Antropologia miasta

Antropologia miasta – dział antropologii kulturowej, zajmujący się badaniem systemów kulturowych i tożsamości w miastach, a także różnych politycznych, społecznych, ekonomicznych i kulturowych czynników, które kształtują tkankę miejską i procesy w niej zachodzące.

Początki antropologii miasta edytuj

Antropologia miasta rozwijała się od lat 30. XIX wieku, lecz zainteresowanie tym tematem zaczęło się rozwijać dopiero w latach 60.

Początkowo zainteresowanie tematem miasta było rozszerzeniem antropologicznych badań nad społeczeństwami wiejskimi i samą wsią. We wczesnej antropologii miasta korzystano z metod badawczych wypracowanych specjalnie dla małych plemion, „społeczeństw prymitywnych”, aby przyglądać się społecznościom wykluczonym takim jak getta, dzielnice etniczne i „miejskie wioski”. Badania skupiały się głównie na problemach społecznych, takich jak na przykład bieda.

Aby uniknąć etnocentryzmu, antropolodzy miasta używali metod etnograficznych, analiz historycznych i międzykulturowych porównań, co miało pokazać, że mechanizmy społeczne i instytucje kulturalne odróżniają miasta od społeczeństw wiejskich. Początkowo antropologia miasta zwracała uwagę na silne przyjaźnie, stosunki pokrewieństwa i solidarność etniczną wśród mieszkańców, obecnie miasta przedstawiane są jako miejsce fragmentacji, wyobcowania i relacji bezosobowych.

Rozwój antropologii miasta edytuj

W latach 70. zainteresowanie antropologów zaczęło przenosić się z „antropologii w mieście” (patrzenie na miasto wyłącznie jako na miejsce badań) na antropologię miasta (antropologię o mieście – analiza relacji, symboli). Kontynuowano używanie wcześniejszej terminologii, aby stworzyć „mapę” zróżnicowania zjawisk miejskich oraz wypracować nomenklaturę. Na podstawie zestawienia ze sobą czynników ekonomicznych i politycznych Richard Fox wyróżnił miasta: administracyjne, handlowe, kolonialne, przemysłowych. Inni dodali typy takich miast, jak postkolonialne, modernistyczne i postmodernistyczne. Badania w miastach postawiły antropologii kilka metodologicznych i konceptualnych wyzwań. Antropolodzy miasta mieli wpływ na postrzeganie holizmu i analizy synchronicznej. Ekonomia polityczna stała się użyteczna w analizowaniu historycznych współczesnych sił, które wytwarzają nierówności wewnątrz i pomiędzy miastami.

Ponadto antropolodzy miasta starają się znaleźć inne metody do badań nad miastem (takie jak analiza sieci i analiza przypadku). Od początku lat 80. antropolodzy miasta zaczęli posiłkować się narzędziami badawczymi i aparatem pojęciowym zapożyczonym innych dziedzin, aby zrozumieć złożoność miejskiego życia i tego jak ważne jest w nim udział wielu podmiotów, które kształtują miasto i jego przestrzenie. Obecne badania zaważają na to, aby nie homogenizować typów miast i zwracają uwagę na różnorodności pomiędzy i w obrębie miast.

Od wczesnych lat 90. antropolodzy miasta badali szeroką gamę praktycznych i teoretycznych zagadnień, takich jak bezdomność, analizy przestrzenne, kultura popularna, ruchy społeczne i obywatelstwo, płeć i rasowa nierówność, procesy globalne i międzynarodowe powiązania.

Współczesna antropologia miasta edytuj

Współczesna antropologia miasta zajmuje się teoretyzacją zabudowy i koncepcją miejskiego zagospodarowania. Pozwala na analizę zagospodarowania miejskiego i planów zabudowy w celu poprawy funkcjonalności miast bądź ich części. Antropolodzy miasta czynnie uczestniczą w życiu społecznych miejskich organizacji pozarządowych, które starają się aby przywrócić miastom użyteczność dla mieszkańców, a nie tylko czynić je wygodnymi dla przyjezdnych.

Bibliografia edytuj