Centropodini

	Centropodini
	Horsfield, 1823
	; Przedstawiciel plemienia – kukal białobrewy (C. superciliosus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	kukułkowe
Rodzina	kukułkowate
Podrodzina	kukale
Plemię	Centropodini
	Typ nomenklatoryczny
	Cuculus aegyptius J.F. Gmelin, 1788
Synonimy
	Nisus Möhring, 1758; Polophilus Leach, 1814; Huhus Rafinesque, 1815; Onixylus Rafinesque, 1815; Corydonyx Vieillot, 1816; Toulou Vieillot, 1819; Centrococcyx Cabanis & Heine, 1863; Nesocentor Cabanis & Heine, 1863; Pyrrhocentor Cabanis & Heine, 1863; Grillia Roberts, 1922; Megacentropus Roberts, 1922; Anacentropus Roberts, 1924;
Rodzaje
	Centropus Illiger, 1811;
	Centropus Illiger, 1811;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Centropodini – monotypowe plemię ptaków z podrodziny kukali (Centropodinae) w rodzinie kukułkowatych (Cuculidae).

Zasięg występowania edytuj

Plemię obejmuje gatunki występujące w orientalnej Azji, Australazji i Afryce^[14]^[15].

Morfologia edytuj

Długość ciała 30–80 cm; masa ciała 88–500 g^[14].

Systematyka edytuj

Etymologia edytuj

Nisus: średniowiecznołac. nisus „krogulec”, od Nisosa lub Nisusa (gr. Νίσου Nisou), w mitologii greckiej syna Pandiona II i króla Megary, który został zamieniony w jastrzębia po tym, jak jego miasto zostało zdradzone Minosowi z Krety przez jego własną córkę, Scyllę. Scylla została zamieniona w skowronka, skazana na wieczne latanie w strachu przed własnym ojcem. W niektórych wersjach mitu Nisus został zmieniony w rybołowa^[16]. Gatunek typowy: Cuculus senegalensis Linnaeus, 1766.
Centropus: gr. κεντρον kentron „ostroga, kolec”; πους pous, ποδος podos „stopa”. Kukale mają długie, ostrogo-podobne wewnętrzne tylne pazury^[17].
Polophilus: gr. πωλος pōlos „młody”; φιλος philos „miłośnik”^[18]. Gatunek typowy: Cuculus phasianinus Latham, 1801.
Huhus: na podstawie „Houhou d’Égypte” de Buffona z lat 1770–1783^[19]. Gatunek typowy: nie podano.
Onixylus: gr. ονυξ onux, ονυχος onukhos „pazur”; ξυλον xulon „maczuga”^[20]. Gatunek typowy: nie podano.
Corydonyx: gr. κορυδων korudōn, κορυδωνος korudōnos „skowronek”, od κορυς korus, κορυθος koruthos „hełm”; ονυξ onux, ονυχος onukhos „pazur, paznokieć”^[21]. Gatunek typowy: Cuculus toulou Statius Müller, 1776.
Toulou: epitet gatunkowy Cuculus toulou Statius Müller, 1776; malg. Toloho „kukal malgaski”^[22]. Gatunek typowy: Cuculus toulou Statius Müller, 1776.
Centrococcyx: gr. κεντρον kentron „ostroga, kolec”; κοκκυξ kokkux, κοκκυγος kokkugos „kukułka”^[23]. Gatunek typowy: Cuculus viridis Scopoli, 1786.
Nesocentor: gr. νησος nēsos „wyspa”; κεντωρ kentōr, κεντορος kentoros „poganiacz” (tj. z kolcem), od κεντρον kentron „ostroga”, od κεντεω kenteō „kłuć ościeniem, popędzać”^[24]. Gatunek typowy: Centropus goliath Bonaparte, 1850.
Pyrrhocentor: gr. πυρρος purrhos „koloru płomienia, czerwony”, od πυρ pur, πυρος puros „ogień”; κεντωρ kentōr, κεντορος kentoros „poganiacz” (tj. z kolcem), od κεντρον kentron „ostroga”, od κεντεω kenteō „kłuć ościeniem, popędzać”^[25]. Gatunek typowy: Centropus bicolor Lesson, 1830 (= Centropus celebensis Quoy & Gaimard, 1830).
Grillia: epitet gatunkowy Centropus grillii Hartlaub, 1861^[26]; Johan Wilhelm Grill (1815–1864), szwedzki patron naukowy, antykwariusz oraz bibliofil^[27]. Gatunek typowy: Centropus grillii Hartlaub, 1861.
Megacentropus: gr. μεγας megas „wielki”; rodzaj Centropus Illiger, 1811^[28]. Gatunek typowy: Centropus cupreicaudus Reichenow, 1896.
Anacentropus: gr. ανα ana „znowu, jeszcze raz”; rodzaj Centropus Illiger, 1811^[29]. Gatunek typowy: Centropus superciliosus pymi Roberts, 1914 (= Centropus superciliosus Hemprich & Ehrenberg, 1828).

Podział systematyczny edytuj

Do plemienia należy jeden rodzaj z następującymi gatunkami^[30]:

Centropus milo – kukal płowogłowy
Centropus ateralbus – kukal srokaty
Centropus menbeki – kukal wielki
Centropus chalybeus – kukal stalowy
Centropus unirufus – kukal rdzawy
Centropus chlororhynchos – kukal jasnodzioby
Centropus melanops – kukal czarnolicy
Centropus steerii – kukal czarnogłowy
Centropus rectunguis – kukal krótkopalcowy
Centropus celebensis – kukal celebeski
Centropus anselli – kukal płowobrzuchy
Centropus leucogaster – kukal białobrzuchy
Centropus senegalensis – kukal senegalski
Centropus monachus – kukal niebieskogłowy
Centropus cupreicaudus – kukal miedzianosterny
Centropus superciliosus – kukal białobrewy
Centropus nigrorufus – kukal jawajski
Centropus sinensis – kukal zmienny
Centropus goliath – kukal olbrzymi
Centropus toulou – kukal malgaski
Centropus grillii – kukal mały
Centropus viridis – kukal filipiński
Centropus bengalensis – kukal bengalski
Centropus violaceus – kukal fioletowy
Centropus bernsteini – kukal papuaski
Centropus phasianinus – kukal bażanci
Centropus colossus – takson wymarły (okres istnienia nieustalony)^[31].

Uwagi edytuj

↑ Podgatunek C. senegalensis.

Przypisy edytuj

↑ P.H.G. Möhring: Geslachten der vogelen. Amsteldam: Pieter Meijer, 1758, s. 7, 69. (niderl.).
↑ W.E. Leach: The zoological miscellany, or being descriptions of new, or interesting animals. Cz. 1. London: Printed by B. McMillan for E. Nodder & Son and sold by all booksellers, 1814, s. 115. (ang.).
↑ Rafinesque 1815 ↓, s. 65.
↑ Rafinesque 1815 ↓, s. 219.
↑ L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1816, s. 28. (fr.).
↑ L.J.P. Vieillot: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. T. 34. Paris: Chez Deterville, 1819, s. 294. (fr.).
↑ Cabanis i Heine 1862–1863 ↓, s. 109.
↑ Cabanis i Heine 1862–1863 ↓, s. 118.
↑ Cabanis i Heine 1862–1863 ↓, s. 117.
↑ ^a ^b A. Roberts. A review of the nomenclature of South African birds. „Annals of the Transvaal Museum”. 8, s. 220, 1921–1922. (ang.).
↑ A. Roberts. Synoptic checklist of the birds of South Africa. „Annals of the Transvaal Museum”. 10 (3), s. 154, 1924. (ang.).
↑ Centropus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-02-17] (ang.).
↑ J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 205. (łac.).
↑ ^a ^b R.B. Payne: Family Cuculidae (Cuckoos). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 4: Sandgrouse to Cuckoos. Barcelona: Lynx Edicions, 1997, s. 585–587, 589–592. ISBN 84-87334-22-9. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Turacos, bustards, cuckoos, mesites, sandgrouse. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-07]. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Nisus [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Centropus [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Polophilus [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Huhus [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Onixylus [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Corydonyx [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Toulou [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Centrococcyx [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Nesocentor [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Pyrrhocentor [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Grillia [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, grillii [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Megacentropus [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Anacentropus [dostęp 2022-10-22] .
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Centropodini Horsfield, 1823 (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-29].
↑ R.F. Baird. Avian Fossils from Quaternary Deposits in 'Green Waterhole Cave', South-eastern South Australia. „Records of the Australian Museum”. 37, 1985. ISSN 0067-1975.

Bibliografia edytuj

C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 1–224. (fr.).
J. Cabanis & F. Heine: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. T. 4: Klettervögel. Cz. 1: Kuckuke und Faulvögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1862–1863, s. 1–229. (niem.).
The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[a-1] Podgatunek C. senegalensis.

[Möhring-2] P.H.G. Möhring: Geslachten der vogelen. Amsteldam: Pieter Meijer, 1758, s. 7, 69. (niderl.).

[Leach-3] W.E. Leach: The zoological miscellany, or being descriptions of new, or interesting animals. Cz. 1. London: Printed by B. McMillan for E. Nodder & Son and sold by all booksellers, 1814, s. 115. (ang.).

[CITEREFRafinesque1815[https://biodiversitylibrary.org/page/48310143_65]-4] Rafinesque 1815 ↓, s. 65.

[CITEREFRafinesque1815[https://biodiversitylibrary.org/page/48310350_219]-5] Rafinesque 1815 ↓, s. 219.

[Vieillot1816-6] L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1816, s. 28. (fr.).

[Vieillot1819-7] L.J.P. Vieillot: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. T. 34. Paris: Chez Deterville, 1819, s. 294. (fr.).

[CITEREFCabanisHeine1862–1863[https://biodiversitylibrary.org/page/49587572_109]-8] Cabanis i Heine 1862–1863 ↓, s. 109.

[CITEREFCabanisHeine1862–1863[https://biodiversitylibrary.org/page/49587581_118]-9] Cabanis i Heine 1862–1863 ↓, s. 118.

[CITEREFCabanisHeine1862–1863[https://biodiversitylibrary.org/page/49587580_117]-10] Cabanis i Heine 1862–1863 ↓, s. 117.

[Roberts1922-11] A. Roberts. A review of the nomenclature of South African birds. „Annals of the Transvaal Museum”. 8, s. 220, 1921–1922. (ang.).

[Roberts1924-12] A. Roberts. Synoptic checklist of the birds of South Africa. „Annals of the Transvaal Museum”. 10 (3), s. 154, 1924. (ang.).

[itis-13] Centropus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-02-17] (ang.).

[Illiger-14] J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 205. (łac.).

[hbw4-15] R.B. Payne: Family Cuculidae (Cuckoos). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 4: Sandgrouse to Cuckoos. Barcelona: Lynx Edicions, 1997, s. 585–587, 589–592. ISBN 84-87334-22-9. (ang.).

[ioc-16] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Turacos, bustards, cuckoos, mesites, sandgrouse. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-07]. (ang.).

[17] The Key to Scientific Names ↓, Nisus [dostęp 2022-10-22] .

[18] The Key to Scientific Names ↓, Centropus [dostęp 2022-10-22] .

[19] The Key to Scientific Names ↓, Polophilus [dostęp 2022-10-22] .

[20] The Key to Scientific Names ↓, Huhus [dostęp 2022-10-22] .

[21] The Key to Scientific Names ↓, Onixylus [dostęp 2022-10-22] .

[22] The Key to Scientific Names ↓, Corydonyx [dostęp 2022-10-22] .

[23] The Key to Scientific Names ↓, Toulou [dostęp 2022-10-22] .

[24] The Key to Scientific Names ↓, Centrococcyx [dostęp 2022-10-22] .

[25] The Key to Scientific Names ↓, Nesocentor [dostęp 2022-10-22] .

[26] The Key to Scientific Names ↓, Pyrrhocentor [dostęp 2022-10-22] .

[27] The Key to Scientific Names ↓, Grillia [dostęp 2022-10-22] .

[28] The Key to Scientific Names ↓, grillii [dostęp 2022-10-22] .

[29] The Key to Scientific Names ↓, Megacentropus [dostęp 2022-10-22] .

[30] The Key to Scientific Names ↓, Anacentropus [dostęp 2022-10-22] .

[Mielczarek&Kuziemko-31] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Centropodini Horsfield, 1823 (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-29].

[Baird-32] R.F. Baird. Avian Fossils from Quaternary Deposits in 'Green Waterhole Cave', South-eastern South Australia. „Records of the Australian Museum”. 37, 1985. ISSN 0067-1975.

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]