Celestyn Ciechanowski
Celestyn Ciechanowski (ur. 1835 w Horłowie w gub.mohylewskiej, zm. 28 grudnia 1906 w Irkucku) – powstańczy naczelnik miasta Grodno w powstaniu styczniowym, lekarz, polski działacz narodowy i społeczny, zesłaniec.
| Data i miejsce urodzenia |
1835 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Alma Mater |
Życiorys
edytujUrodził się w 1835 roku majątku Horłowo[1] w powiecie czausowskim, guberni mohylewskiej[2]. Syn Michała i Tekli z Mackiewiczów. Ukończył gimnazjum w Mohylewie. Zamierzał wstąpić do seminarium duchownego, jednak w 1853 rozpoczął studia medyczne w Akademii Medyko-Chirurgicznej w Warszawie[3] i Moskwie[2][4]. Po otrzymaniu dyplomu lekarza wyjechał do Grodna, aby być bliżej matki (matka przeprowadziła się z Horłowa do Żydomla koło Grodna). W Grodnie i okolicach był szanowanym i lubianym lekarzem[2].
Działał w organizacjach narodowych i w organizacji powstańczej. Został mianowany naczelnikiem miasta Grodna w czasie powstania styczniowego[2][5][6]. Przetrzymywał w swoim domu broń dla powstańców. Współpracował z Konstantym Kalinowskim, Apolonem Hofmeistrem, Erazmem Zabłockim i Stanisławem Sylwestrowiczem. Aresztowany w 1863 roku podczas niesienia pomocy lekarskiej rannym powstańcom[2][3]. Siedział w więzieniu w Grodnie. Zamierzano skazać go na karę śmierci przez rozstrzelanie, ale dzięki staraniom jego brata doktora Jana Ciechanowskiego skazano go na dwadzieścia lat ciężkich robót[2]. Zesłany do guberni irkuckiej wyrok odbywał w aleksandrowskich zakładach fabrycznych w miejscowości Aleksandrowskoje pod Irkuckiem[2][3].
Leczył więźniów i katorżników. Dzięki wsparciu naczelnika więzienia Aleksandra Sipigina Ciechanowski przyczynił się do poprawy warunków higienicznych w więzieniu. Sława lekarza Ciechanowskiego wyszła poza mury więzienia. Na prośbę mieszkańców Aleksandrowskoje i okolicznych wsi pozwolono mu leczyć tamtejszą ludność. Udzielał bezpłatnej pomocy lekarskiej każdemu potrzebującemu. Zyskał uznanie, wdzięczność i szacunek miejscowej ludności i administracji[2][3][7]. Zwolniony z więzienia w 1883 roku, otrzymał etat lekarza więziennego[2][3][7]. Ożenił się z Rosjanką Tatianą Erszow[8]. Osiadł w Irkucku. Miał trzech synów i cztery córki[7].
W drewnianym domku utworzył ambulatorium, gdzie służył pomocą medyczną najbiedniejszym[3][7][9]. W 1905 radny Irkucka Szczukin zwrócił się z prośbą do dumy o przyznanie emerytury doktorowi Ciechanowskiemu, jako dowód uznania za działalność na rzecz mieszkańców Irkucka. Duma przyznała emeryturę, ale Ciechanowski odmówił przyjęcia przyznanej emerytury[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XV cz.1 - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2018-11-19], Cytat: Horłowo (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j Jakub Gieysztor, Pamiętniki Jakóba Gieysztora z lat 1857-1865, t. 1, Wilno: nakł. Tow. Udz. "Kurjer Litewski", 1913, s. 252,398.
- ↑ a b c d e f Wielki sukces powstania styczniowego, „wiadomosci.dziennik.pl” [dostęp 2018-11-19].
- ↑ Jan Ciechanowicz, Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego: (A-D), t. 2, Rzeszów nakładem autora, 2001, s. 240, ISBN 83-87602-80-9.
- ↑ Śladami powstania styczniowego w Grodnie [online] [dostęp 2018-11-19] (pol.).
- ↑ Lekarz wojskowy, t. 19, Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych. Departament Zdrowia, 1932, s. 666.
- ↑ a b c d e Czasopismo Rodacy - RodacyNaSyberii.pl [online], www.rodacynasyberii.pl [dostęp 2018-11-19] (ang.).
- ↑ Marek Minakowski, Ciechanowski w Genealogii Potomków Sejmu Wielkiego [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2018-11-19], Cytat: Celestyn Ciechanowski i Tatiana Erszow.
- ↑ Antoni Kuczyński, Syberia: 400 lat polskiej diaspory : zesłania, martyrologia i sukces cywilizacyjny Polaków : rys historyczny, antologia, Kubajak, 2007, s. 381,482, ISBN 83-87971-86-3.
- ↑ Iruktskij istoriczeskij nekrepol [online], s. 13 [dostęp 2018-11-19] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-19], Cytat: Цехановский Целестин Михайлович, известный иркутский врач, польский повстанец, оказывал безвозмездную медицинскую помощь малоимущим иркутянам..