Bolesława Starmach

Bolesława Starmach z domu Kawecka (ur. 26 września 1902 w Jaworznie, zm. 22 sierpnia 1965 w Krakowie) – polska botaniczka i mykolożka związana z krakowskimi uczelniami i szkołami średnimi.

Bolesława Starmach

Imię i nazwisko urodzenia	Bolesława Kawecka
Data i miejsce urodzenia	26 września 1902 Jaworzno
Data i miejsce śmierci	22 sierpnia 1965 Kraków
Zawód, zajęcie	biolożka, nauczycielka szkolna i uniwersytecka
Narodowość	polska
Tytuł naukowy	docentka
Uczelnia	Uniwersytet Jagielloński, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Krakowie
Rodzice	Bolesław Franciszek Kawecki (księgowy), Krystyna Kawecka z Abstorskich
Małżeństwo	Karol Starmach
Dzieci	Janusz Starmach
Krewni i powinowaci	Włodzimierz Kawecki (brat, leśnik, ofiara zbrodni katyńskiej), Zbigniew Kawecki (brat, profesor zoologii)

Życiorys

Pierwsze etapy nauki odbyła we Lwowie (szkoła powszechna, gimnazjum realne Zofii Strzałkowskiej), którą ze względu na przeprowadzkę rodziny ukończyła w Krakowie w I Państwowym Gimnazjum Żeńskim w 1920 roku, maturę zdała w roku 1921. W latach 1921–1925 studiowała biologię na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, będąc związana z pracownią Kazimierza Roupperta w Zakładzie Botaniki Wydziału Rolniczego UJ. Jednocześnie ukończyła Studium Pedagogiczne i pracowała w biurze. W 1927 r. pod opieką Władysława Szafera obroniła pracę doktorską z zakresu palinologii wiesiołków. Po obronie doktoratu pracowała przez pół roku jako nauczycielka w gimnazjum w Zbylitowskiej Górze, po czym wyszedłszy za mąż w lutym 1928 roku za Karola Starmacha, z którym studiowała i współpracowała na UJ, wróciła do Krakowa. Tam znalazła pracę w Zakładzie Botaniki Wydziału Rolniczego UJ. W 1933 roku zrezygnowała z pracy na uczelni, poświęcając się wychowaniu dzieci i samodzielnym badaniom naukowym nad grzybami pasożytniczymi (głowniami i śnieciami). W 1935 r. została członkinią Komisji Fizjograficznej PAU (podobnie jak wcześniej jej mąż).

W czasie okupacji niemieckiej uczestniczyła akcji tajnych kompletów dla uczniów szkół średnich. Korespondowała z niemieckim hydrobiologiem Augustem Thienemannem w sprawie męża uwięzionego po akcji Sonderaktion Krakau. W ramach okupacyjnej serii poradnikowej Radź sobie sam wydała książkę Sto potraw z ziemniaków. W czasie wojny utraciła jedno z dzieci – córkę, zmarłą na skutek zakażenia niemożliwego do wyleczenia w wojennych warunkach.

Po wojnie, wykorzystując znajomość z Teodorem Marchlewskim, biologiem związanym z komunistycznymi władzami, interweniowała w sprawie męża, uwięzionego w ramach represji stalinowskich. W latach 1945–1958 ponownie była nauczycielką w krakowskich szkołach średnich, kolejno: VII (według ówczesnej numeracji) Państwowym Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Mickiewicza, VI (według ówczesnej numeracji) Państwowym Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki i II Liceum im. Króla Jana III Sobieskiego. W 1957 r. została członkinią komisji programowej przy ministerstwie oświaty do spraw nauczania biologii. Od 1963 roku uczestniczyła w komisji programowej z tej samej dziedziny na poziomie wyższych szkół pedagogicznych.

Do pracy uczelnianej wróciła na UJ, gdzie – z racji doświadczenia dydaktycznego – w latach 1953–1957 prowadziła zajęcia z metodyki nauczania biologii. Od 1958 roku aż do śmierci pracowała w Katedrze Botaniki na Wydziale Geograficzno-Biologicznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej. W 1963 roku Wydział Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Jagiellońskiego przyznał jej stopień doktora habilitowanego (rozprawa habilitacyjna Grzyby pasożytnicze Tatr), a rok później stanowisko docenta.

Bibliografia

• Jadwiga Siemińska. Bolesława Kawecka-Starmachowa (1902–1965) – w 40 rocznicę śmierci. „Wiadomości Botaniczne”. 50 (1/2), s. 43–46, 2006. Instytut Botaniki PAN. (pol.).