Bliźni

Bliźni (norw. Medmenneske) – powieść norweskiego pisarza Olava Duuna z 1929.

Bliźni

Medmenneske

Autor	Olav Duun
Typ utworu	powieść
Wydanie oryginalne
Język	norweski
Data wydania	1929
poprzednia Carolus Magnus (1928) następna Vegar og villstig (1930)

Powieść charakteryzuje się stosunkowo ubogą fabułą, oszczędną narracją i zwartą architekturą wewnętrzną. Traktuje o rozkładzie patriarchalnej rodziny chłopskiej i towarzyszących temu procesowi zjawiskach moralnych.

Młoda gospodyni ze Stavsund, Ragnhilda, zabija swojego teścia, Diderika. Krok ten podejmuje, by wyzwolić rodzinę spod tyranii tego starca, a także by zapobiec potencjalnemu ojcobójstwu ze strony swego męża, Haakona. Motywowała to też wyzwoleniem męża z zależności psychicznych i rodzinno-klanowych, krępujących jego aktywność i marzenia, na czele z wybudowaniem nowego, mechanicznego młyna w miejsce starego i zużytego, napędzanego wodą. Diderik był osobą twardą, bezlitosną, mściwą, ale też bardzo aktywną i pełną energii życiowej. Ze społecznego punktu widzenia Ragnhilda wykonuje wyrok wydany już wcześniej przez lokalną społeczność i zaakceptowany przez najbliższą rodzinę. Dla ludności wsi zabójstwo to nie ma charakteru morderstwa, ale (zależnie od przeżyć poszczególnych osób) jest karą za gwałt i zabójstwo bezbronnych Lapończyków, sprawiedliwym finałem życia bezwzględnego, egoistycznego oszusta, czy też ocaleniem jednego z bohaterów od złego. Śmierć Diderika pozostałaby bez echa i zostałaby zapomniana, gdyby nie postawa Haakona, który (jako jedyny) nie wyraził zgody na milczenie, mimo iż wiedział, że Ragnhilda ocaliła go przed morderstwem i wyzwoliła spod tyranii rodzinnej. Nie tylko nie przyjął ofiary żony, ale co więcej - zażądał dlań kary, ponieważ przekroczyła prawa naturalne, co wiąże się z koniecznością poniesienia konsekwencji. Życie z taką tajemnicą byłoby dla Haakona tragiczne, pozbawione spokoju wewnętrznego i godności. Wybierając ochronę prawa naturalnego niszczy szczęście Ragnhildy, jednocześnie po raz pierwszy w życiu idąc własną drogą. Żona odchodzi od niego w przeświadczeniu, że ofiara była niegodna Haakona, którego przecież kochała. Decyzja męża pozostała dlań niezrozumiała. Osią powieści jest starcie dwóch porządków moralnych i dwóch sposobów rozumienia praw moralnych.