Cham niezbuntowany
Cham niezbuntowany – publicystyczna książka autorstwa Rafała Ziemkiewicza, wydana w 2020 roku przez wydawnictwo Fabryka Słów.
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu |
publicystyczny esej |
| Wydanie oryginalne | |
| Język |
polski |
| Data wydania |
2020 |
| Wydawca | |
Treść edytuj
Książka przedstawia refleksje autora na temat mentalności polskiej, relacji Polaków z innymi nacjami i ze sobą nawzajem. Porusza ona zatem zbliżoną tematykę, co wcześniejsza książka autora – Polactwo[1]. Autor poszukuje źródeł współczesnych narodowych działań i problemów w uwarunkowaniach historycznych. Za takie problemy uważa między innymi niskie poczucie wartości i wyjątkowości[2]. Cechy wspólne dla narodu, ukształtowane przez doświadczenie, autor określa jako mental narodowy[3].
Główna myśl przedstawiona w książce dotyczy tego, że w historii narodu polskiego, w odróżnieniu od innych nacji, rzadko dochodziło do buntów chłopskich i rewolucji[1]. Zdaniem autora awans społeczny niższych warstw dokonywał się poprzez naśladowanie panów i wypieranie się siebie samych, co współcześnie ma owocować kompleksami[4].
Praca zawiera bardzo dużo odniesień historycznych do różnych okresów[4]. Jednym z poruszanych tematów są trójstronne relacje pomiędzy szlachtą, warstwami niższymi a Żydami[1][3].
Autor wskazuje także na nieuzasadnione, jego zdaniem, wytykanie przez kraje zachodnie problemów, które w zasadzie nie dotyczą Polski. Jako przykład takiej sytuacji podaje zarzucanie Polsce prześladowania homoseksualistów. Autor jako kontrargument wskazuje na to, że homoseksualizm w polskim prawodawstwie nigdy nie był przestępstwem (w odróżnieniu od wielu krajów zachodnich), a według badań Macieja Gduli polska klasa ludowa jest dość tolerancyjna[3][5].
Tekst pod względem tematyki i rozbudowania przypomina esej, choć pod względem językowym jest zbliżony do felietonu[1].
Odbiór edytuj
Książka szybko stała się bestsellerem, po dwóch tygodniach od premiery konieczny był dodruk[1]. Pod koniec czerwca 2020 roku książka została liderem rankingu sprzedaży literatury Nielsen BookScan[6][2]. W tym samym miesiącu praca była najlepiej sprzedającym się e-bookiem i audiobookiem w serwisie Ebookpoint.pl[7].
Oskarżenia o antysemityzm edytuj
Kilka dni po zapowiedzi premiery książki Stowarzyszenie „Otwarta Rzeczpospolita” złożyło do prokuratury zawiadomienie w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa nawoływania do nienawiści na tle różnic narodowościowych oraz publicznego znieważenia grupy ludności z powodu jej przynależności narodowej (art. 256 pt. 2 i art. 257 kk)[8].
Stowarzyszenie „Nigdy Więcej” rekomendowało portalowi Allegro usunięcie aukcji oferujących książkę, zarzucając, że zawiera ona fragmenty o charakterze antysemickim. W wyniku tej rekomendacji Allegro na kilka dni wstrzymało dystrybucję książki[9][10].
W sprawie wstrzymania sprzedaży książki głos zabrał Rzecznik Praw Obywatelskich, Adam Bodnar. Rzecznik podjął postępowanie w celu wyjaśnienia, czy doszło do naruszenia wolności wypowiedzi, czy też działania portalu Allegro miały charakter usprawiedliwiony[11][12]. Rzecznik wszczął również odrębne postępowanie, aby zbadać, czy treści zawarte w książce Ziemkiewicza naruszają przepisy prawa dotyczące znieważenia grupy ludności z powodu przynależności narodowej, etnicznej, rasowej lub wyznaniowej[11]. Sam autor w związku ze sprawą zapowiedział pozew sądowy przeciw Allegro. Oświadczył też, że książka nie zawiera żadnych treści antysemickich czy faszystowskich, a jej główny temat jest zupełnie inny[10].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Karolina Orlecka: Na kanwie kontrowersji… O „Chamie niezbuntowanym” Rafała Ziemkiewicza (recenzja). [w:] Kulturatka.pl [on-line]. 12 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-30].
- ↑ a b „Cham niezbuntowany” Ziemkiewicza liderem rankingu sprzedaży. [w:] DoRzeczy.pl [on-line]. 27 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-30].
- ↑ a b c Iwona Ladzińska: Cham niezbuntowany. Recenzja. [w:] Duzeka.pl [on-line]. [dostęp 2020-07-08].
- ↑ a b Paweł Jędrzejewski: „Cham niezbuntowany” Ziemkiewicza – wiwisekcja polskiego „mentalu”. [w:] Salon24 [on-line]. 12 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-30].
- ↑ Sławomir Jastrzębowski: Ziemkiewicz do szkoły!. [w:] DoRzeczy.pl [on-line]. 19 czerwca 2020. [dostęp 2020-07-08].
- ↑ „Cham niezbuntowany” Rafała Ziemkiewicza najczęściej kupowaną książką w Polsce. [w:] Wirtualnemedia.pl [on-line]. 27 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-30].
- ↑ Bestsellery Ebookpoint.pl za miesiąc czerwiec 2020. [w:] Wirtualnywydawca.pl [on-line]. 3 lipca 2020. [dostęp 2020-07-08].
- ↑ Otwarta Rzeczpospolita w sprawie najnowszej książki Rafała Ziemkiewicza. [w:] www.otwarta.org [on-line]. 29 maja 2020. [dostęp 2020-07-02].
- ↑ Bodnar do Allegro: dlaczego usunięto książkę Rafała Ziemkiewicza. [w:] Rp.pl [on-line]. 25 czerwca 2020. [dostęp 2020-07-02].
- ↑ a b Allegro nie blokuje już książki Rafała Ziemkiewicza „Cham niezbuntowany”. [w:] Wirtualnemedia.pl [on-line]. [dostęp 2020-07-02].
- ↑ a b RPO wystąpił do Allegro ws. blokowania sprzedaży książki Rafała Ziemkiewicza [online], Rzecznik Praw Obywatelskich, 25 czerwca 2020 [dostęp 2020-09-11] (pol.).
- ↑ Bodnar do Allegro: dlaczego usunięto książkę Rafała Ziemkiewicza [online], www.rp.pl [dostęp 2020-09-11] (pol.).