Chabenec

Chabeniec (słow. Chabenec, 1955 m) – szczyt w zachodniej części pasma Niżnych Tatr (tzw. Ďumbierske Tatry) na Słowacji. Jest szóstym co do wysokości szczytem tego pasma.

Chabenec

Chabenec, Ďurková i Zámostská
Państwo	Słowacja
Położenie	Dúbrava (powiat Liptowski Mikułasz), Jasenie
Pasmo	Niżne Tatry, Karpaty
Wysokość	1955 m n.p.m.
Położenie na mapie Słowacji Chabenec
48°56′20,48″N 19°31′00,12″E

Szczyt Chabeneca

Położenie

Leży w głównym grzbiecie Niżnych Tatr, ok. 7 km na zachód od Chopoka. Od wschodu jego masyw oddziela od Kotlisk płytkie, halne obniżenie grzbietu, zwane Chabenieckim Siodłem (1843 m). Na zachodzie grzbiet Chabeńca opada łagodnie i długo ku szerokiej przełęczy zw. Siodłem Dziurkowej (słow. Sedlo Ďurkovej, 1709 m). Stoki południowe opadają do Doliny Łomnistej (Lomnistá dolina). W kierunku północnym od szczytu odchodzi długi grzbiet, który kończy się Magurą Lupczańską (Ľupčianska Magura, 1315 m) powyżej miejscowości Partizánska Ľupča.

Geologia, morfologia

Masyw Chabeńca zbudowany jest z granitów, tworzących jądro głównego grzbietu niżnotatrzańskiego. Na jego stokach – stromych i skalistych – kończą się klasycznie wykształconymi cyrkami lodowcowymi trzy walne doliny Niżnych Tatr: od południa – Dolina Łomnista, od północnego zachodu dolina Ľupčianska dolina, od północnego wschodu Krížska dolina (Dolina Krzyska). Cyrk lodowcowy w zamknięciu Doliny Łomnistej wypełniał podczas ostatniego zlodowacenia niewielki lodowiec firnowy – jeden z niewielu o takiej ekspozycji w całych Niżnych Tatrach. Cyrk lodowcowy w Dolinie Krzyskiej nosi nazwę Chabenec i jest w nim niewielkie jeziorko.

Przyroda ożywiona

Szczyt Chabenca, stoki południowe, wschodnie i zachodnie porasta naturalna, trawiasta roślinność pietra halnego. Tylko północne stoki są strome i skaliste i są terenem, na którym utrzymuje się aklimatyzowana w Niżnych Tatrach populacja kozicy.

Cały masyw Chabeńca leży na terenie Parku Narodowego Niżne Tatry. Południowe stoki masywu obejmuje dodatkowo rezerwat przyrody Skalka.

Historia

Po upadku słowackiego powstania narodowego w pierwszej połowie listopada 1944 r. przez masyw Chabenca wycofywały się w kierunku wschodnim oddziały żołnierzy i setki cywilów. Wielu z nich straciło życie w głębokich śniegach pokrywających już góry oraz zawiejach. Był wśród nich m.in. czechosłowacki polityk, parlamentarzysta i dziennikarz Ján Šverma – pomnik upamiętniający jego śmierć znajduje się u stóp Chabenca, w zamknięciu Doliny Łomnistej.

Turystyka

Chabenec jest bardzo dobrym punktem widokowym. Przebiega przez niego główny (czerwony) szlak Niżnych Tatr, ponadto znajduje się na nim węzeł szlaków turystycznych. W pobliżu Chabeńca znajduje się pod siodłem Dziurkowej schron Ďurková.

odcinek: Chopok – Deresze – sedlo Poľany – Poľana – Krížske sedlo – Kotliská – Chabenec. Czas przejścia: 2.25 h, ↓ 2.55 h

odcinek: Sedlo pod Skalkou – Veľká hoľa – Latiborská hoľa – Sedlo Latiborskej hoľe – Sedlo Zámostskej hole – Ďurková – Sedlo Ďurkovej – Chabenec. Czas przejścia: 4.30 h, ↓ 3.20 h

Jasenie – leśniczówka Predsuchá – Jasenianská dolina – Kyslá – Bauková – Struhárske sedlo – Chabenec. Czas przejścia: 6.35 h, ↓ 5 h

Bibliografia

• Hochmuth Zdenko a kolektív: Nízke Tatry – západ. Turistický sprievodca ČSSR č. 10, wyd. Šport, Slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1982.
• Nízke Tatry – Chopok, mapa 1:50 000, nr 122, wyd. VKÚ Harmanec, 2003, ISBN 80-8042-045-9.

Panorama widokowa ze szczytu Chabenec