Burgrabia krakowski
Burgrabia krakowski (łac. magnus procurator arcis cracoviensis) – urząd Korony Królestwa Polskiego I Rzeczypospolitej.
Mianowany przez króla, podlegał jednak władzy starosty Krakowskiego, co było czysto iluzoryczne, ponieważ władza starosty nie sięgała zamku, a odpowiadał tylko przed sądem sejmowym. Pobierał pensję z żupy wielickiej. Od 1621 zwolniony był z uczestnictwa w pospolitym ruszeniu. Do jego kompetencji należała opieka nad Zamkiem Królewskim na Wawelu.
Urząd powstał za panowania Kazimierza III Wielkiego. Burgrabia krakowski był wówczas jednym z sędziów Sądu Wyższego Prawa Niemieckiego. W drugiej połowie XVI wieku było ich dziewięciu, w końcu XVIII wieku dwunastu.
Funkcję burgrabiego pełnili m.in.:
- Mikołaj Szydłowiecki, Burgrabia krakowski w środku XV wieku.
- Jakub Szydłowiecki, Burgrabia krakowski w pod koniec XV wieku.
- Jakub Saszowski z Gierałtowic [vel Gierałtowski] (herb Saszor), Burgrabia krakowski podczas XVI wieku[1][2][3].
- Jan Aleksander Waxman z Korabnik, burgrabia krakowski w XVII wieku[4]
- Tobiasz Morsztyn, Burgrabia krakowski podczas XVII wieku.
BibliografiaEdytuj
- Zbigniew Góralski: Urzędy i godności w dawnej Polsce. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1998, s. 211–212. ISBN 83-205-4533-1.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Dokumenty pergaminowe Oddziału I Archiwum Państwowego w Krakowie do 1600 r.; Data: 1569.07.11, Miejsce: Lublin, Sygnatura: W 028. [1]
- ↑ Szymon Okolski: Orbis Polonus T.3. T. III. Kraków: In Officina Typographica Francisci Cæsarii, 1641–43, s. 94–98. (łac.)
- ↑ Bartosz Paprocki: Herby rycerstwa polskiego przez Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584; wydanie Kazimierza Józefa Turowskiego. Kraków: nakł. Biblioteka Polska (przedruk 1858), 1584, s. Skorowidz CVII & XXVIII, 710–711.
- ↑ Jan Sygański: Metryki kościoła Maryackiego i katedry na Wawelu w Krakowie. Lwów: 1912, s. 68 i 81.