Chelaty

każdy związek kompleksowy utworzony z jonu metalu i organicznego ligandu pochodzącego od związku chelatującego

Chelaty, związki chelatowezwiązki kompleksowe, w których organiczny ligand łączy się z jonem centralnym za pomocą więcej niż jednego wiązania koordynacyjnego. Jonem centralnym chelatowego związku kompleksowego jest najczęściej dwu- lub trójwartościowy kation metalu.

Chelat metal-EDTA

Chelaty cechują się wysoką trwałością zarówno termodynamiczną, jak i kinetyczną, co jest wynikiem utworzenia tak zwanego pierścienia chelatowego – fragmentu cyklicznego, którego jednym z elementów jest koordynowany atom metalu. Najtrwalsze związki chelatowe zawierają pierścienie pięcio- i sześcioczłonowe.

Zastosowanie

edytuj

Związki chelatowe stosowane są w rolnictwie. Potrzebne roślinom mikroelementy mogą być transportowane przez błony półprzepuszczalne komórek w postaci związków chelatowych. Używa się ich także w żywieniu drobiu. Nie ulegają one trawieniu w żołądkach ptaków i w niezmienionej formie docierają do ścian jelit, skąd absorbowane są do układu krwionośnego i rozprowadzane w organizmie. Rozkładane są dopiero gdy organizm wykorzystuje aminokwasy weń zawarte. Stanowią dobrą alternatywę dla powszechnie stosowanych preparatów zawierających składniki mineralne[1].

Związki chelatowe

edytuj

Przykłady związków chelatowych:

  • bis(N-etylosalicylidenoimina)kobalt(II)
  • acetyloacetonosrebro(I)
  • dichloran bis(etylenodiamina)niklu(II)

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Bartosz Korytkowski, Chelaty aminokwasowe w żywieniu drobiu, w: Hodowca Drobiu, nr 8/2023, s. 20-21, ISSN 1425-963X