Bitwa o Nysę
Bitwa o Nysę – starcie zbrojne mające miejsce w dniach 23–24 marca 1945 między oddziałami Armii Czerwonej a Wehrmachtu, zakończone zdobyciem Nysy przez czerwonoarmistów.
| II wojna światowa | |||
| Czas |
23–24 marca 1945 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna | |||
| Wynik |
zwycięstwo Armii Czerwonej | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Położenie na mapie Rzeszy Niemieckiej  | |||
 50°28′18″N 17°20′03″E/50,471667 17,334167
| |||
Oddziały Armii Czerwonej które ryszyły 12 stycznia 1945 z linii Wisły, w marcu w ramach operacji górnośląskiej dotarły na przedpola Nysy, będącej silnym węzłem niemieckiej obrony[1]. W połowie marca w Nysie i okolicach powieszonych zostało 22 dezerterów z armii niemieckiej. Ich zwłoki nie zostały pochowane, lecz wisiały dla odstraszenia innych żołnierzy zamierzających pójść w ich ślady[2]. Do ataku na miasto wyznaczono 117 Korpus Piechoty mjra Wasilija Trubaczewa, 6 Gwardyjski Korpus Zmechanizowany płka Wasyla Koreckiego i 10 Gwardyjski Korpus Pancerny płk Niła Czuprowa[3], z 21 Armii i 4 Armii Pancernej[4].
Po krótkiej nawale ogniowej (z powodu braku amunicji), 23 marca 1945 o godz. 8.10 rozpoczęto natarcie na przedpola miasta przygotowanego do obrony okrężnej. Niemieckie pozycje obsadzone zostały przez oddziały 20 Dywizji Pancernej, 1 Dywizji Pancernej Hermanna Göringa, 2 brygada niszczycieli czołgów, pułk policyjny Kreitzhofen i 273 batalion Volkssturmu. Walki miały zacięty zacięty charakter i połączone były z niemieckimi kontratakami. W wyniku wymiany ognia zniszczeniu uległa około połowa Nysy.
Przełamania niemieckich linni dokonali żołnierze ze 117 i 55 Korpusu Piechoty, natomiast oddziałowi z 6 Korpusu Zmechanizowanego udało się z marszu zająć most na przepływającej przez miasto Nysie Kłodzkiej. Miasto zostało zdobyte już następnego dnia, ponieważ główne siły wycofały się z miasta i zajęły dogodniejsze pozycje do obrony[5]. Poinformowany o tym feldmarszałek Ferdinand Schörner rozkazał rozstrzelać dowództwo nyskiego garnizonu[6]. Jako zbrodniarz wojenny Schörner był więziony przez Związek Radziecki w latach 1945-1955, następnie sąd RFN skazał go na karę czterech i pół roku więzienia[7].
Po zdobyciu Nysy żołnierze Armii Czerwonej dopuścili się gwałtów na zakonnicach, wiele z nich zabijając. Dokonali tego z zemsty podsycanej m.in. przez Ilię Erenburga: Bądźcie posłuszni rozkazom towarzysza Stalina i zmiażdźcie faszystowską bestię w jej norze. Zniszczcie rasową dumę niemieckich kobiet. Weźcie je jako zasłużone łupy wojenne[8].
Upamiętnienie edytuj
W 1965 władze miasta nadały uczestnikowi bitwy gen. Dmitrijowi Leluszence tytuł Honorowego Obywatela Nysy[9].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Duffy 2007 ↓, s. 149.
- ↑ Czerwony świt 1945 r. Walki sowiecko-niemieckie na Śląsku Opolskim* i ich ofiary [nasz temat] – Niezależna Gazeta Obywatelska [online], ngopole.pl [dostęp 2024-04-22] (pol.).
- ↑ Dolata i Jurga 1977 ↓, s. 339.
- ↑ Stańczyk 2014 ↓, s. 343,345.
- ↑ Dolata i Jurga 1977 ↓, s. 25.
- ↑ Jonca 1998 ↓, s. 211.
- ↑ Duffy 2007 ↓, s. 309.
- ↑ Durschmied 2004 ↓, s. 141.
- ↑ Dolata 1985 ↓, s. 340.
Bibliografia edytuj
- Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga: Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939-1945. Warszawa: 1977.
- Bolesław Dolata: Wyzwolenie Dolnego Śląska w 1945 roku. Wrocław: 1985.
- Christopher Duffy: Czerwony szturm na Rzeszę. Warszawa: 2007. ISBN 978-83-05-13471-2.
- Erik Durschmied: Bohaterowie bez sławy. Warszawa: 2004. ISBN 83-241-1620-6.
- Karol Jonca: Studia nad faszyzmem i zbrodniami hitlerowskimi. Wrocław: 1998.
- Henryk Stańczyk: Walec wojny w południowej Polsce 1944-1945. Oświęcim: 2014. ISBN 978-83-7889-126-0.