Antoine Étienne de Tousard

Antoine Étienne de Tousard (ur. 9 grudnia 1752[b], zm. 15 września 1813) – francuski generał i inżynier wojskowy podczas francuskich wojen rewolucyjnych i napoleońskich[3]. Był także ostatnim inżynierem wojskowym Zakonu Maltańskiego[4]. Był bratem Louisa de Tousard.

Antoine Étienne de Tousard
Ilustracja
brigadier general
Data i miejsce urodzenia

9 grudnia 1752[a]
Paryż, Królestwo Francji

Data i miejsce śmierci

15 września 1813
Hamburg, I Cesarstwo Francuskie (dziś Niemcy)

Przebieg służby
Lata służby

1770–1813

Siły zbrojne

 Francja

Główne wojny i bitwy

Wojny rewolucyjnej Francji
Wojny napoleońskie

Odznaczenia
Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
Fort Tigné w Sliemie na Malcie, który został zaprojektowany przez Tousarda.

Życiorys

edytuj

Tousard kształcił się w Królewskiej Szkole Inżynierskiej w Mézières, którą ukończył w 1770 w randze Lejtnanta[1]. W 1784 awansował na kapitana[5]. W 1792 został wysłany na Maltę, która była wówczas rządzona przez Zakonu Świętego Jana. Podczas swojego pobytu na Malcie dokonał kilku przeróbek w forcie Ricasoli, przebudował wieżę i baterię św. Luciana w forcie Rohan i zaprojektował fort Tigné. Wielki mistrz Emmanuel de Rohan-Polduc awansował Tousarda z servant-at-arms na Knight of Grace, a później na Knight of Justice[4].

Po francuskiej okupacji Malty w 1798 Tousard wyjechał z Napoleonem na kampanię egipską. Po zdobyciu Aleksandrii został mianowany zastępcą dyrektora fortyfikacji[1]. 2 sierpnia 1798 podczas bitwy nad zatoką Abukir został ranny[5].

W 1799 brał udział w wyprawie do Syrii i był odpowiedzialny za różne prace w Gazie i Arisz[1]. W dniu 5 lutego 1801 został mianowany przez generała Menou szefem brygady. Rangę tę potwierdzono we Francji 7 lutego 1802. 11 grudnia tego samego roku został dyrektorem fortyfikacji[1][5].

W 1803 wstąpił do Armée d'Angleterre podczas planowanej inwazji na Anglię(inne języki). 11 grudnia 1803 został kawalerem, a 14 czerwca 1804 oficerem Legii Honorowej. W latach 1803–1805 pracował jako inżynier w Brugii, Ostendzie i Ambleteuse[1][5].

30 sierpnia 1805 Tousard został przydzielony do 3. korpusu Wielkiej Armii jako dowódca inżynierii[1], zaś 7 października 1805 został na krótko wzięty do niewoli w Neuburgu[5]. W latach 1806 i 1807 brał udział w kampaniach w Prusach i Polsce, m.in. w bitwach pod Jeną, Eylau, Heilsbergiem i Frydlandem[1][5].

Awansował do stopnia generała brygady 5 lipca 1807, w latach 1808–1809 kontynuował dowodzenie inżynierią 3 korpusu stacjonującego w Księstwie Warszawskim. 16 września 1808 został baronem Cesarstwa[1][2][5]. 3 czerwca 1809 podczas naprawy mostu w Linzu Tousard został ciężko ranny[1][5].

3 sierpnia 1810 został członkiem komisji fortyfikacji i odpowiadał za objazd inspekcyjny fortyfikacji w 32 okręgu wojskowym. W styczniu 1813 podjął podróż inspekcyjną fortyfikacji w 31 i 32 okręgu wojskowym, podczas której zawitał do Meklemburgii, Magdeburga, Erfurtu i Moguncji[5].

6 sierpnia 1813 mianowany komendantem arsenału w Hamburgu, tam też zmarł 15 września 1813[1][2][5].

  1. Data roczna niepewna, niektóre źródła podają 1751 jako rok urodzenia[1][2]
  2. Data roczna niepewna, niektóre źródła podają 1751 jako rok urodzenia[1][2]

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j k l Jean Colin de Verdiere: Antoine-Etienne Tousard. geneanet.org. [dostęp 2024-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-06-14)]. (fr.).
  2. a b c d Noblesse d’Empire. wikiwix.com. [dostęp 2024-06-14]. (fr.).
  3. Tony Broughton: Generals Who Served in the French Army during the Period 1789 - 1814: Taponier to Turreau de Garambouville. napoleon-series.org. [dostęp 2024-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-08)]. (ang.).
  4. a b Stephen C. Spiteri: Fort Tigné - 1792 - Part I. MilitaryArchitecture.com, 2016-08-17. [dostęp 2024-06-14]. (ang.).
  5. a b c d e f g h i j Kamp: Generałowie Armii Francuskiej 1792-1815. Napoleon.org.pl, 2015-07-06. [dostęp 2024-06-14].