Badanie przesiewowe

Badanie przesiewowe^[a], badanie skriningowe^[b]^[c], skrining^[2]^[d] – profilaktyczne badanie przeprowadzane wśród osób niemających objawów danej choroby w celu jej wykrycia i wczesnego leczenia, co zapobiega poważnym następstwom tej choroby w przyszłości.

Badania przesiewowe wykonuje się w całej populacji lub tylko w grupach wysokiego ryzyka (dotyczy to, między innymi, profilaktyki cukrzycy i nowotworów piersi). Celem tych badań jest wykrycie choroby lub podatności na chorobę we wczesnej fazie i dzięki temu umożliwienie wczesnej interwencji, która zredukowałaby zarówno zapadalność, jak też ciężar choroby dla pacjenta. Często badanie przesiewowe umożliwia tylko postawienie wstępnej diagnozy, która musi być potwierdzona bardziej dokładnymi testami.

Istnieją potencjalne negatywne skutki skriningu, w tym postawienie fałszywej diagnozy (pozytywnej lub – co gorsza, bo dającej błędne poczucie bezpieczeństwa – negatywnej). Z tych przyczyn testy używane w programach przesiewowych muszą wykazywać się dobrą czułością przy akceptowalnej swoistości^[3], zwłaszcza przy chorobach o niskiej zapadalności.

Wymagania stawiane badaniom przesiewowym

Schorzenie powinno stanowić istotny problem zdrowia publicznego.
Powinna występować wczesna, bezobjawowa faza schorzenia.
Dostępna jest odpowiednia metoda.
Istnieje uznany standard leczenia danego schorzenia.
Są dowody na to, że leczenie schorzenia we wczesnej (bezobjawowej) fazie ma wpływ na stan pacjenta w odległej przyszłości^[4]

Uwagi

↑ także: test przesiewowy
↑ także: test skriningowy
↑ Występuje również forma „badanie skryningowe”, ale jest ona uważana za niepoprawną^[1]
↑ Występuje również forma „skryning”, ale jest ona uważana za niepoprawną^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b Piotr Müldner-Nieckowski: Repliki, czyli odpowiedzi: Skrining czy *skryning?. [w:] Lekarski Poradnik Językowy [on-line]. lpj.pl. [dostęp 2021-01-27].
↑ Robert Beaglehole, Ruth Bonita, Tord Kjellstrom: Podstawy epidemiologii. Łódź: Instytut Medycyny Pracy, 1996. ISBN 83-86052-71-6.
↑ Andrzej Zieliński. Najczęściej spotykane błędy w badaniach przesiewowych. „Przegląd Epidemiologiczny”. 56, s. 193–198, 2002.
↑ Wilson, JM, Junger, G. Principles and Practice of Screening for Disease, Genewa, WHO, 1968

Linki zewnętrzne

Program Badań Przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[1] także: test przesiewowy

[2] także: test skriningowy

[4] Występuje również forma „badanie skryningowe”, ale jest ona uważana za niepoprawną^[1]

[6] Występuje również forma „skryning”, ale jest ona uważana za niepoprawną^[1].

[LPJ-3] Piotr Müldner-Nieckowski: Repliki, czyli odpowiedzi: Skrining czy *skryning?. [w:] Lekarski Poradnik Językowy [on-line]. lpj.pl. [dostęp 2021-01-27].

[Beaglehole-5] Robert Beaglehole, Ruth Bonita, Tord Kjellstrom: Podstawy epidemiologii. Łódź: Instytut Medycyny Pracy, 1996. ISBN 83-86052-71-6.

[Zielinski-7] Andrzej Zieliński. Najczęściej spotykane błędy w badaniach przesiewowych. „Przegląd Epidemiologiczny”. 56, s. 193–198, 2002.

[who1-8] Wilson, JM, Junger, G. Principles and Practice of Screening for Disease, Genewa, WHO, 1968

[a]

[b]

[c]

[2]

[d]

[3]

[4]

[1]