Aleksandr Kołdunow

radziecki główny marszałek lotnictwa

Aleksandr Iwanowicz Kołdunow, ros. Александр Иванович Колдунов (ur. 20 września 1923 we wsi Moszczinowo, zm. 7 czerwca 1992 w Moskwie) – radziecki dowódca wojskowy, as myśliwski II wojny światowej, naczelny dowódca Wojsk Obrony Przeciwlotniczej Kraju – zastępca ministra obrony ZSRR (1978–1987), główny marszałek lotnictwa ZSRR (1984), członek Komitetu Centralnego KPZR (1981–1989), deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 9., 10. i 11. kadencji (1974–1989), dwukrotny Bohater Związku Radzieckiego (1944, 1948).

Aleksandr Kołdunow
Александр Иванович Колдунов
46+1 zwycięstw
ilustracja
główny marszałek lotnictwa główny marszałek lotnictwa
Data i miejsce urodzenia

20 września 1923
Moszczinowo, ZSRR

Data i miejsce śmierci

7 czerwca 1992
Moskwa, Rosja

Przebieg służby
Lata służby

19411987

Siły zbrojne

Armia Czerwona
Wojskowe Siły Powietrzne

Stanowiska

dowódca Wojsk Obrony Przeciwlotniczej Moskiewskiego Okręgu Wojskowego, naczelny dowódca WOPK – zastępca ministra obrony ZSRR

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa:

Późniejsza praca

deputowany do Rady Najwyższej ZSRR

Odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego Nagroda Leninowska
Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Aleksandra Newskiego (ZSRR) Order Wojny Ojczyźnianej I klasy Order Wojny Ojczyźnianej I klasy Order Czerwonej Gwiazdy Order „Za służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR” III klasy (ZSRR)

Życiorys

edytuj

Urodził się 20 września 1923 we wsi Moszczinowo w guberni smoleńskiej w rodzinie robotniczej. Ukończył szkołę średnią w Elektrougli, pilotażu uczył się w aeroklubie w Reutowie (obwód moskiewski).

W 1941 wstąpił do Armii Czerwonej. W marcu 1943, podczas II wojny światowej, ukończył Wojskową Szkołę Lotniczą im. Aleksandra Miasnikowa w Krasnym Kutie. Od maja 1943 walczył na froncie w 594. Szturmowym Pułku Lotniczym. Pierwsze zwycięstwo zanotował 21 czerwca 1943 w rejonie rzeki Doniec. W ciągu kilku miesięcy 1943 szybko awansował: od młodszego pilota, poprzez pilota, zastępcę dowódcy, do dowódcy eskadry – stanowiska, które pełnił do końca wojny. Uczestniczył m.in. w bitwie o Dniepr, operacji dnieprowsko-karpackiej, operacji jassko-kiszyniowskiej, operacji budapeszteńskiej oraz w wyzwoleniu Rumunii, Bułgarii, Jugosławii, Węgier, Czechosłowacji i Austrii.

Na początku maja 1944 został dowódcą eskadry 866. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego 288. Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego 17 Armii Lotniczej w składzie 3 Frontu Ukraińskiego. Odbył 223 loty bojowe, podczas których w 45 bitwach lotniczych zestrzelił 15 nieprzyjacielskich samolotów oraz 1 w grupie. 2 sierpnia 1944, za odnotowane zwycięstwa dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR został uhonorowany tytułem Bohatera Związku Radzieckiego z jednoczesnym wręczeniem Medalu „Złota Gwiazda” oraz Orderu Lenina.

W sumie, podczas II wojny światowej, odbył 412 lotów bojowych, uczestnicząc w 96 bitwach lotniczych, podczas których zestrzelił 46 nieprzyjacielskich samolotów i 1 zespołowo. 23 lutego 1948, z okazji rocznicy powstania Armii Radzieckiej, został wyróżniony drugą „Złotą Gwiazdą” Bohatera Związku Radzieckiego i Orderem Lenina.

Na koncie Aleksandra Kołdunowa jest również jedna walka z pilotami amerykańskimi. 7 listopada 1944, w pobliżu Niszu w Jugosławii, dwie grupy amerykańskich samolotów P-38 „Lightning” przez pomyłkę zaatakowały kolumnę wojsk radzieckich. Podczas walki zostało zabitych 20 radzieckich żołnierzy i oficerów, w tym dowódca Korpusu Piechoty generał-lejtnant Grigorij P. Kotow. W celu odparcia nalotu została podniesiona eskadra myśliwców na czele z Aleksandrem Kołdunowem, który z narażeniem życia zbliżył się do amerykańskiego samolotu, pokazując czerwone gwiazdy na kadłubie, ale został ostrzelany, a dwa radzieckie samoloty zostały zestrzelone. Odpowiedzią było zestrzelenie 3 samolotów amerykańskich, w tym 1 zestrzelił Kołdunow. Na skutek tych działań wybuchł skandal dyplomatyczny, po którym Amerykanie przyznali się do pomyłki i przeprosili Rosjan, ale w statystykach zestrzelone amerykańskie samoloty nie były liczone.

W czasie wojny latał na jakowlewach, był dwukrotnie lekko ranny, kilkakrotnie wracał na uszkodzonym samolocie, ale nigdy nie był zestrzelony. Uplasował się w pierwszej dziesiątce najskuteczniejszych radzieckich pilotów myśliwskich okresu II wojny światowej.

Po wojnie kontynuował służbę w Siłach Powietrznych Armii Radzieckiej jako dowódca pułku i dywizji lotniczej oraz zastępca dowódcy i dowódca Wojsk Lotniczych – I zastępca dowódcy Zakaukaskiego Okręgu Wojskowego. W 1952 ukończył studia na Akademii Wojsk Lotniczych w Monino, a w 1960 ukończył Akademię Wojskową Sztabu Generalnego w Moskwie.

Po ukończeniu akademii został przeniesiony do Wojsk Obrony Przeciwlotniczej, gdzie od sierpnia 1970 do grudnia 1975 dowodził Wojskami Obrony Przeciwlotniczej Moskiewskiego Okręgu Wojskowego. W latach 1975–1978 był I zastępcą, a następnie naczelnym dowódcą Wojsk Obrony Przeciwlotniczej Kraju – zastępcą ministra obrony ZSRR (1978–1987). W maju 1987, po skandalicznym locie niemieckiego pilota Mathiasa Rusta do Moskwy i lądowaniu na placu Czerwonym nieopodal cerkwi Wasyla Błogosławionego, został zdymisjonowany i przeszedł na emeryturę.

Kandydat na członka Komitetu Centralnego KPZR (1971–1976) i członek KC KPZR (1981–1989), deputowany do Rady Najwyższej ZSRR od 9. do 11. kadencji (1974–1989).

Zmarł 7 czerwca 1992 w Moskwie i został pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym.

Awanse

edytuj

Zobacz też

edytuj

Odznaczenia

edytuj

(wybór)

Bibliografia

edytuj