Cecylia Śniegocka
Cecylia Śniegocka z domu Więckowska (ur. 29 października 1862 w Warszawie, zm. 12 listopada 1934 w Warszawie) – polska nauczycielka, organizatorka tajnej oświaty, działaczka feministyczna.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
12 listopada 1934 |
| Zawód, zajęcie |
nauczycielka |
| Narodowość |
polska |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Urodziła się 29 października 1862 w Warszawie jako córka Kajętana Więckowskiego (1818−1885) oraz Elżbiety z domu Jełowickiej (1831−1903). Odebrała wykształcenie domowe, a następnie pobierała nauki na tajnej pensji Florentyny Domaszewskiej-Włoszkowej w Warszawie. W 1882 wyszła za mąż za inżyniera Kazimierza Śniegockiego[1]. Od 1883 działała w tajnym Kobiecym Kole Oświaty Ludowej będącym pod wpływami Polskiej Partii Socjalistycznej. Następnie włączyła się od 1886 roku do pracy w tajnym Kole Kobiet Korony i Litwy działającym pod patronatem Ligi Polskiej. Działała także w Warszawskim Towarzystwie Dobroczynności, dożywiając ubogie dzieci. Od 1891 wykładała w Warszawie na jawnych dziewięciodniowych kursach zawodowych Tow. Pszczelniczo-Ogrodowego, kierowanych przez Maksymiliana Malinowskiego[2].
Zorganizowała wraz z Heleną Ceysingerówną, Teresą Ciszkiewiczową i Jadwigą Krausharową w Warszawie Towarzystwo Tajnego Nauczania, którego była kierowniczką. Instytucja ta w latach 1894−1906 wbrew polityce rosyjskiego zaborcy, organizowała tajne szkoły dla młodzieży robotniczej i rzemieślniczej, w których nauczano języka polskiego i historii. W jej ramach powołano także do życia Sekcję Prowincjonalną dzięki której powołano kolejne kółka tajnego nauczania m.in. w Łodzi, Piotrkowie, Wilnie, Kielcach, Radomiu i Lublinie[3]. O zasięgu akcji przedsięwziętej przez Śniegocką świadczyć może fakt, że władze rosyjskie oceniały, że w 1901 tajne nauczanie objęło ok. 33% mieszkańców całego Królestwa[4]. Szkoły zakładane przez Towarzystwo zostały przejęte przez Polską Macierz Szkolną w 1906[5]. Była także jedną z pierwszych działaczek feministycznych, m.in. współorganizatorką pierwszego trójzaborowego Zjazdu Kobiet Polskich w Zakopanem (15−18 VII 1899) oraz uczestniczką drugiego trójzaborowego Zjazdu Kobiet Polskich w Warszawie (9–12 VI 1907) gdzie wygłosiła referat: Jak się uczą dzieci pozbawione szkoły[2].
Działała także w organizacjach szkolnych związanych z tajną Ligą Narodową, m.in. w Kole Nauczycieli Ludowych, kierowanym przez Aleksandra Zawadzkiego oraz od 1899 w Kole Głównym Towarzystwa Oświaty Narodowej. Członkini Ligi Narodowej w latach 1905−1911[6]. Była wówczas także członkiem Zarządu Związku Unarodowienia Szkół[7]. Działała również w Polskiej Macierzy Szkolnej. Ligę Narodową opuściła wraz z "Frondą" nie zgadzając się z przyjętą przez nią orientacją na Rosję oraz zaprzestanie bojkotu szkoły rosyjskiej, Podczas I wojny światowej mieszkała we Lwowie.
W wolnej Polsce udzielała się w Polskim Towarzystwie Krajoznawczym. Została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[8] oraz Krzyżem Niepodległości[9].
Zmarła 12 listopada 1934 w Warszawie. Została pochowana w rodzinnym grobowcu na Powązkach (kwatera 38, rząd 2, grób 3/4)[10]. Jej imieniem nazwano ulicę w warszawskim Śródmieściu.
Przypisy edytuj
- ↑ Cezary W. Domański, Śniegocka z Więckowskich Cecylia Maria (1861—1934), Polski Słownik Biograficzny, t. 51, Warszawa-Kraków 2017, s. 144
- ↑ a b Cezary W. Domański, Śniegocka z Więckowskich Cecylia Maria (1861—1934) ..., s. 144
- ↑ Tadeusz Wolsza, Organizatorki ruchu oświatowego na wsi. Królestwo Polskie na przełomie wieków, w: Kobieta i edukacja na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, pod red.Anny Żarnowskiej i Andrzeja Szwarca, t. 2, cz. 2,s. 128-129
- ↑ Józef Grabiec [Józef Dąbrowski], Czerwona Warszawa przed ćwierćwiekiem, Moje wspomnienia, Poznań 1925, s.135
- ↑ Od Agrykoli do Żywnego. Mały słownik patronów ulic warszawskich, od redakcją Grażyny Kieniewiczowej i Aliny Sokołowskiej, Warszawa 1968, s. 176
- ↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907), Londyn 1964, s. 585.
- ↑ Nasza walka o szkołę polską 1901-1917, t. II, Warszawa 1934, s. 18
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 37.
- ↑ Cezary W. Domański, Śniegocka z Więckowskich Cecylia Maria (1861—1934) ..., s. 145
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: Więckowscy, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-15].
Bibliografia edytuj
- Cezary W. Domański, Śniegocka z Więckowskich Cecylia Maria (1861—1934) [w:] Polski słownik biograficzny, t. 51, Warszawa−Kraków 2017, s. 144-145.
- Od Agrykoli do Żywnego. Mały słownik patronów ulic warszawskich, pod redakcją Grażyny Kieniewiczowej i Aliny Sokołowskiej, Warszawa 1968, s. 176.