Biały terror w Rosji
Biały terror w Rosji – termin odnoszący się do aktów przemocy i zbrodni popełnianych przez Białych podczas rosyjskiej wojny domowej. Liczbę ofiar białego terroru w Rosji szacuje się na od 20 000 do 100 000 zabitych[1]. Inne, mniej wiarygodne wyliczenia, mówią nawet o 300 000 ofiar[2]. Znaczna część zbrodni została popełniona przez formacje kozackie.
Rosyjski historyk Siergiej Mielgunow określił biały terror mianem ekscesów powodowanych chęcią zemsty, ponieważ jego zdaniem, w przeciwieństwie do czerwonego terroru, ten nie pochodził bezpośrednio od władz kontrrewolucyjnych. Natomiast represje kierowane przez bolszewików był utrwalone szeregiem wcześniejszych dekretów i zarządzeń[3].
Biały terror edytuj
Południowa i zachodnia Rosja edytuj
Na początku 1918, podczas pierwszego marszu kubańskiego, gen. Ławr Korniłow wydał swoim wojskom rozkaz niebrania jeńców bolszewickich. Jednocześnie nakazał, aby nie zabijać rannych[4]. Po objęciu dowództwa nad Armią Ochotniczą przez Antona Denikina, prasa antybolszewicka nawoływała do przemocy wobec ludności pochodzenia żydowskiego, której zarzucano wspieranie komunistów. Na Ukrainie wybuchła jedna z największych w historii fal pogromów, podczas której Biali oraz ukraińscy nacjonaliści pod wodzą Semena Petlury wymordowali kilkadziesiąt tysięcy Żydów[5].
Według Waltera Laqueura, po wyparciu bolszewików w kwietniu 1918 znad Donu, wojska białych Kozaków pod dowództwem Piotra Krasnowa wymordowały 45 000 osób.
Wschodnia Rosja edytuj
Po przejęciu w listopadzie 1918 dyktatorskiej władzy wojskowej przez admirała Aleksandra Kołczaka, rozpoczęto serię prześladowań wobec rewolucjonistów i działaczy lewicowych. Na Syberii licznych zbrodni dopuszczały się formacje kozackie, którymi dowodzili Grigorij Siemionow i Aleksandr Dutow. O terrorze generała Siemionowa informował gen. William S. Graves, dowódca amerykańskich sił interwencyjnych w Rosji[6].
Upamiętnienie ofiar białego terroru edytuj
W Rosji, na Ukrainie i Białorusi znajduje się wiele pomników poświęconych ofiarom białego terroru[7].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Stefan H. Rinke, Michael Wildt, Revolutions and counter-revolutions: 1917 and Its aftermath from a global perspective, Frankfurt-on-Main, ISBN 978-3-593-50705-7, OCLC 979568160 [dostęp 2020-12-12].
- ↑ https://www.azstat.org/Kitweb/zipfiles/11553.pdf.
- ↑ С. П. Мельгунов. «Красный террор» в Россіи 1918–1923.
- ↑ Arno J. Mayer, The Furies: Violence and Terror in the French and Russian Revolutions, Princeton University Press, 2002, ISBN 978-0-691-09015-3 [dostęp 2020-12-12] (ang.).
- ↑ Michael T. Florinsky, McGraw-Hill Encyclopedia of Russia and the Soviet Union, McGraw-Hill, 1961 [dostęp 2020-12-12] (ang.).
- ↑ William Sidney Graves, America's Siberian adventure, 1918-1920., New York: Arno Press, 1971, ISBN 978-0-405-03083-3, OCLC 148859 [dostęp 2020-12-12] (ang.).
- ↑ Памятники и достопримечательности Волгограда [online], volgadmin.ru [dostęp 2020-12-19].