Nużeniec ludzki

Nużeniec ludzki
	Demodex folliculorum
	(G. Simon, 1842)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	Chelicerata
Gromada	Arachnida
Podgromada	roztocze
Rodzina	nużeńcowate
Rodzaj	Demodex
Gatunek	nużeniec ludzki
Synonimy
	Acarus folliculorum G. Simon, 1842;
	Acarus folliculorum G. Simon, 1842;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nużeniec ludzki (Demodex folliculorum) – zwykle komensalny, lecz czasem pasożytniczy roztocz^[2]. W osłabionym organizmie może wywoływać chorobę zwaną nużycą.

Wielkość jego ciała wynosi 0,3–0,4 mm długości, przy czym samiec jest mniejszy od samicy. Jest on robakowato wydłużony o obłym kształcie ciała, białawy lub żółtawy, z długim wtórnie pierścieniowatym odwłokiem. W tylnej części ciała jest zwężony, natomiast w przedniej części ciała ma 4 pary odnóży, sztylecikowe szczękoczułki (chelicery) i nogogłaszczki (pedipalpy). Ciało nużeńca jest okrężnie bruzdkowane.

Cykl rozwojowy pasożyta trwa 18–24 dni. Zapłodniona samica znosi 20–24 jaj. Z jaj wylegają się larwy, z których powstają nimfy podobne do osobników dorosłych. Larwa ma 3 pary odnóży krocznych. Przednia część jego ciała tkwi w tkance, tylna część charakterystycznie sterczy.

Osobniki żerują aktywnie nocą, za dnia wgryzając się głębiej w skórę. Bytuje on w gruczołach łojowych skóry człowieka i torebkach włosowych, wywołując chorobę zwaną nużycą, która przejawia się w postaci ropiejących krost.

Ten pasożyt jest bardzo rozpowszechniony na całym świecie. Odżywia się łojem i przesączem osocza krwi, wydzieliną gruczołów łojowych i komórkami nabłonkowymi. Zwykle nie wywołuje poważnych objawów chorobowych. Może powodować zapalenie gruczołu łojowego lub mieszka włosowego, uniemożliwiając wydzielenie łoju. Objawem jest miejscowa gorączka, stan zapalny, ból i powstanie ropnia. Wrażliwe osoby odczuwają lekkie swędzenie skóry w miejscach przebywania nużeńców, zwłaszcza gdy te aktywnie wnikają w głąb mieszka lub gruczołu łojowego. Przyczynia się do powstawania wągrów i zaskórników. Odchody nużeńca mogą wywoływać uczulenie i podrażnienie ujścia gruczołów łojowych. Sprzyja zakażeniom bakteryjnym, zwłaszcza w przebiegu trądziku i zapalenia łojotokowego skóry.

Nużeńca można zidentyfikować badaniem mikroskopowym zaskórników lub całych torebek włosowych. Częściej występuje wśród ludności wiejskiej wraz z łojotokiem.

Przenoszony jest wraz z kurzem, przez kontakt bezpośredni z osobą zarażoną, przez stosowanie tych samych przyborów kosmetycznych, ręczników i ubrań. Profilaktyka polega na utrzymywaniu w czystości skóry i ubrań oraz oczyszczeniu skóry z zaskórników za pomocą płynów odkażających i peelingu.

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b Demodex folliculorum (G.Simon, 1842). [w:] GBIF Backbone Taxonomy [on-line]. GBIF Secretariat. [dostęp 2022-09-25]. (ang.).
↑ NoreenN. Lacey NoreenN., Síona NíS.N. Raghallaigh Síona NíS.N., Frank C.F.C. Powell Frank C.F.C., Demodex Mites – Commensals, Parasites or Mutualistic Organisms, „Dermatology”, 222 (2), 2011, s. 128–130, DOI: 10.1159/000323009, ISSN 1018-8665, PMID: 21228556 (ang.).

[gbif-1] Demodex folliculorum (G.Simon, 1842). [w:] GBIF Backbone Taxonomy [on-line]. GBIF Secretariat. [dostęp 2022-09-25]. (ang.).

[2] NoreenN. Lacey NoreenN., Síona NíS.N. Raghallaigh Síona NíS.N., Frank C.F.C. Powell Frank C.F.C., Demodex Mites – Commensals, Parasites or Mutualistic Organisms, „Dermatology”, 222 (2), 2011, s. 128–130, DOI: 10.1159/000323009, ISSN 1018-8665, PMID: 21228556 (ang.).

[2]

[1]