Badister dorsiger
Badister dorsiger – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny dzierowatych.
| Badister dorsiger | |||
| (Duftschmid, 1812) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Podplemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj | |||
| Gatunek |
Badister (Trimorphus) dorsiger | ||
| Synonimy | |||
| |||
Taksonomia edytuj
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1812 roku przez Caspara Erasmusa Duftschmida pod nazwą Carabus dorsiger[1].
Morfologia edytuj
Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 4,7 do 5,8 mm. Głowa jest brązowoczarna z brązowymi i poprzyciemnianymi czułkami i głaszczkami[2], mniej więcej tak szeroka jak przedplecze[2][3]. Ostatni człon głaszczków szczękowych jest spiczasty. Warga górna jest na przedniej krawędzi ostro, V-kształtnie wycięta[2]. Aparat gębowy ma ponadto niesymetryczne żuwaczki, z których prawa ma wykrojenie na krawędzi zewnętrzno-grzbietowej, a lewa jest niezmodyfikowana[2][3]. Przedplecze jest bardzo szerokie[2][3], od 1,4 do 1,5 raza szersze niż dłuższe[2], brązowoczarne z dość szeroko żółtobrązowo obwiedzionymi krawędziami bocznymi[2][3]. Pokrywy są szersze niż u B. sodalis, o gładkich międzyrzędach[2], ubarwione brązowoczarno z żółtym lub żółtobrązowym wzorem[2][3], typowo obejmującym wąskie obrzeżenie krawędzi, szew i parę kropek barkowych, niekiedy połączonych poprzecznie, trafiają się jednak okazy o całej przedniej części pokryw żółtobrązowej. Odnóża są żółtobrązowe[2].
Ekologia i występowanie edytuj
Owad rozmieszczony na nizinach[2]. Zasiedla zarośnięte roślinnością pobrzeża wód, mokradła, lasy zalewowe, brzegi śródleśnych bajor i wilgotne łąki[2][4]. Preferuje wilgotne gleby bagienno-torfowe[4].
Gatunek palearktyczny, znany z Niemiec, Austrii, Danii, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii oraz europejskiej i zachodniosyberyjskiej części Rosji[5][6]. Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony jest jako gatunek narażony na wymarcie (VU)[7].
Przypisy edytuj
- ↑ C.E. Duftschmid: Fauna Austriae, oder Beschreibung der österreichischen Insekten für angehende Freunde der Entomologie. Zweyter Theil. Linz und Leipzig: Akademische Buchhandlung, 1812, s. 151.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-40, 374-382.
- ↑ a b c d e Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 409-418.
- ↑ a b Bolesław Burakowski, Maciej Mroczkowski, Janina Stefańska, Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974.
- ↑ Wolfgang Lorenz, Badister (Badister) bullatus (Schrank, 1798) in: CarabCat, O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-02-13].
- ↑ M. Baehr, Licinini, [w:] Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 440-441, ISBN 87-88757-73-0.
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.