Burgrabia krakowski

Burgrabia krakowski (łac. magnus procurator arcis cracoviensis) – urząd Korony Królestwa Polskiego I Rzeczypospolitej.

Mianowany przez króla, podlegał jednak władzy starosty Krakowskiego, co było czysto iluzoryczne, ponieważ władza starosty nie sięgała zamku, a odpowiadał tylko przed sądem sejmowym. Pobierał pensję z żupy wielickiej. Od 1621 zwolniony był z uczestnictwa w pospolitym ruszeniu. Do jego kompetencji należała opieka nad Zamkiem Królewskim na Wawelu.

Urząd powstał za panowania Kazimierza III Wielkiego. Burgrabia krakowski był wówczas jednym z sędziów Sądu Wyższego Prawa Niemieckiego. W drugiej połowie XVI wieku było ich dziewięciu, w końcu XVIII wieku dwunastu.

Burgrabiowie krakowscy

edytuj
Chronologiczna lista burgrabiów krakowskich
Imię i nazwisko Okres urzędowania p.
Mikołaj Szydłowiecki XV w.
Jakub Szydłowiecki XV w.
Jakub Saszowski XVI w. [1][2][3]
Jan Aleksander Waxma XVII w. [4]
Tobiasz Morsztyn XVII w.
Krzysztof Rogowski 1735–1740 [5]
Jan Fajgiel –1780 [6]
Stanisław Goczałkowski 1780– [6]

Przypisy

edytuj
  1. Dokumenty pergaminowe Oddziału I Archiwum Państwowego w Krakowie do 1600 r.; Data: 1569.07.11, Miejsce: Lublin, Sygnatura: W 028. [1]
  2. Szymon Okolski: Orbis Polonus T.3. T. III. Kraków: In Officina Typographica Francisci Cæsarii, 1641–43, s. 94–98. (łac.).
  3. Bartosz Paprocki: Herby rycerstwa polskiego przez Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584; wydanie Kazimierza Józefa Turowskiego. Kraków: nakł. Biblioteka Polska (przedruk 1858), 1584, s. Skorowidz CVII & XXVIII, 710–711.
  4. Jan Sygański: Metryki kościoła Maryackiego i katedry na Wawelu w Krakowie. Lwów: 1912, s. 68 i 81.
  5. Uruski 1931 ↓, s. 221.
  6. a b Krzysztof Syta, O nierównej przyjaźni — relacje burgrabiego krakowskiego Stanisława Goczałkowskiego z Izabelą Branicką w latach 1771–1786, Miscellanea Historico-Archivistica 2017, 14, s. 192.

Bibliografia

edytuj