Czerniowce
Czerniowce (ukr. Чернівці, rum. Cernăuţi, ros. Черновцы, jid. טשערנאָוויץ, orm. Չերնովեց, niem. Czernowitz/Tschernowitz) – miasto w południowo-zachodniej części Ukrainy w Bukowinie północnej nad Prutem.
| |||||
| |||||
Państwo | ![]() | ||||
Obwód | ![]() | ||||
Burmistrz | Ołeksij Kaspruk | ||||
Powierzchnia | 152,753 km² | ||||
Wysokość | 284 m n.p.m. | ||||
Populacja (2014) • liczba ludności • gęstość |
264 134 1662 os./km² | ||||
Nr kierunkowy | +380 37(2) | ||||
Kod pocztowy | 58000 | ||||
Tablice rejestracyjne | CE | ||||
![]() | |||||
Strona internetowa | |||||
Portal ![]() |
HistoriaEdytuj
Pierwsza wzmianka historyczna o mieście pochodzi z 1408. Wykopaliska wskazują, że w XII wieku istniała tu osada. Od połowy XIV wieku część Mołdawii, często najeżdżanej przez Tatarów i Turków. Od XVI wieku miasto wraz z całą Mołdawią znajdowało się pod zwierzchnością Turcji. W 1509 zostało spustoszone przez oddziały hetmana wielkiego koronnego Mikołaja Kamienieckiego w odwecie za najazd hospodara mołdawskiego Bogdana Ślepego na rejon Tarnopola i Podhajec.
Miasto zostało przyłączone do Austrii w 1775, a w 1849 stało się stolicą Księstwa Bukowiny – kraju koronnego Cesarstwa Austrii. W drugiej połowie XIX wieku liczne osadnictwo niemieckie. W latach 1866–1874 oraz 1887–1905 burmistrzem miasta był Antoni Kochanowski, drugi po Jakubie von Pietrowiczu Polak na tym stanowisku. Podczas I wojny światowej zajęte przez Rosjan w kwietniu 1916 roku, przez półtora roku było na linii frontu. W latach 1918–1940 należało do Rumunii.
W 1930 roku miasto miało 112 427 mieszkańców, a skład narodowościowy przedstawiał się następująco: Żydzi 38%, Rumuni 27%, Niemcy 15%, Ukraińcy (Rusini) 10%, Polacy 8%, Rosjanie 1,3%. W liczbie Polaków ujęto też kilkuset polskich Ormian.
Latem 1940 roku przyłączone do ZSRR. W latach 1941–1944 ponownie należało do Rumunii. Zdobyte przez Armię Czerwoną w 1944 r., przemianowane na Czerniowce. W latach 1945–1991 część Ukraińskiej SRR w ramach ZSRR, od 1991 roku należy do Ukrainy i jest stolicą obwodu czerniowieckiego. Według spisu z 2001 roku Ukraińcy stanowili 79,9% (189 tys.), Rosjanie 11,3% (26,7 tys.), Rumuni 6,1% (14,4 tys.) oraz Polacy 0,6% (1408). W 2004 roku miasto miało 228 tys. mieszkańców.
ZabytkiEdytuj
- cerkiew Narodzenia Najświętszej Bogurodzicy z 1767 r.
- Dom Niemiecki
- Dom Polski
- Dom Rumuński w stylu modernistycznym
- Dom Żydowski
- Hotel Bristol
- Hotel Palace
- kościół ormiańskokatolicki konsekrowany w 1879 r. (konsekrowany przez arcybiskupa Grzegorza Romaszkana)
- kościół rzymskokatolicki Najświętszego Serca Jezusa z lat 1891–1894 (jezuitów)
- kościół rzymskokatolicki wzniesiony w latach 1786–1814
- pałac metropolitów Bukowiny obecnie Uniwersytet w Czerniowcach wraz z budynkiem dawnego seminarium i cerkwi seminaryjnej, obecnie gmach zespołu architektonicznego
- ratusz
- sobór Zstąpienia Ducha Świętego z lat 1844–1864
- stacja kolejowa
- synagoga Tempel wybudowana w latach 1873–1878 w stylu mauretańskim według projektu Juliana Zachariewicza; od 1959 r. mieści kino „Żowteń” (październik), w 90. latach XX w. przemianowana na „Czerniowce”
- teatr z 1905 r. (według projektu architektów Fellnera i Hellmera – na wzór teatru w Fürth)
- trzy cerkwie drewniane z XVII i XVIII w.
Teatr i muzykaEdytuj
- Czerniowiecki Ukraiński Teatr Muzyczno-Dramatyczny im. Olhy Kobylańskiej[1]
- Czerniowiecki Regionalny Teatr Lalek
- Duchowne Centrum Sztuki „Hołos”
- Filharmonia w Czerniowcach[2]
MuzeaEdytuj
- Czerniowieckie Muzeum Krajoznawcze
- Czerniowieckie Muzeum Sztuki
- Czerniowieckie Regionalne Muzeum Ludoznawcze[3]
- Muzeum Awiacji i Kosmonautyki[4]
- Muzeum Historii i Kultury Żydów Bukowiny w Czerniowcach
- Muzeum Literackie Jurija Fedkowycza
- Muzeum Literackie Olhy Kobylańskiej
- Muzeum Wołodymyra Iwasiuka[5]
SportEdytuj
Miasto jest siedzibą klubu piłkarskiego Bukowyna Czerniowce. Przed wojną w Czerniowcach istniało kilka klubów piłkarskich m.in. rumuński Dragoş Vodă Czerniowce, polski Polonia Czerniowce czy żydowski Maccabi Czerniowce.
Osoby związane z CzerniowcamiEdytuj
Miasta partnerskieEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ www.dramtheater.cv.ua/.
- ↑ www.filarmoniya.cv.ua/ua/.
- ↑ skansenbuk.cv.ua.
- ↑ aeroluxe.com.ua.
- ↑ ivasyuk.org.ua.
- ↑ Ratusz. lvivcenter.org. [dostęp 2016-06-23].
- ↑ Kronika. Nowy burmistrz w Czerniowcach. „Nowa Reforma”, s. 2, nr 244 z 30 maja 1907.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Oficjalna strona miasta
- Radziecka mapa topograficzna 1:100 000
- Czerniowce w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. I: Aa – Dereneczna. Warszawa 1880.
- Stare zdjęcia Czerniowiec
- Historia Żydów w Czerniowcach na portalu Wirtualny Sztetl