Czerniowce

miasto na Ukrainie w obwodzie czerniowieckim

Czerniowce (ukr. Чернівці, rum. Cernăuți, ros. Черновцы, jid. טשערנאָוויץ, orm. Չերնովեց, niem. Czernowitz/Tschernowitz) – miasto w południowo-zachodniej części Ukrainy w Bukowinie północnej nad Prutem. Siedziba obwodu czerniowieckiego.

Czerniowce
Чернівці
Ilustracja
Rezydencja metropolitów Bukowiny i Dalmacji
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 czerniowiecki

Burmistrz

Roman Wasylowycz Kliczuk

Powierzchnia

152,753 km²

Wysokość

284 m n.p.m.

Populacja (2021)
• liczba ludności
• gęstość


265 471[1]
1737 os./km²

Nr kierunkowy

+380 37(2)

Kod pocztowy

58000

Tablice rejestracyjne

CE

Położenie na mapie obwodu czerniowieckiego
Mapa konturowa obwodu czerniowieckiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Czerniowce”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Czerniowce”
Ziemia48°18′N 25°56′E/48,300000 25,933333
Strona internetowa
Dom Polski, Żydowski, Niemiecki
Dom Polski, 2010 r.
Dom Polski w Czerniowcach (1902)
Dom Polski w Czerniowcach – tablica pamiątkowa
Dom Żydowski, 2015 r.
Dom Niemiecki, 2010 r.
Rose Ausländer w 1918 roku
Ratusz, kinoteatr, teatr, dworzec, kamienica
Ratusz, 2012 r.
Kinoteatr (dawna synagoga), 2009 r.
Teatr, 2017 r.
Dworzec w Czerniowcach
Kamienica „statek”, 2017 r.

Historia edytuj

Pierwsza wzmianka historyczna o mieście pochodzi z 1408. Wykopaliska wskazują, że w XII wieku istniała tu osada. Od połowy XIV wieku część Mołdawii, często najeżdżanej przez Tatarów i Turków. Od XVI wieku miasto wraz z całą Mołdawią znajdowało się pod zwierzchnością Turcji. W 1509 zostało spustoszone przez oddziały hetmana wielkiego koronnego Mikołaja Kamienieckiego w odwecie za najazd hospodara mołdawskiego Bogdana Ślepego na rejon Tarnopola i Podhajec.

Miasto zostało przyłączone do Austrii w 1775, a w 1849 stało się stolicą Księstwa Bukowinykraju koronnego Cesarstwa Austrii. W drugiej połowie XIX wieku liczne osadnictwo niemieckie. W latach 1866–1874 oraz 1887–1905 burmistrzem miasta był Antoni Kochanowski, drugi po Jakubie von Pietrowiczu Polak na tym stanowisku.

W 1875 powstał Uniwersytet w Czerniowcach imienia Franciszka Józefa, gdzie nauczano w językach: niemieckim, rumuńskim i ukraińskim, z licznym udziałem studentów żydowskich[2].

Podczas I wojny światowej zajęte przez Rosjan w kwietniu 1916 roku, przez półtora roku było na linii frontu. W latach 1918–1940 należało do Rumunii.

W 1930 roku miasto miało 112 427 mieszkańców, a skład narodowościowy przedstawiał się następująco: Żydzi 38%, Rumuni 27%, Niemcy 15%, Ukraińcy (Rusini) 10%, Polacy 8%, Rosjanie 1,3%. W liczbie Polaków ujęto też kilkuset polskich Ormian.

Latem 1940 roku przyłączone do ZSRR. W latach 1941–1944 ponownie należało do Rumunii. Zdobyte przez Armię Czerwoną w 1944 r. Polscy mieszkańcy Czerniowców zostali w 1945 przewiezieni do Prudnika, gdzie utworzono im getto na ul. Młyńskiej[3]. W latach 1945–1991 część Ukraińskiej SRR w ramach ZSRR, od 1991 roku należy do Ukrainy i jest stolicą obwodu czerniowieckiego. Według spisu z 2001 roku Ukraińcy stanowili 79,9% (189 tys.), Rosjanie 11,3% (26,7 tys.), Rumuni 6,1% (14,4 tys.) oraz Polacy 0,6% (1408). W 2004 roku miasto miało 228 tys. mieszkańców.

Zabytki edytuj

Teatr i muzyka edytuj

Muzea edytuj

Sport edytuj

Miasto jest siedzibą klubu piłkarskiego Bukowyna Czerniowce. Przed wojną w Czerniowcach istniało kilka klubów piłkarskich m.in. rumuński Dragoș Vodă Czerniowce, polski Polonia Czerniowce czy żydowski Maccabi Czerniowce.

Osoby związane z Czerniowcami edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Czerniowcami.

Miasta partnerskie edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2021 року [dostęp 2021-07-31] (ukr.).
  2. Czerniowce. Historia społeczności. Wirtualny Sztetl. [dostęp 2020-06-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-03)]. (pol.).
  3. Tadeusz Kukiz, Prof. Kazimierz Feleszko i jego wspomnienia o Prudniku, „Ziemia Prudnicka”, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 118.
  4. www.dramtheater.cv.ua
  5. www.filarmoniya.cv.ua/ua/. filarmoniya.cv.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-11)]..
  6. skansenbuk.cv.ua. skansenbuk.cv.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-23)]..
  7. aeroluxe.com.ua.
  8. ivasyuk.org.ua.
  9. Pięćsetlecie stolicy Bukowiny. „Nowości Illustrowane”. 39, s. 3–4, 26 września 1908.
  10. Ratusz. lvivcenter.org. [dostęp 2016-06-23].
  11. Kronika. Nowy burmistrz w Czerniowcach. „Nowa Reforma”, s. 2, nr 244 z 30 maja 1907. 
  12. Kronika. „Kurjer Lwowski”. Nr 54, s. 4, 23 lutego 1892. 

Linki zewnętrzne edytuj