Cedronella canariensis

gatunek rośliny

Cedronella canariensisgatunek roślin z rodziny jasnotowatych z monotypowego rodzaju Cedronella. Występuje jako rodzima na Wyspach Kanaryjskich, Maderze i Azorach, a jako introdukowana w Kalifornii, Południowej Afryce, Nowej Zelandii i na Tasmanii[3]. W naturze rośnie w lasach wawrzynolistnych[4]. Roślina silnie aromatyczna, wykorzystywana jako lecznicza[4], do zaparzania napojów[5]. Uprawiana jest też jako ozdobna[5].

Cedronella canariensis
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

jasnotowate

Rodzaj

Cedronella

Gatunek

Cedronella canariensis

Nazwa systematyczna
Cedronella canariensis (L.) Webb & Berthel.
Hist. Nat. Iles Canaries 3(2; 3): 87 (1845)[3]
Synonimy
  • Brittonastrum triphyllum (Moench) Lyons
  • Cedronella madrensis M.E.Jones
  • Cedronella triphylla Moench
  • Dracocephalum balsamicum Salisb.
  • Dracocephalum canariense L.
  • Dracocephalum ternatifolium Stokes[3]

Morfologia

edytuj
 
Nietypowe dla rodziny jasnotowatych trójlistkowe liście
Pokrój
Aromatyczna bylina[6].
Liście
Trójlistkowe, czasem pięciolistkowe, o blaszce ząbkowanej[6].
Kwiaty
Zebrane w krótkoszypułkowe lub siedzące wierzchotki tworzące kłosokształtny lub jajowaty kwiatostan złożony typu tyrs. U nasady szypułek znajdują się drobne przysadki, a pod wierzchotkami niewielkie, równowąskie, ale barwne podsadki. Kielich jest 5-działkowy, promienisty, nieco wygięty, w czasie kwitnienia rurkowaty, a podczas owocowania dzwonkowato rozdęty. Łatki na końcu rurki są wąskotrójkątne, kolczasto zaostrzone. Różowawa korona kwiatu ma rurkę wystającą z kielicha i dwie wyraźne wargi – górna jest dwupłatkowa, spłaszczona, dolna jest trójłatkowa, z okazałą, wydętą łatką środkową i falistym brzegiem. Pręciki ukryte są pod górną wargą korony, mają równolegle ułożone nitki i podobnie też okazałe pylniki. Łatki znamienia są równej długości[6].
Owoce
Niełupki eliptyczne, gładkie, gruczołowato omszone[6].

Systematyka

edytuj
Pozycja systematyczna

Gatunek i rodzaj z podplemienia Nepetinae z plemienia Mentheae i podrodziny Nepetoideae z rodziny jasnotowatych Lamiaceae[7].

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2023-08-09] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-08-09] (ang.).
  3. a b c Cedronella canariensis (L.) Webb & Berthel., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-08-09].
  4. a b David Bramwell, Flora of the Canary Islands, Madrid: Editorial Rueda, 1997, s. 128, ISBN 84-7207-103-0.
  5. a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 175, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. a b c d K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VII. Flowering Plants. Dicotyledons. Lamiales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 217. ISBN 978-3-642-62200-7.
  7. Genus Cedronella Moench. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-08-09].