Budynek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Kolbuszowej
Budynek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Kolbuszowej – zabytkowy budynek znajdujący się w Kolbuszowej w województwie podkarpackim, wpisany do ewidencji zabytków gminy Kolbuszowa[1].
Budynek w styczniu 2022 roku | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres |
ul. Obrońców Pokoju 66 |
Styl architektoniczny | |
Ukończenie budowy |
1908 |
Ważniejsze przebudowy |
2013 |
Pierwszy właściciel |
Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Kolbuszowej |
Obecny właściciel |
Miejski Dom Kultury w Kolbuszowej |
Położenie na mapie Kolbuszowej | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego | |
Położenie na mapie powiatu kolbuszowskiego | |
Położenie na mapie gminy Kolbuszowa | |
50°14′31,12″N 21°45′56,50″E/50,241978 21,765694 | |
Strona internetowa |
Historia
edytujBudynek powstał w 1907[1] lub 1908 roku na działce kupionej od rodziny Siedmiograjów[2]. W latach 1928–1938 znajdował się w nim kinoteatr „Jutrzenka”[3]. Do 1939 roku w budynku siedzibę miało Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Kolbuszowej[4].
We wrześniu 1939 roku pokrycie dachowe budowli zostało znacznie uszkodzone. Podczas II wojny światowej w budynku mieścił się garaż i warsztat dla motocykli. Sporadycznie był miejscem zbiórki dla Żydów wywożonych z Kolbuszowej[5]. Budynek był wykorzystywany przez Niemców do 1944 roku[2].
Po zakończeniu wojny obiekt wyremontowano. Podczas renowacji dobudowano pomieszczenia klubu, salę baletową, powiększono salę widowiskową[6]. Od 1952 roku w budynku siedzibę miał powiatowy dom kultury[7]. W 1975 roku pojawiły się plany zmiany wyglądu budowli, obejmujące wstawienie nowych okien i aluminiowych drzwi, a także jego rozbudowy. Powodem zaniechania realizacji pomysłu był brak możliwości zamówienia okien[6]. W tym samym roku budynek przeszedł remont[1]. W 1979 roku budynek stał się siedzibą Miejskiego Domu Kultury[7].
W 2013 roku budynek przeszedł gruntowny remont[3]. Podczas restauracji odtworzono elewację frontową[3], wymieniono poszycie dachowe, zaizolowano fundamenty, dokonano drenażu oraz wymieniono stolarkę drzwiową i okienną[8].
Gmach został wpisany do ewidencji zabytków gminy Kolbuszowa[1]
Architektura
edytujBudowla w stylu neorenesansowym. Pierwotnie składała się z jednopiętrowego budynku głównego oraz dwóch parterowych skrzydeł, znajdujących się po obu stronach korpusu głównego. Fasadę ozdobiono łamanym szczytem z obeliskami[2], na jej szczycie znajduje się rzeźba przedstawiająca sokoła[6].
Na frontowej ścianie budynku umieszczono kilka tablic[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Ewidencja zabytków architektury, budownictwa i archeologii [online], s. 3 .
- ↑ a b c d Trześniowski 2010 ↓, s. 55.
- ↑ a b c Rosół 2014 ↓, s. 18.
- ↑ Budynek MDK ma już 111 lat!. kolbuszowalokalnie.pl, 17 sierpnia 2019. [dostęp 2022-01-19].
- ↑ Rosół 2014 ↓, s. 110.
- ↑ a b c Rosół 2014 ↓, s. 10.
- ↑ a b Trześniowski 2010 ↓, s. 54.
- ↑ Rosół 2014 ↓, s. 19.
Bibliografia
edytuj- red. Zbigniew Trześniowski: Ziemia kolbuszowska : przewodnik. Rzeszów: Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu, 2010. ISBN 978-83-61746-61-4. (pol.).
- red. Dawid Rosół: Sto lat pod skrzydłami Sokoła : rys historyczny najstarszej instytucji kultury miasta Kolbuszowa. Kolbuszowa: Miejski Dom Kultury w Kolbuszowej, 2014. ISBN 978-83-937974-1-7. (pol.).