wojny domowej w Mandacie Palestyny. W dniu 30 listopada 1947 roku mieszkańcy Al-Abbasijji zaatakowali żydowski autobus przejeżdżający w pobliżu wioski, zabijając 7 pasażerów[8]. Na początku grudnia 1947 roku w okolicy Al-Abbasijji zaczął działać duży oddział Armii Świętej Wojny pod dowództwem Abd al-Kadira al-Husajniego. Ich celem było atakowanie i paraliżowanie żydowskich linii komunikacyjnych. W ramach działań odwetowych, żydowski oddział Irgunu wkroczył 13 grudnia do Al-Abbasijji, zabijając 9 Arabów i ciężko raniąc kolejnych 7 osób[1][9]. Na początku kwietnia 1948 roku arabski przywódca Hasan Salama nakazał wszystkim żydowskim mieszkańcom opuszczenie Al-Abbasijji[10]. W sprawozdaniu z 30 kwietnia informował, że zadanie to zostało wykonane[11]. W następnych tygodniach wieś znalazła się na linii frontu. W dniu 4 maja 1948 roku oddział Irgunu zajął po krótkiej walce wieś. Dwa dni później odparł atak żołnierzy Legionu Arabskiego. Przez kolejnych pięć tygodni zrujnowana wieś znajdowała się w rękach Irgunu. Podczas I wojny izraelsko-arabskiej, w dniu 11 czerwca 1948 roku wieś zdobył Legion Arabski (miało to miejsce na kilka godzin przed wejściem w życie pierwszego rozejmu. Podczas operacji „Danny” w dniu 10 lipca 1948 roku izraelskie siły odbiły zniszczoną wieś. Trzy dni później wyburzono pozostałe domy[1].
Miejsce obecnie
edytujNa miejscu Al-Abbasijja powstała miejscowość Jehud-Monosson, a na jej gruntach miejscowość Sawjon i moszaw Magszimim. Palestyński historyk Walid Chalidi, tak opisał pozostałości wioski Al-Abbasijja: „Stoją główny meczet i sanktuarium An-Nabi Huda. Meczet jest opuszczony i zaczyna pękać w kilku miejscach; sanktuarium jest z kamienia i zwieńczone kopułą. Zachowała się także pewna liczba domów; są one zajęte przez żydowskich mieszkańców Jehud lub wykorzystywane do innych celów.”[1].
Uwagi
edytuj- ↑ Zobacz: Księga Jozuego 19,40-46: „(40) Pokoleniu potomków Dana według ich rodów przypadł w udziale siódmy los. (41) Granica ich dziedzictwa obejmowała: Sorea, Esztaol, Ir-Szemesz, (42) Szaalbin, Ajjalon, Jitla, (43) Elon, Timnę, Ekron, (44) Elteke, Gibbeton, Baalat. (45) Jehud, Bene-Berak, Gat-Rimmon, (46) Me-Hajjarkon, Ha-rakkon wraz z obszarem naprzeciw Jafy.”. Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Welcome To al-'Abbasiyya. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2014-04-16]. (ang.).
- ↑ Chalidi 1992 ↓, s. 232.
- ↑ Wolf-Dieter Hütteroth, Kamal Abdulfattah: Historical Geography of Palestine, Transjordan and Southern Syria in the Late 16th Century. Erlangen: Erlanger Geographische Arbeiten, 1977, s. 155.
- ↑ Victor Guérin: Description Géographique Historique et Archéologique de la Palestine. Erlangen: Erlanger Geographische Arbeiten, 1868, s. 321-322. [dostęp 2014-04-16]. (fr.).
- ↑ Claude Reignier Conder; H.H. Kitchener: The Survey of Western Palestine: Memoirs of the Topography, Orography, Hydrography, and Archaeology. London: Committee of the Palestine Exploration Fund., 1882, s. 258. [dostęp 2014-04-16]. (ang.).
- ↑ Yehuda Slutsky: A Brief History of Defence. Ministry of Defence Israel, 1978, s. 102.
- ↑ Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP. [w:] United Nations [on-line]. 1948. [dostęp 2014-04-16]. (ang.).
- ↑ Zeev Vilnai: Ariel Encyclopedia about the Land of Israel. T. VIII. s. 2736.
- ↑ Morris 2003 ↓, s. 66.
- ↑ Yoav Gelber: Independence and Nakba: Israel, the Palestinians and the Arab states in 1948. Or Jehuda: Dvir, 2004, s. 119.
- ↑ Panika wśród Arabów w Jafie. [w:] Dawar [on-line]. 1948-05-02. [dostęp 2014-04-17]. (hebr.).
Bibliografia
edytuj- Walid Chalidi: All That Remains: The Palestinian Villages Occupied and Depopulated by Israel in 1948. Washington D.C.: Institute for Palestine Studies, 1992. ISBN 0-88728-224-5.
- Benny Morris: The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited. Cambridge: Cambridge University Press, 2003. ISBN 0-521-00967-7.