Conrad Graf (ur. 17 listopada 1782 w Riedlingen, zm. 18 marca 1851 w Wiedniu) – austriacko-niemiecki budowniczy fortepianów[1]. Z jego fortepianów korzystali między innymi Beethoven, Chopin, Robert i Clara Schumann.

Życie i kariera

edytuj

Graf rozpoczął karierę jako stolarz, studiując rzemiosło w swoim rodzinnym Riedlingen w południowych Niemczech. W 1800 roku został uczniem producenta fortepianów Jakoba Schelkle, który pracował w Währing. Kiedy Schelkle zmarł w 1804 roku, Graf ożenił się z wdową po nim Katarzyną i przejął sklep[2]. W 1824 roku został mianowany Królewskim Konstruktorem Fortepianów i Instrumentów Klawiszowych na cesarskim dworze w Wiedniu[3]. W 1826 roku kupił „Mondscheinhaus”, dawniej modną salę taneczną przy Auf der Wieden 102, i przekształcił ją w fabrykę fortepianów[4]. Firma Grafa w ciągu swojego życia wyprodukowała ponad 3000 instrumentów[5]. W 1840 roku Graf przeszedł na emeryturę i sprzedał firmę Carlowi Steinowi, który był wnukiem słynnego budowniczego fortepianów Johanna Andreasa Steina.

Fortepiany Grafa, na których grali znani muzycy

edytuj

W 1826 roku Graf pożyczył Ludwigowi van Beethovenowi 6½-oktawowy fortepian z potrójną struną do C♯ i poczwórną struną od D do górnej (F4)[6][7]. Po śmierci Beethovena w 1827 roku Graf zabrał fortepian i sprzedał go rodzinie Weimer w Wiedniu[8]. Instrument przetrwał do dziś i jest wystawiany w Beethoven-Haus w Bonn.

W 1829 roku 19-letni Fryderyk Chopin wybrał fortepian Grafa na swój koncert w Wiedniu. Później, według Goldberga, Chopin nadal wysoko cenił instrumenty Grafa[9].

W 1840 roku Graf dał w prezencie młodej wirtuozce fortepianu Clarze Wieck jeden z fortepianów swojej firmy, z okazji jej ślubu z Robertem Schumannem. Kiedy Schumann zmarł w 1856 roku, Clara podarowała instrument swojemu przyjacielowi Johannesowi Brahmsowi, który używał go podczas swojej pracy do 1873 roku[10].

Felix Mendelssohn podziwiał także instrumenty Grafa. Jeden nabył w 1832 r., którego używał w domu rodzinnym i na recitalach w Berlinie, a na drugim później grał w Düsseldorfie[11].

Inni muzycy posiadający lub grający na fortepianach Grafa to Franz Liszt[12], Friedrich Kalkbrenner i Camille Pleyel[13]. W latach osiemdziesiątych XIX wieku młody Gustav Mahler posiadał i grał na bardzo starym fortepianie, Grafie z około 1836 roku[14].

We wrześniu 2018 roku kopia fortepianu Grafa z 1819 roku została wykorzystana przez Paula McNulty’ego w pierwszym Międzynarodowym Konkursie Chopinowskim na Instrumentach Historycznych (zorganizowanym przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina)[15].

Przypisy

edytuj
  1. Graf, Conrad, Grove Music Online, DOI10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-0000011581 [dostęp 2021-12-26] (ang.).
  2. Wythe, Deborah (1984) The pianos of Conrad Graf. Early Music 12(4) s. 447.
  3. Kottick, Edward L. and George Lucktenberg (1997) Early keyboard instruments in European museums. Bloomington: Indiana University Press. s. 89–90.
  4. Wythe, Deborah (1984) The pianos of Conrad Graf. Early Music 12(4) s. 448.
  5. Kottick, Edward L. and George Lucktenberg s.50.
  6. Conrad Graf, Echtheitsbestätigung für den Flügel Ludwig van Beethovens, Wiedeń, 26 czerwiec 1849, Autograph.
  7. Wythe, Deborah (1984). „The pianos of Conrad Graf”. Early Music. 12 (4): 447–460. doi:10.1093/earlyj/12.4.447.
  8. The literary world, James Clarke & Co. 1877, Wol. 53, s. 110.
  9. Goldberg, Halina (2008). Music in Chopin’s Warsaw. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-513073-7.
  10. Kottick, Edward L.; Lucktenberg, George (1997). Early Keyboard Instruments in European Museums. Bloomington: Indiana University Press.
  11. Mendelssohn and His World by R. Todd [online], www.perlego.com, s. 287–293 [dostęp 2021-12-26] (ang.).
  12. Gibbs, Christopher Howard (2006). „'Just two words. Enormous success’: Liszt’s 1838 Vienna concerts”. In Christopher H. Gibbs; Dana Gooley (eds.). Liszt and His World. Princeton University Press. ISBN 9781400828616.
  13. Wythe, Deborah (2001). „Graf, Conrad”. Grove Music Online. doi:10.1093/gmo/9781561592630.article.11581.
  14. Mahler’s Grand Piano [online] [dostęp 2021-12-26] (ang.).
  15. I Międzynarodowy Konkurs Chopinowski na Instrumentach Historycznych [online], iccpi.eu [dostęp 2021-12-26] (ang.).