Borewka
Borewka (ukr. Боревка) – mało wybitny szczyt górski w Gorganach Środkowych znajdujący się na terenie rejonu kałuskiego ukraińskiego obwodu iwanofrankiwskiego.
 Borewka w paśmie Sywuli | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
1596 m n.p.m. |
| Wybitność |
29 m |
Położenie na mapie Gorganów  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Beskidów Wschodnich  | |
 48°34′12″N 24°05′29″E/48,570000 24,091389
| |
Topografia edytuj
Borewka stanowi jedną z niższych kulminacji grzbietu odchodzącego ku północnemu zachodowi ze szczytu Wielkiej Sywuli. Licząc od jego skraju, Borewkę poprzedza bezimienny szczyt o wysokości 1436 m n.p.m., natomiast w kierunku Sywuli jako kolejna znajduje się Borewczyna (Łopuszna)[a] o wysokości 1694 m n.p.m. Sama Borewka wznosi się na wysokość 1596 m n.p.m.[4][6][7] przy wybitności równej 29 m[8]. Przewyższenie nad doliną Bystryka oddzielającą na południowym zachodzie pasmo Sywuli od grzbietu Gorgan wynosi ok. 630 m. Po stronie wschodniej dolina Borewczyka, której dno znajduje się ok. 300 m poniżej szczytu oddziela Borewkę od Ihrowiszcza[4][6]. Zbocza pokrywają rumowiska skalne i połacie kosodrzewiny[7].
Panorama z Borewki zdominowana jest przez grzbiet Sywuli na południowym wschodzie oraz Ihrowiszcze (szczyty Ihrowiec i Wysoka) na północy. Pomiędzy nimi widoczne są szczyty z północno-wschodniego skraju Gorganów, w tym chociażby Stanimir i Kateryna. Na południu widoczne jest pasmo Połoniny Czarnej z najwyższą Bratkowską Dużą oraz Świdowiec (Geryszaska, Tataruka, Ungariaska). Od południa po wschód na pierwszym planie ciągnie się grzbiet Gorgan z kulminacją w wierzchołku Koniec Gorganu po stronie południowej. Za nim dostrzec można szczyty odleglejszych partii Gorganów – Bert, Busztuł, Streminos, Strymba, Negrowiec, Petros, Popadia. Panoramę na północnym zachodzie domyka wysoka grupa obejmująca Parenki, Grofę, Mołodą i Jajko Ilemskie oraz pasmo Arszycy ze szczytami Gorgan Ilemski, Wierch Menczełyn czy Wierch Słobusznica[8].
Ochrona przyrody i turystyka edytuj
Szczyt Borewki nie znajduje się na terenie żadnej wielkopowierzchniowej formy ochrony przyrody. Położony jest ok. 850 m na zachód od granic Parku Narodowego „Syniohora”[6].
Przez wierzchołek przebiega znakowany na czerwono Wschodniokarpacki Szlak Turystyczny. Po zejściu z Ihrowca na przełęcz Borewka wspina się on następnie na grzbiet sywulski i przez Borewkę prowadzi w kierunku Wielkiej Sywuli, a dalej Ruszczyny. Poniżej szczytu Borewki w kierunku zachodnim odbija od niego czarny szlak wiodący w dolinę Łomnicy[4]. Współczeny szlak czerwony na tym obszarze niemal dokładnie odtwarza przebieg polskiego Głównego Szlaku Karpackiego PTT z lat 30. XX wieku[1][2].
Nazwa edytuj
Nazwa Borewka powstała poprzez dodanie przyrostka -к(а) do przymiotnika *боревий (*borewyj). Dla niego źródłem był z kolei gwarowy wyraz бір (bir) – pol. „bór”. Przypuszcza się, że do powstania formy borewka mogła przyczynić się obecność lokalnego określenia борівка (boriwka) w znaczeniu „borówka, jagoda”[9].
Nazwę tę nosi zarówno szczyt górski, jak i nieodległa przełęcz i położony za nią grzbiet (Mała Borewka). W okolicy występują też wierzchołek Borewczyna[a] oraz potok Borewczyk)[2][3][9].
Uwagi edytuj
- ↑ a b Istnieją rozbieżności odnośnie nazewnictwa szczytów w grzbiecie sywulskim, w szczególności co do umiejscowienia nazwy Łopuszna. Henryk Gąsiorowski w 1933 roku wskazywał, że jest to pierwotna nazwa głównego wierzchołka Wielkiej Sywuli. Mapa WIG-u z 1935 roku przypisała ją do punktu wysokości 1772 m[1], który z uwagi na swój niemal płaski „wierzchołek” nie jest co do zasady traktowany jako samodzielny szczyt i nie jest jej przypisywana odrębna nazwa[2][3][4][5]. Współczesne mapy ukraińskie nazwą tą określają kotę 1694 m[4], która w polskiej nomenklaturze określana była uprzednio jako Borewczyna[2][3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Mapa topograficzna 1:100 000, arkusz Porohy (pas 54, słup 38), Wojskowy Instytut Geograficzny, 1935 (pol.).
- ↑ a b c d Henryk Gąsiorowski, Przewodnik po Beskidach Wschodnich, t. I, cz. 2: Gorgany, Lwów – Warszawa: Książnica-Atlas, 1933, s. 119–120 (pol.).
- ↑ a b c Dariusz Dyląg, Gorgany. Przewodnik, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2008, s. 267–268, ISBN 978-83-89188-74-8, OCLC 297550353 (pol.).
- ↑ a b c d e Wasyl Hutyriak (red.), Центральні Ґорґани / The Central Gorgany, mapa turystyczna w skali 1:50 000, Steżky ta mapy, 2021, ISBN 978-617-7695-09-6 (ukr. • ang.).
- ↑ Щодо назв Сивуля та Лопушна [online], stezhky.org, 15 września 2020 [dostęp 2023-12-07] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-26] (ukr.).
- ↑ a b c Borewka w OpenStreetMap
- ↑ a b Гора Боревка (1596м): карта, фото [online], drymba.net [dostęp 2023-12-07] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-07] (ukr.).
- ↑ a b Borevka [online], peakvisor.com [dostęp 2023-12-04] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-04] (ang.).
- ↑ a b Wasyl Łuczyk, Nota Bene! Етимологічний словник топонімів України, Kijów: Wydawnyczyj centr „Akademija”, 2014, s. 59, ISBN 978-966-580-454-3 [zarchiwizowane z adresu 2022-09-05] (ukr.).
