Bricha
Bricha (hebr. בריחה, ucieczka) – organizacja działająca w latach 1945–1948, której celem była pomoc tym spośród Żydów ocalałych z Holocaustu, którzy chcieli opuścić powojenną Europę i przedostać się do Brytyjskiego Mandatu Palestyny. Sama akcja emigracyjna nosi tę samą nazwę.
Emigracja uchodźców żydowskich, m.in. gromadzonych przez aliantów w obozach dla przesiedleńców, była nielegalna z obu stron. Oficjalnie uchodźcom tym nie wolno było opuścić państw europejskich. W świetle opublikowanej przez władze brytyjskie w 1939 Białej Księdze nie wolno im było również osiedlać się w Mandacie Brytyjskim.
Na przełomie 1944 i 1945 roku działacze organizacji syjonistycznych i część bojowników z warszawskiego getta, założyli w Lublinie grupę Bricha[1]. Pierwsze jej punkty powstały jeszcze w 1944 r. w Wilnie i Równem[2]. Uważali oni emigrację do Mandatu Brytyjskiego za sposób ucieczki przed europejskim antysemityzmem. Po wyzwoleniu Równego, w 1944, Eliezer i Abraham Lidowski, a także Pasza (Izaak) Rajchmann uznali, że życie Żydów w Polsce nie ma przyszłości. Utworzyli cech rzemieślniczy, aby utajnić właściwą działalność, i wysłali grupę zwiadowczą do Czerniowiec w poszukiwaniu dróg ucieczki. Organizacja nabrała kształtów w styczniu 1945, po dołączeniu do niej działaczy żydowskiego antyhitlerowskiego ruchu oporu: Aby Kownera z oddziałem wileńskim i Icchaka Cukiermana, jednego z dowódców ŻOB-u, walczącego w powstaniu w getcie warszawskim. Wkrótce wysiłki Brichy połączono z podobnymi akcjami Brygady Żydowskiej, a później – Hagany[3].
W Polsce, Bricha utworzyła kilka obozów dla przesiedleńców na Dolnym Śląsku. Żydzi przekraczali zieloną granicę z Czechami, a następnie przedostawali się przez Austrię i Włochy, gdzie wsiadali na statki w kierunku Palestyny. Ponieważ Brytyjczycy nie zgadzali się na tę imigrację, statki były albo zmuszane do odwrotu, albo konwojowane na Cypr, gdzie utworzono obozy dla nielegalnych imigrantów[1]. Dla realizacji celów organizacji jej działalność była tajna, używano fałszywych dokumentów, a w kontaktach posługiwano się szyfrem[2].
Według danych Brichy, między sierpniem 1945 a końcem czerwca 1946, z pomocy tej organizacji w emigracji z Polski skorzystało 46 000 Żydów[4]. Z kolei szacuje się, że tylko w lipcu i sierpniu 1946 Polskę opuściło 73 000 osób, w ogromnej większości dzięki pomocy Brichy. W sumie około 170 000 polskich (i 250 000 europejskich) Żydów wyemigrowało do Palestyny z pomocą Brichy[1].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Alina Cała, Hanna Węgrzynek, Gabriela Zalewska: Wirtualny Sztetł: Bricha (hasło z: Historia i kultura Żydów polskich. Słownik). WSiP. [dostęp 2019-02-11].
- ↑ a b Jak Żydzi uciekali z PRL [online] [dostęp 2017-05-01] (pol.).
- ↑ Magdalena Semczyszyn, Nielegalna emigracja Żydów z Polski 1944–1947 – kontekst międzynarodowy, „Dzieje Najnowsze”, 50 (1), 2018, s. 95, DOI: 10.12775/dn.2018.1.05, ISSN 0419-8824 [dostęp 2020-01-03].
- ↑ Brihah. United States Holocaust Memorial Museum, Washington, D.C.. [dostęp 2012-06-17].