Dapsa denticollisgatunek chrząszcza z rodziny wygłodkowatych i podrodziny Lycoperdininae.

Dapsa denticollis
(Germar, 1817)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Rodzina

wygłodkowate

Podrodzina

Lycoperdininae

Rodzaj

Dapsa

Gatunek

Dapsa denticollis

Synonimy
  • Endomychus denticollis Germar, 1817
  • Phylira denticollis (Germar, 1817)

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1817 roku przez Ernsta Friedricha Germara jako Endomychus denticollis[1].

Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 4 do 4,5 mm. Powierzchnię ciała porasta krótkie, dość skąpe, przylegające owłosienie oraz pokrywa wyraźne punktowanie. Ubarwienie ciała jest rdzawoczerwone lub czerwonożółte, czasem z czarnymi: głową, przedpleczem, sternitami tułowia i podstawą odwłoka. Typowo pokrywy zdobią 3 czarne plamy: dwie środkowe i jedna wspólna wierzchołkowa, ale znane są aberracje o wszystkich plamach zlanych, plamach środkowych zanikłych oraz plamie wierzchołkowej zanikłej. Cienkie czułki mają trzeci człon trzykrotnie dłuższy niż szeroki, a buławkę nieco spłaszczoną. Wewnętrzna krawędź żuwaczki zaopatrzona jest w ząb. Przedplecze na przedniej krawędzi zaopatrzone jest w błonę strydulacyjną, na bokach w ostre i hakowate zęby, a nasadę ma dwuzatokowo wyciętą. Tarczka jest zaokrąglona i punktowana. Punkty na zaokrąglonych pokrywach są grubsze niż na przedpleczu. Wąskie przedpiersie nie sięga za panewki bioder przedniej pary. U samca golenie odnóży środkowej i tylnej pary mają wierzchołki zagięte dośrodkowo[2].

Owad ten zamieszkuje nasłonecznione: pobrzeża rzek, skarpy, zbocza pagórków, skraje lasów i lasy liściaste, gdzie bytuje w ściółce oraz w mchach porastających stare pnie i pniaki, zwłaszcza brzozowe[2][3].

Gatunek palearktyczny, znany z Albanii[4], Austrii, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Niemiec, Polski, Rumunii, Serbii, Słowacji, Słowenii, Ukrainy, Węgier i Włoch[1]. Występuje od nizin po niższe położenia górskie, z dala od terenów uprawnych[3]. W Polsce rzadki, znany z 3 stanowisk, w tym jednego współczesnego[2][3]. W 2002 umieszczony został na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce jako gatunek o słabo rozpoznanym statusie[5]. Jako gatunek narażony na wyginięcie umieszczony został na Czerwonych listach Czech, Słowacji i Austrii. Na czerwonej liście Niemiec figuruje jako regionalnie wymarły[6].

Przypisy

edytuj
  1. a b Dapsa denticollis. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2018-10-28].
  2. a b c Sławomir Mazur: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 74–75 Zadrzewkowate - Erotylidae, Wygłodkowate - Endomychidae. Warszawa, Wrocław: PWN, PTE, 1983.
  3. a b c B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 2. „Katalog Fauny Polski”. 23 (13), 1986. 
  4. Tibor Kovács, Tamás Németh, Ottó Merkl. Beetles new to Albania and Macedonia (Coleoptera: Elateridae, Cleridae, Endomychidae, Tenebrionidae, Cerambycidae). „Folia Historio-Naturalia Musei Matraensis”. 38, s. 83-86, 2014. 
  5. Jerzy Pawłowski: Coleoptera. Chrząszcze. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior (red.). Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk (PAN), 2002, s. 69-74. ISBN 83-901236-8-1.
  6. Valerián Franc, Vladimír Hemala. Remarkable record of Dapsa denticollis (Coleoptera: Endomychidae) in northern Slovakia. „Naturae Tutela”. 18 (2), s. 175-178, 2014.