Baszta Tczewska
Baszta Tczewska (Młyńska) – zabytkowa baszta w Starogardzie Gdańskim. Mieści się przy ulicy Wodnej 8. Od 30 marca 1983 roku w rejestrze zabytków[3].
 nr rej. A-1019 z 30.03.1983[1]
| |
 Baszta Tczewska | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
Wodna 8, 83-200 Starogard Gdański |
| Typ budynku |
baszta |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
cztery |
| Rozpoczęcie budowy |
I połowa XIV wieku |
| Ukończenie budowy |
1309–1339 |
| Ważniejsze przebudowy |
1986 |
Położenie na mapie Starogardu Gdańskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu starogardzkiego  | |
 53°58′06,1395″N 18°32′03,5590″E/53,968372 18,534322
| |
Stanowi część trasy turystycznej "Korona i Krzyż"[4].
Historia edytuj
Baszta Tczewska stanowiła część systemu obronnego miasta w czasach krzyżackich. Obecna Baszta jest rekonstrukcją swojej średniowiecznej poprzedniczki, której budowę rozpoczęto w I połowie XIV wieku, gdy do osady Starigrod przybył budowniczy – Teodot z Florencji. Nie wiadomo dokładnie, kiedy rozpoczęto i zakończono budowę Baszty. Niewątpliwie czas jej wzniesienia przypadł na okres między rokiem 1309 a 1339.
Była ona jedną z czterech strażnic miejskich, prowadzących do różnych miast. Baszta Tczewska została posadowiona na kamiennych fundamentach. Przed nią znajdował się głęboki rów z wodą, który stanowił element infrastruktury obronnej miasta. Dostęp do miasta umożliwiał most zwodzony, obsługiwany przez załogę Baszty.
Druga nazwa obiektu – Baszta Młyńska – odnosiła się do zamieszkujących niedaleko budowli młynarzy, którzy pracowali w pobliskim młynie wodnym. Młynarze byli zobowiązani do wzmocnienia załogi baszty w sytuacjach zagrożenia zewnętrznego. Odpychali bosakami oblegających mury miejskie, oblewali ich wrzątkiem czy też roztopioną smołą, broniąc swoich rodzin i warsztatów pracy. Na skutek kilku pożarów, które trawiły miasto, Baszta uległa zniszczeniu.
W okresie międzywojennym Baszta Tczewska funkcjonowała jako dom mieszkalny w bezpośrednim sąsiedztwie kanału. Obecny kształt został nadany tej budowli w latach 80. XX wieku. Odbudowa Baszty Tczewskiej w jej obecnym kształcie, zainicjowana przez prywatnego inwestora, została ukończona w 1986 roku[5]. Od wielu lat Baszta Tczewska jest własnością prywatną.
Opis Baszty edytuj
Baszta jest narożna, czterokondygnacyjna, podpiwniczona, mniejsza od Baszty Gdańskiej. Najwyższa jej część ma obecnie konstrukcję ryglową. Górna kondygnacja została zrekonstruowana jako tzw. szachulec, podobnie jak nakrycie dachowe. W sąsiedztwie Baszty Tczewskiej zachowały się fragmenty murów obronnych oraz kanał wykopany w XIV wieku, kiedy Starogard znajdował się pod panowaniem Krzyżaków[5].
Ciekawostki edytuj
Jedna z legend mówi, że w czasie potopu szwedzkiego, w piwnicy obok budynku przy ulicy Wodnej 8A, okresowo ukrywał się przywódca antyszwedzkiej partyzantki rotmistrz Michałko spod Tucholi.
Przypisy edytuj
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2023-06-29].
- ↑ Baszta Tczewska - Zabytek.pl [online], 7 lipca 2022 [dostęp 2023-06-29] (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2023-06-29].
- ↑ Trasa Turystyczna "Korona i Krzyż" » Agroturystyka "Pod Orzechem"dla rodzin z dziećmi. [online], www.winnicapodorzechem.pl [dostęp 2023-06-29].
- ↑ a b Baszta Tczewska (Młyńska) | Turystyka Starogard Gdański [online], Starogard Gdański - Tu rodzą się gwiazdy, 7 lipca 2022 [dostęp 2023-06-29] (pol.).