Denstediowate

(Przekierowano z Dennstaedtiaceae)

Denstediowate[3] (Dennstaedtiaceae) – rodzina paproci z rzędu paprotkowców (Polypodiales). Obejmuje 10 rodzajów z 265 gatunkami[2]. Są to paprocie naziemne, rzadko wspinające się, spotykane głównie w strefie tropikalnej, ale z niemal kosmopolitycznym gatunkiem orlicą pospolitą (Pteridium aquilinum), występującym także w Polsce (jako jedyny przedstawiciel tej rodziny)[4].

Denstediowate
Ilustracja
Orlica pospolita
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

telomowe

Gromada

naczyniowe

Klasa

paprocie

Podklasa

paprotkowe

Rząd

paprotkowce

Rodzina

denstediowate

Nazwa systematyczna
Dennstaedtiaceae Lotsy
Vort. Bot. Stammesgesch. 2: 655. 1909[2]

Morfologia

edytuj
 
Dennstaedtia punctilobula
 
Hypolepis glandulifera

Kłącze zwykle długie, pokryte połączonymi włoskami. Liście zwykle o okazałych blaszkach liściowych, dwu-, trzykrotnie lub więcej razy podzielonych pierzasto. Żyłki są otwarte, rozwidlają się, rzadko łączą się. Kupki zarodni położone na skraju blaszki liściowej, równowąskie lub drobne, osłonięte przez równowąskie lub kubeczkowate zawijki lub z brzegiem liścia podwiniętym nad zarodniami[4].

Systematyka

edytuj

W systemach paproci z XXI wieku jest to jedna z rodzin w rzędzie paprotkowców Polypodiales (m.in.: system Smitha i in. (2006)[4], system PPG I (2016)[2] i system Nitta i in. (2022)[5]). Odrębność rodziny i jej pozycja filogenetyczna jest powodem podnoszenia jej do rangi monotypowego podrzędu Dennstaedtiineae Schwartsb. & Hovenkamp, 2016[2][5]. Jest taksonem siostrzanym dużych podrzędów grupujących znakomitą większość paprotkowych – Polypodiineae (eupolypods I) i Apleniineae (eupolypods II)[5].

Pozycja filogenetyczna rodziny w rzędzie paprotkowców[5]
paprotkowce


Saccolomataceae




Cystodiaceae




Lonchitidaceae



Lindsaeaceae







Pteridaceaeorliczkowate




Dennstaedtiaceaedenstediowate





Cystopteridaceaepaprotnicowate





Rhachidosoraceae




Diplaziopsidaceae




Aspleniaceaezanokcicowate




Desmophlebiaceae



Hemidictyaceae








Thelypteridaceaezachylnikowate




Woodsiaceaerozrzutkowate





Onocleaceaeonokleowate



Blechnaceaepodrzeniowate




Athyriaceaewietlicowate









Hypodematiaceae




Didymochlaenaceae




Dryopteridaceaenerecznicowate




Lomariopsidaceae




Nephrolepidaceaenefrolepisowate




Tectariaceae




Oleandraceae




Davalliaceaedawaliowate



Polypodiaceaepaprotkowate














Wykaz rodzajów[2]
  • Blotiella R.M.Tryon, Contr. Gray Herb. 191: 96. 1962
  • Dennstaedtia Bernh., J. Bot. (Schrader) 1800(2): 124. 1801densztedia
  • Hypolepis Bernh., Neues J. Bot. 1(2): 34. 1805
  • Leptolepia Mett. ex Prantl, Arbeiten K€onigl. Bot. Gart. Breslau 1: 23. 1892
  • Microlepia C.Presl, Tent. Pterid.: 124, pl. 4, f. 21–23. 1836mikrolepia[3]
  • Monachosorum Kunze, Bot. Zeitung (Berlin) 6: 119. 1848
  • Oenotrichia Copel., Univ. Calif. Publ. Bot. 16: 82. 1929
  • Paesia A.St.-Hil., Voy. Distr. Diam. 1: 381. 1833
  • Pteridium Gled. ex Scop., Fl. Carniol.: 169. 1760orlica

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. a b c d e f The Pteridophyte Phylogeny Group, A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI10.1111/jse.12229.
  3. a b Mieczysław Czekalski, Rośliny ozdobne do dekoracji wnętrz, Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, 1996, s. 22, ISBN 83-7160-011-9.
  4. a b c Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf. A classification for extant ferns. „Taxon”. 55 (3), s. 705–731, 2006. (ang.). 
  5. a b c d Nitta J.H. i inni, An open and continuously updated fern tree of life, „Frontiers in Plant Science”, 13, 2022, DOI10.3389/fpls.2022.909768 [dostęp 2023-08-06].