Aleksander Zakrzewski (fotografik)

Aleksander Alojzy Zakrzewski (ur. 20 czerwca 1907 w Ziłanie w Kurlandii, zm. 23 lipca 1993) – polski fotografik i nauczyciel, członek Fotoklubu Wileńskiego i założyciel Łódzkiego Towarzystwa Fotograficznego.

Aleksander Alojzy Zakrzewski

Data i miejsce urodzenia	20 czerwca 1907 Ziłan
Data śmierci	23 lipca 1993
Narodowość	polska
Alma Mater	Uniwersytet Wileński
Dziedzina sztuki	fotografia
Odznaczenia

Życiorys

Zakrzewski urodził się w 1907 w Ziłanie w Kurlandii. W latach 1908–1923 wraz z rodziną mieszkał w Moskwie, ze względu na pracę ojca. W latach 1923–1925 rodzina mieszkała w Suwałkach, a w 1925 osiadła w Wilnie na Rossie, gdzie Zakrzewski w 1929 ukończył Seminarium Nauczycielskie im. Tomasza Zana, a w 1933 zdał egzamin maturalny. W latach 1933–1939 studiował na wydziale Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu Stefana Batorego. Jednocześnie w latach 1929–1940 pracował jako nauczyciel w Wilnie, początkowo w dwóch szkołach podstawowych (1929–1931), a w latach 1931–1940 w Szkole Kolejowej. W Wilnie działał w Wileńskim Towarzystwie Miłośników Fotografii oraz był członkiem Fotoklubu Wileńskiego Jana Bułhaka. W latach 1928–1939 współpracował z czasopismami fotograficznymi, drukującymi jego fotografie oraz artykuły, takimi jak: „Fotograf Polski”, „Polski Przegląd Fotograficzny”, „Przegląd Fotograficzny”, „Miesięcznik Fotograficzny” i „Nowości Fotograficzne”. Publikował na tematy związane z technikami i technologiami fotograficznymi oraz na temat historii i estetyki fotografii.

Po wybuchu II wojny światowej, w latach 1940–1943, pracował w zarządzie administracji domów znacjonalizowanych. Następnie otworzył zakład fotograficzny „Foto pod psem” przy ul. Hetmańskiej 2 w Wilnie, działający od 1943 do 15 lipca 1944, tj. wkroczenia do miasta Armii Czerwonej. Następnie ponownie pracował w administracji domów znacjonalizowanych. W styczniu 1945 wraz z rodziną opuścił Wilno i przeniósł się do Białegostoku, a następnie w sierpniu 1945 do Łodzi, gdzie zamieszkał na osiedlu biskupim przy ul. Wyspiańskiego. W okresie od lutego do grudnia 1945 był przedstawicielem Rządu do spraw ewakuacji ludności rosyjskiej i białoruskiej w Okręgu Bielsk Podlaski, a następnie Okręgu Łódź.

W latach 1947–1973 był wykładowcą w Technikum Fotograficznym w Łodzi, a także działał jako członek Klub Miłośników Fotografii Polskiej YMCA, gdzie pełnił funkcję członka zarządu oraz członka jury wystaw i komitetu organizacyjnego wystawy „Łódź w fotografii”. W marcu 1949 wraz z Józefem Farbotko został współzałożycielem Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Fotograficznego (późn. Łódzkie Towarzystwo Fotograficzne). W ramach działalności w PTF i później ŁTF był w latach 1949–1953 członkiem Komisji Kwalifikacyjnej, przewodniczącym Sekcji Fotografiki Oddziału (1950). Był przewodniczącym Komisji Egzaminacyjnej na czeladnika i mistrza w zawodzie – fotograf przy Kuratorium Łódzkiego Okręgu Szkolnego (1960–1976) oraz członkiem Komisji Rzeczoznawców przy Pracowni Sztuk Plastycznych (1966–1981). Od 1949 należał do Związku Polskich Artystów Fotografików. W 1973 przeszedł na emeryturę, na której prowadził w mieszkaniu studio fotograficzne, w którym wykonywał portrety.

Życie prywatne

Był synem Szymona Zakrzewskiego – urzędnika kolejowego i Tekli – gospodyni domowej. Jego żoną była pochodząca z Wilna Wanda Zakrzewska (1918–2008), z którą miał 2 synów – Jerzego i Marka. Został pochowany na cmentarzu Piaski-Retkińska w Łodzi.

Twórczość

Twórczość Zakrzewskiego obejmuje zarówno zdjęcia realistyczne, jak i piktorialne impresje. Fotografował zarówno motywy przyrodnicze, martwą naturę, pejzaże, obiekty architektoniczne, jak i zdjęcia atelierowe. Fotografie tworzył w technikach takich jak: brom, wtórnik, bromolej, fresson, złotobrom, guma barwiona, monokl. Do jego najbardziej znanych fotografii architektury należą motywy z Gdańska (m.in. powojenne ruiny), Wrocławia, Łodzi (m.in. plac Wolności), Łowicza, Pragi i Jugosławii. W 1981 na wystawie fotografii „Łódź Stara i Nowa” dokonał zestawienia przemian w architekturze i urbanistyce Łodzi, konfrontując swoje zdjęcia z fotografiami autorstwa Bronisława Wilkoszewskiego z końca XIX w. Jego prace znajdują się w zbiorach Łódzkiego Towarzystwa Fotograficznego, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Narodowego we Wrocławiu i Muzeum Miasta Łodzi.

Odznaczenia i wyróżnienia

• Artiste FIAP (1967)
• Złoty Krzyż Zasługi (1973)
• Dyplom Honorowy Łódzkiego Towarzystwa Fotograficznego (1974)
• Srebrna Odznaka Federacji Amatorskich Stowarzyszeń Fotograficznych w Polsce (1979)
• Dyplom Honorowy ŁTF (1980)
• Tytuł Honorowego Członka Związku Polskich Artystów Fotografików (1982)
• Złota Honorowa Odznaka ŁTF (1983)
• Tytuł Honorowego Członka ŁTF (1984)
• Medal Pamiątkowy ZPAF (1985)
• Medal im. Jana Bułhaka ZPAF (1985)
• Medal 40-lecia ZPAF (1987)
• Złoty Medal ŁTF za Twórczość Artystyczną (1987)
• Honorowa Odznaka Miasta Łodzi (1988)
• Medal 150-lecia Fotografii (1989)
• Medal Okręgu Łódzkiego ZPAF (1991)

Nagrody

• II nagroda w III konkursie fotograficznym „Polskiego Przeglądu Fotograficznego” za zdjęcie „Złocienie” (1926)
• II nagroda w IV konkursie fotograficznym „Polskiego Przeglądu Fotograficznego” za zdjęcie „w Wilnie o zachodzie” (1927)
• Nagroda Wydziału Kultury i Sztuki Zarządu Miejskiego (1949) za pracę „Łódź – miasto kominów”
• II nagroda w konkursie „Poznajemy pamiątki polskości Gdańska i Dolnego Powiśla” (1956)

Wystawy prac

1927:

• XI Wystawa Fotografii Artystycznej we Lwowie
• Wystawa Fotograficzna Krajobrazu Polski w Wilnie
• Salon Jesienny w Wilnie
• I Międzynarodowy Salon Fotografii Artystycznej w Warszawie

1928:

• XIII Amateur – Wettbewerb Für Vorgeschrittene w Lucernie
• I Mezinárodni Fotografický Salon w Pradze
• II Międzynarodowy Salon Fotografii Artystycznej w Polsce we Lwowie – Wilno
• 73rd International Annual Exhibition of The Royal Photographic Society w Londynie
• Międzynarodowy Salon Fotografii Artystycznej w BessarabII w Kiszyniowie
• Wołyńska Wystawa Fotografii. Krzemieniec-Łuck-Równe

1929:

• Powszechna Wystawa Krajowa – Dział Sztuki w Poznaniu

1930:

• II Ogólnopolska Wystawa Fotografiki w Wilnie
• IV Międzynarodowy Salon Fotografiki w Polsce. Wilno

1931:

• Wystawa Grupy Wileńskiej w PTF w Warszawie
• Eleventh Annual Competition of American Photography 1931–1932

1932: I Ogólnopolska Wystawa Fotografiki w Tarnowie

1933:

• 16th Annual Salon of Pictorial Photography. Los Angeles, San Francisco
• III Wystawa Fotografiki w Wilnie

1934: Ogólnopolska Wystawa Fotografiki w Krzemieńcu

1935: III Wystawa Fotografiki Polskiej w Warszawie

1936:

• IV Wystawa Fotografiki w Wilnie
• XVI Doroczna Wystawa Fotografiki Polskiej we Lwowie
• Ogólnopolska Wystawa Fotografiki w Kielcach

1937:

• XXXII Salon International D’art Photographique w Paryżu
• Wystawa Fotoklubu Wileńskiego w PTF w Warszawie
• Wystawa Pokonkursowa Firmy Foton „Wspomnienia Wakacyjne”

1938:

• Wystawa Fotografiki Polskiej w Lublinie
• XVIII Doroczna Wystawa Fotografiki Polskiej we Lwowie
• Ogólnopolska Wystawa Fotograficzna „Piękno Wilna i Ziemi Wileńskiej w Wilnie
• V Internationale Foto-Kongress Ausstbllung w Wiedniu

1948: Wystawa Prac Fotograficznych Członków Klubu Miłośników Fotografii Polskiej YMCA w Łodzi

1949: „Łódź w Fotografii” Wystawa Pokonkursowa w Łodzi

1950:

• 3 Doroczny Pokaz Prag Członków Klubu Miłośników Fotografii w Łodzi
• II Ogólnopolska Wystawa Fotografiki PTF we Wrocławiu
• Wystawa Fotografiki Członków Polskiego Związku Fotografików w Warszawie

1951: Wystawa Fotografiki Polskiej w Łodzi

1954:

• IV Ogólnopolska Wystawa Fotografiki w Warszawie
• I Doroczna Okręgowa Wystawa Fotografiki Związku Polskich Artystów Fotografików w Łodzi

1955:

• II Doroczna Okręgowa Wystawa Fotografiki ZPAF w Łodzi
• Wystawa Fotografiki Polskiej w Pekinie

1956:

• „Poznajemy Pamiątki Polskości Gdańska I Dolnego Powiśla” w Gdańsku
• III Okręgowa Wystawa Fotografiki ZPAF w Łodzi

1958:

• „Z Kamerą Po Świecie” w Warszawie
• IV Doroczna Wystawa Fotografiki ZPAF w Łodzi, Sieradzu i Piotrkowie

1959:

• V Doroczna Wystawa Fotografików Okręgu Łódzkiego ZPAF w Łodzi
• VIII Ogólnopolska Wystawa Fotografiki ZPAF w Warszawie

1960: III Ogólnopolska Wystawa Fotografii Marynistycznej w Warszawie

1961: X Ogólnopolska Wystawa Fotografiki ZPAF w Warszawie

• VII Okręgowa Wystawa Fotografiki „Z Wędrówek Po Ziemi Łódzkiej” w Łodzi
• 1962 VIII Doroczna Wystawa Fotografiki ZPAF Delegatury Łódzkiej w Łodzi
• Szeged És Testvérvárosai Nemzetközi Fényképkiállitás w Szeged
• Ogólnopolska Wystawa Fotografii Krajoznawczej „Pieśń O Ziemi Naszej” w Bytomiu

1963: IX Doroczna Okręgowa Wystawa Fotografiki w Łodzi

1965: X Doroczna Okręgowa Wystawa Fotografiki ZPAF w Łodzi

1967: XI Okręgowa Wystawa Fotografiki ZPAF w Łodzi

1969: XII Okręgowa Wystawa ZPAF w Łodzi

1970: „Elta” – Impresje Fotograficzne w Łodzi

1971: Zabytkowa Architektura I Budownictwo Przemysłowe Łodzi w Łodzi

1972: „Plastycy”. Wystawa Fotografiki Związku Polskich Artystów Fotografików w Łodzi

1973: „Strażacy”. Wystawa Fotografiki Okręgu Łódzkiego ZPAF w Łodzi

1974: „Łódzkie Przemiany”. Wystawa Fotografiki Związku Polskich Artystów Fotografików w Łodzi

1975: „40 Razy O Kobiecie”. Wystawa Fotografiki Okręgu Łódzkiego ZPAF w Łodzi

1981: „Łódź Stara I Nowa”. Indywidualna Wystawa Fotografii w Łodzi

1985: Aleksander Zakrzewski. [Retrospektywna Wystawa Fotografiki] w Łodzi

1989:

• Retrospektywna Wystawa Twórczości Członków ŁTF w Łodzi
• Wileńskie Środowisko Artystyczne 1919–1945 w Olsztynie
• 150 Lat Fotografii w Zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu

1997: Portret w Twórczości Członków Łódzkiego Towarzystwa Fotograficznego w Łodzi

1999: 50 Lat Łódzkiego Towarzystwa Fotograficznego. (Wystawa Jubileuszowa 1949–1999) w Łodzi