Wikipedia

Dwór w Lisówku

Dwór w Lisówku – piętrowy murowany dwór zbudowany w drugiej połowie XVIII w., znajdujący się w miejscowości Lisówek.

Dwór w Lisówku
Symbol zabytku nr rej. A-126 z 03.09.1968 oraz A-106 z 27.08.1987[1]
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Lisówek

Typ budynku

dwór

Ukończenie budowy

druga połowa XVIII w.

Pierwszy właściciel

nieustalony

Kolejni właściciele

Józef Tabaczyński, Józef Wincenty Wodzicki, Prosper Zborowski, Karol Klobassa-Zrencki, Stanisław Klobassa-Zrencki, Mateusz Czyszczan, Józef Górski, Jan Górski

Położenie na mapie gminy Skołyszyn
Mapa konturowa gminy Skołyszyn, w centrum znajduje się punkt z opisem „Lisówek, dwór”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Lisówek, dwór”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Lisówek, dwór”
Położenie na mapie powiatu jasielskiego
Mapa konturowa powiatu jasielskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Lisówek, dwór”
Ziemia49°45′17,7″N 21°18′49,6″E/49,754917 21,313778
Multimedia w Wikimedia Commons

W 1968 i 1987 dwór wraz z folwarkiem wpisano do rejestru zabytków[1].

Historia edytuj

Powstanie dworu w Lisówku datowane jest na lata 1775–1825. W tym okresie właścicielem Skołyszyna i Lisówka był. W 1803 należał do Józefa Tabaczyńskiego, a w latach 1832–37 był własnością Józefa Wincentego hr. Wodzickiego. W 1841 córka Wodzickiego Elżbieta wniosła majątek w posagu ślubnym Prosperowi hr. Zborowskiemu. W 1868 posiadłość nabył od Zborowskiego Karol Klobassa, a w 1888 przejął jego syn Stanisław. W 1893 nabył go Żyd Czyneron i sprzedał w 1903 Mateuszowi Czyszczanowi[2]. W 1917 folwark w Lisówku w równych częściach po 48 ha kupili Jan Hajduk i Józef Górski. W latach 20. i 30. XX w. Jan Hajduk wzorowo prowadził swe gospodarstwo. W dniu 21 lutego 1950 w majątku utworzono Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną. Specjalizowała się ona w produkcji zbóż i warzyw. Według stanu na 31 grudzień 1989 spółdzielnia posiadała 59 ha użytków rolnych. W 1997 dwór użytkowany był przez Jana Górskiego[3].

  •  
    Widok od strony zachodniej
  •  
    Wejście główne
  •  
    Elewacja wschodnia i północna

Architektura edytuj

Murowany dwór zbudowano na planie litery L. Posadowiony został na obszernych piwnicach kolebkowych co stanowi pod względem architektonicznym ewenement wśród dworów podkarpackich. Być może była to adaptacja wcześniejszej budowli obronnej. Świadczą o tym nie tylko kolebkowe piwnice ale też kolebkowe sklepienia pomieszczeń mieszkalnych w skrzydle południowym, a także ukształtowanie terenu wokół obiektu. Ślady wału ziemnego i fosy zostały prawdopodobnie zaniwelowane w czasie przebudowy dworu na przełomie XVIII i XIX w., kiedy od strony zachodniej pojawiły się geometryczne ogrody warzywne[2]. Budynek zbudowano w stylu klasycystycznym z kamienia i cegły. Nad wejściem głównym taras wsparty na podwójnych kolumnach. Ściany parteru i piętra rozczłonkowane gzymsami i pseudopilastrami. Okna prostokątne; na parterze z łukami u góry. Na piętrze hol z klatką schodową i dwoma dużymi pomieszczeniami. W skrzydle południowym sklepiona kolebkowo sala. Od tyłu piętro obiega drewniana galeryjka[4]. Pod koniec XIX w. w części pomieszczeń dworskich funkcjonowała gorzelnia[2].

Z zabudowy folwarcznej w otoczeniu dworu przetrwała oficyna dworska tak zwana rządcówka z 1850, przebudowana stodoła, ruiny stajni, waląca się obora oraz charakterystyczna wieża. To dawna kiszarnia-silos. Po wschodniej stronie dworu znajduje się zapuszczony staw z parkiem, w którym starodrzew nie przetrwał do naszych czasów[2].

  •  
    Element architekt. dworu
  •  
    Fragment zabudowy folwarku z silosem
  •  
    Fragment zabudowy folwarku

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2020-12-17].
  2. ↑ a b c d Sylwester Polakowski: Pozostałości założeń dworskich województwa podkarpackiego. Wydawnictwo Lygian, Krosno 2012, s. 137, 138. ISBN 978-83-935995-0-9. OCLC 832725955.
  3. ↑ Ryszard Oleszkowicz: Skołyszyn. Zarys monograficzny. Parafia Rzymskokatolicka p.w. św. Józefa w Skołyszynie, Skołyszyn 1998, s. 165, 196, 201. ISBN 83-86744-50-2.
  4. ↑ Zdzisław Świstak i inni: Na śladach dworów i dworków Jasielszczyzny. Mała Poligrafia Redemptorystów w Tuchowie, Jasło 2005, s. 131. ISBN 83-86744-58-8. OCLC 749753089.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dwór_w_Lisówku&oldid=72016491”