Dawny sąd grodzki w Brzostku
Dawny sąd grodzki w Brzostku – neoklasycystyczny budynek przy ul. Rynek 14 w Brzostku. Wpisany jest do gminnej ewidencji zabytków gminy Brzostek[2].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ budynku |
budynek mieszkalny[1] |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
2[1] |
| Ukończenie budowy |
koniec XVIII w.[1] |
| Ważniejsze przebudowy |
1879 r., 2002 r. |
Położenie na mapie Brzostku  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu dębickiego  | |
Położenie na mapie gminy Brzostek  | |
 49°52′45,3347″N 21°24′42,2347″E/49,879260 21,411732
| |
Położenie edytuj
Budynek usytuowany jest w północno-wschodniej pierzei Rynku w Brzostku. Zwrócony jest szczytem w kierunku południowo-wschodnim, w stronę bocznej ul. Szkolnej. Od strony północno-wschodniej znajduje się parking, zaś od północnego zachodu obiekt przylega do innego domu[3].
Historia edytuj
Kamienica została wybudowana pod koniec XVIII w. lub na przełomie XVIII i XIX w., w miejscu, w którym dawniej prawdopodobnie umiejscowiony był drewniany dom mieszczański. Zapewne w 1879 r. rozbudowano ją: elewacje otrzymały neoklasycystyczny wygląd, nadbudowano drugą kondygnację, budynek przykryto gontowym dachem dwuspadowym[1].
Sąd znajdował się tu do 1944 r.[4] Po II wojnie światowej w budowli mieściła się szkoła, a następnie Państwowy Urząd Podatkowy, Archiwum Gminnej Spółdzielni oraz Lecznica Zwierząt Hodowlanych. W latach 80. XX w. znajdowały się tu biura GS-u oraz sklepy[1].
W 2000 r. gmina sprzedała budynek, a nowy właściciel przeprowadził w 2002 r. remont. Przekształcono wówczas wnętrze obiektu oraz rozebrano przybudówkę przy wschodnim narożu[1].
Architektura edytuj
Budynek jest dwukondygnacyjny i podpiwniczony. Skonstruowany został na planie czworoboku, którego bok południowo-wschodni jest krótszy od północno-zachodniego. Ściany zewnętrzne, w dolnej partii zbudowane z kamienia, a w górnej z czerwonej cegły ceramicznej, pokryte są gładkim tynkiem o ugrowej barwie. Ściany wewnętrzne wykonane są z pustaków oraz gipsu. Elewacje zdobią gzyms kordonowy, który przy elewacji wschodniej przechodzi w biały namalowany pas, gzymsy ścianki kolankowej oraz wyłożony płytkami cokół[1].
Dawne wnętrze z czterotraktowym układem pomieszczeń w znacznym stopniu uległo przekształceniom. Parter jest trzyosiowy, z sienią obejmującą trzy trakty oraz różnej wielkości pomieszczeniami, nakrytymi sklepieniami żaglastymi na gurtach. Posadzki w budowli pokryte są płytkami[1].
Dach budynku jest dwuspadowy, kryty blachą falistą na deskowaniu ażurowym. Więźba dachowa jest drewniana, konstrukcji kleszczowej[1].
Powierzchnia użytkowa obiektu wynosi ok. 216 m², kubatura liczy ok. 1728 m³. Kamienica wyposażona jest w instalacje: wodnokanalizacyjną, gazową i elektryczną[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k Barbara Bosak, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa – Dom mieszkalny – kamienica zw. sądem grodzkim [online], zabytek.pl, sierpień 2006 [dostęp 2023-03-04] (pol.).
- ↑ Studium... 2021 ↓, s. 81.
- ↑ Mapa google. [dostęp 2023-12-08].
- ↑ Stanaszek Bogdan: Brzostek i okolice. Brzostek: Towarzystwo Miłośników Ziemi Brzosteckiej, 1997, s. 68. ISBN 83-901833-3-1. OCLC 751187915.
Bibliografia edytuj
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brzostek. Część I. Uwarunkowania wraz z diagnozą. Zmiana SUiKZP, Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XXXV/298 /21 Rady Miejskiej w Brzostku z dnia 27 sierpnia 2021 r. w sprawie uchwalenia zmiany Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Brzostek, bip.brzostek.pl, Tarnów 2021 [dostęp 2023-01-05] (pol.).