Bengurionówka
Bengurionówka – kamienica z 1780[1][2] przy Placu 15 sierpnia (rynku) 21a w Płońsku, przy narożniku ulicy Warszawskiej, w której dorastał Dawid Ben Gurion, jeden z głównych założycieli państwa żydowskiego oraz pierwszy premier Izraela[3].
_(26).jpg) Widok od rynku (po prawej Dom Pamięci w Płońsku) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Plac 15 Sierpnia 21a |
| Typ budynku |
kamienica |
| Kondygnacje |
2 |
| Ukończenie budowy |
1780 |
Położenie na mapie Płońska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu płońskiego  | |
 52°37′22,6830″N 20°22′32,2792″E/52,622968 20,375633
| |
Historia
edytujBen Gurion (jako Dawid Grün) urodził się w 1886 w nieistniejącym już domu przy ulicy Wspólnej (dawniej Koziej) w Płońsku, gdzie obecnie znajduje się skwer jego imienia[3] (dom wyburzono z powodu złego stanu technicznego[4]). Rodzina przeprowadziła się niedługo potem do kamienicy w rynku, gdzie zamieszkiwała do 1906, czyli do chwili emigracji do Palestyny[3][5][6].
Od 2003 do 2011 w podziemiach budynku znajdowała się ekspozycja poświęcona związkom założyciela państwa żydowskiego z Płońskiem (przeniesiona następnie do Domu Kultury[2]). Kamienica znajduje się na miejskim Szlaku Dawida Ben Guriona[4].
W obiekcie funkcjonowała w przeszłości restauracja, w której wielokrotnie jadał Szewach Weiss. Danie główne lokalu, czyli ziemniaki, sałata i sznycel, nazywało się również bengurionówką[7].
Architektura
edytujKamienica jest ustawiona szczytem do rynku, stojąc na jego narożu. Obiekt ma dwie kondygnacje i jest nakryty dachem dwuspadowym. Ma arkadowe podcienia sklepione kolebkowo z parami lunet od strony ul. Warszawskiej. Na detal architektoniczny składają się przede wszystkim gzymsy o różnej formie[3].
Fakt zamieszkania w budynku Dawida Ben Guriona upamiętnia marmurowa tablica z napisami w językach polskim i hebrajskim (odsłonięcie nastąpiło 1 grudnia 1995, w 22. rocznicę śmierci premiera Izraela)[3][4]. Zawarto na niej m.in. słowa: „ukształtował charakter państwa jako monolitycznego społeczeństwa imigracyjnego, nacechowanego tradycją żydowską i nowoczesnym pluralizmem”[6].
Zobacz też
edytuj- Dom Pamięci w Płońsku (obok)
Galeria
edytuj-
Podcienia (ul. Warszawska) -
Tablica pamiątkowa z 1995
_(2).jpg)
_(100).jpg)
Przypisy
edytuj- ↑ Museum of the Jewish People, The Jewish Community of Plonsk [online], dbs.anumuseum.org.il [dostęp 2024-03-28].
- ↑ a b Justyna Sarzalska (red.), Przewodnik historyczny Ziemi Płońskiej, Płońsk: Powiat Płoński, 2013, s. 26.
- ↑ a b c d e Jakub Danielski, Załącznik do uchwały Nr XL/285/2021 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 21 stycznia 2021 r. Gminny Program Opieki nas Zabytkami Miasta Płońsk na lata 2021-2024 [online], październik 2020, s. 23, 29, 41.
- ↑ a b c Wirtualny Sztetl, Dom rodzinny Dawida ben Guriona w Płońsku [online].
- ↑ Wirtualny Sztetl, Szlak Dawida Ben Guriona w Płońsku [online].
- ↑ a b Szlakiem Dawida Ben Guriona. Following the trail of David Ben Gurion [online].
- ↑ Szewach Weiss, Szewach Weiss o miejscach ważnych dla jego życia i kariery [online], Rzeczpospolita [dostęp 2024-03-28] (pol.).