Mykologia, mikologia; grzyboznawstwo[1] (gr. mýkēs „grzyb”, lógos „słowo”, „nauka”)[2] – dział biologii zajmujący się badaniem grzybów (Fungi), ich systematyką, budową (morfologią, anatomią, cytologią), fizjologią, a także znaczeniem dla człowieka.

Grzyby – obiekt zainteresowania mykologii.

Początkowo grzyby zaliczane były do roślin, a mykologia jeszcze w XX w. była działem botaniki. Czasem łączono ją z fykologią i briologią, wyróżniając kryptogamologię[3]. Jako odrębna od botaniki gałąź biologii wydzieliła się, gdy grzyby zostały uznane za odrębne królestwo. W połowie XIX wieku z mykologii wyodrębniła się fitopatologia, czyli patologia roślin. Obecnie obserwuje się intensywny rozwój mykologii lekarskiej i mykologii przemysłowej, której jednym z działów jest mykologia budowlana. Jedną z gałęzi mykologii lub szerzej – botaniki – jest lichenologia zajmująca się nieformalną grupą grzybów: porostami (Lichenes).

Nazwa edytuj

W języku polskim istnieje oboczność zapisu i wymowy terminu mykologia/mikologia oraz jego pochodnych. Według części opinii normatywnych właściwą formą jest mikologia, gdyż wpisuje się to we wzorzec spolszczania nazw greckich rozpoczynających się od sylaby μυ[4]. Stanowisko to było długo potwierdzane zapisami większości słowników poprawnościowych, z drugiej jednak strony większość naukowców zajmujących się grzybami używała formy mykologia. Ten wariant z kolei został odnotowany przez autorów „Wielkiego słownika wyrazów obcych PWN” pod redakcją Mirosława Bańki z 2003 r[5]. Ponadto językoznawcy-normatywiści uznawali, że forma mikologia, choć preferowana[6], jest pewnego rodzaju wyjątkiem, a wzorzec spolszczania tej sylaby jako mi nie w każdym przypadku jest konsekwentny[6]. Przez pewien czas zatem za normatywną uważano formę mikologia, od 2003 r. zaś istniały podstawy do uznawania obu form za równorzędne (mimo liczniejszej grupy słowników notujących jedynie formę mikologia). W 2011 r. na wniosek grupy naukowców planujących założenie stowarzyszenia naukowego zajmującego się nauką o grzybach (Polskie Towarzystwo Mykologiczne) Rada Języka Polskiego podjęła dyskusję na ten temat. W jej wyniku aprobatę normatywną przyznano preferowanej przez biologów mykologia[5][7][8]. W ramach Polskiego Towarzystwa Botanicznego działa Sekcja Mykologiczna.

Przypisy edytuj

  1. grzyboznawstwo – Wielki słownik W. Doroszewskiego PWN, sjp.pwn.pl [dostęp 2023-03-28] (pol.).
  2. mykologia, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-07-21].
  3. Jiří Váňa i inni, Advances in Cryptogamology (Algology, Mycology, Lichenology and Bryology) in the Last 35 Years (1945-1980) in Czechoslovakia, „Folia Geobotanica & Phytotaxonomica”, 17 (1), 1982, s. 1–19, JSTOR4180311 (ang.).
  4. Jan Miodek. Dlaczego Mikologia?. „Wiedza i Życie”. 8, sierpień 1997. 
  5. a b Walery Pisarek. Mykologia czy mikologia? Stanowisko Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk. „Wiadomości Botaniczne”. 55 (1/2), s. 143–144, 2011. Instytut Botaniki PAN. ISSN 0043-5090. 
  6. a b Piotr Sobotka: Mikologia i fykologia. [w:] Poradnia językowa [on-line]. pwn.pl, 2006-10-24. [dostęp 2012-12-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)].
  7. bad: „My” czy „mi”? Spór o nazwę towarzystwa grzybofilnego. Agora – gazeta.pl Łódź, 2011-11-04. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-12)].
  8. Decyzja Rady Języka Polskiego RJP-181./W/2011. [dostęp 2014-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-23)].

Bibliografia edytuj

  • Zygmunt Adamski, Halina Batura-Gabryel, Mikologia lekarska, wyd. 2, Poznań: Akademia Medyczna, 2007, ISBN 978-83-60187-76-0.