Dejnos (naczynie)

Dejnos, deinos, dinos (stgr. δῖνος) – rodzaj starożytnego greckiego naczynia ceramicznego, waza do rozcieńczania wina.

Po lewej: dejnos koryncki, ok. 630–615 (Metropolitan Museum of Art); po prawej: Dejnos Malarza Gorgony, attycki, czarnofigurowy, ok. 580 p.n.e. (Luwr)

Po lewej: dejnos attycki czarnofigurowy, ok. 540 p.n.e. (Luwr); po prawej: dejnos z brązu, V w. p.n.e. (Germanisches Nationalmuseum)

Dejnosy były rodzajem głębokich, pękatych mis o szerokim wylewie i kulistym dnie. Nie posiadały imadeł. Używano ich do rozcieńczania wina, podobnie jak stamnosów, ale też do gotowania. Niektóre posiadały kunsztownie zdobione stojaki. Wykonywano je również z metali. W malarstwie wazowym dejnosy przedstawiane były jako naczynia-trofea oraz wazy używane podczas bankietów. Najstarszym zachowanym attyckim czarnofigurowym dejnosem jest egzemplarz sygnowany imieniem Malarza Gorgony aktywnego w latach ok. 600–580 p.n.e. Dejnos ten, przedstawiający Perseusza ściganego przez gorgonę, znajduje się w zbiorach Luwru. Epoka wytwarzania i używania dejnosów przypada na okres od połowy VII wieku do końca V wieku p.n.e. Słowo „dejnos” na określenie tej formy antycznych naczyń jest używane przez archeologów współcześnie. W starożytności Grecy przez „dejnos” rozumieli raczej rodzaj kubka. Obecnie archeolodzy odróżniają dejnosy od lebesów, notując przede wszystkim różnicę w rozmiarze. W starożytności wazy typu „dejnos” nazywane były „lebetes”.

Zobacz też

• Typologia antycznej ceramiki greckiej