Wikipedia

Dywizjon 138

138. dywizjon specjalnego przeznaczenia RAF

Dywizjon 138 – dywizjon Royal Air Force. W swej historii jednostka była trzykrotnie formowana, powstała jako jednostka myśliwska, w czasie II wojny światowej była dywizjonem specjalnego przeznaczenia, ostatecznie została rozformowana 1 kwietnia 1962 r. jako dywizjon bombowy. W latach 1941–1943 w jej skład wchodziły polskie załogi zajmujące się zrzutem zaopatrzenia dla Armii Krajowej.

138 Dywizjon RAF
No. 138 Squadron RAF
For Freedom
Ilustracja
Historia
Państwo

 Wielka Brytania

Sformowanie

30 września 1918, 25 sierpnia 1941, 1 stycznia 1955

Rozformowanie

1 lutego 1919, 1 września 1950, 1 kwietnia 1962

Działania zbrojne
I wojna światowa
II wojna światowa
Organizacja
Numer

NF (sierpień 1941 – marzec 1945, kwiecień 1947 – wrzesień 1950);
AC (marzec 1945 – kwiecień 1947)

Dyslokacja

Wielka Brytania

Rodzaj sił zbrojnych

Royal Air Force

Formacja

Royal Air Force

Rodzaj wojsk

wojska lotnicze

Multimedia w Wikimedia Commons

Historia edytuj

Pierwsza wojna światowa edytuj

Decyzję o sformowaniu jednostki podjęto 1 maja 1918 r., pierwotnie miał to być dywizjon myśliwski. Prace nad jego tworzeniem wstrzymano, 30 września 1918 r.[1] podjęto decyzję o sformowaniu go w Chingford jako jednostki myśliwsko-rozpoznawczej. 1 lutego 1919 r. dywizjon został rozformowany[2].

Druga wojna światowa edytuj

Ponowne sformowanie jednostki miało miejsce 25 sierpnia 1941 r.[3] Została powołana w bazie RAF Stradishall do wykonywania lotów specjalnych w ramach Zarządu Operacji Specjalnych. W lutym 1942 r. wydzielono z niego część sprzętu i załóg, które stały się podstawą do stworzenia 161. dywizjonu specjalnego przeznaczenia. 14 marca dywizjon został dyslokowany do bazy RAF Tempsford, która stała się jego stałą siedzibą[4]. Dywizjon zajmował się zrzutami zaopatrzenia i agentów SIS i SOE na terenie okupowanej Europy. W październiku zostały w jego skład włączone polskie załogi, które przygotowano do zaopatrywania żołnierzy podziemia na terenie okupowanej Polski[5].

W 1941 r. dywizjon wykonywał średnio trzynaście zrzutów miesięcznie. Wprowadzenie do użytkowania samolotów Halifax pozwoliło zwiększyć realizacje zadań do trzydziestu miesięcznie w 1942 r. Najintensywniejszym miesiącem był październik, kiedy to załogi dywizjonu wykonały 53 operacje w Holandii, Estonii, Danii, Norwegii, Francji i Belgii i Czechosłowacji. Dywizjon wykonywał również loty na bombardowanie szczególnie ważnych celów. M.in. 15 kwietnia 1942 r. polska załoga, pod dowództwem por. naw. Mariusza Wodzickiego, zrzuciła sześć bomb 500-funtowych na dworzec kolejowy w Królewcu[6].

Od marca 1943 r. samoloty dywizjonu operowały z lotnisk na Korsyce i w Tunezji, jego wysiłek operacyjny został ukierunkowany nad okupowaną Francję. W sierpniu dywizjon wykonał łącznie 121 lotów bojowych. Przygotowania do lądowania aliantów w Europie spowodowały, że w 1944 r. wysiłek dywizjony skupił się całkowicie na Francji. W lipcu 1944 r. wykonano tam 160 lotów operacyjnych. W grudniu dywizjon został wycofany z lotów operacyjnych i przeniesiony do 3. Grupy Bomber Command[3].

Został przebazowany do Tuddenham, skąd przed zakończeniem wojny wykonał 105 lotów bojowych i zrzucił ok. 440 ton bomb. Następnie został skierowany do zrzutów żywności nad Holandią[7]. W marcu 1945 r. jednostka zakończyła służbę jako dywizjon specjalnego przeznaczenia, zmieniono jej strukturę na odpowiadającą typowym dywizjonom bombowym[8].

Po II wojnie światowej edytuj

W późniejszym czasie wykonywał loty fotogrametryczne nad Europą Północną. W listopadzie 1946 r. przeniesiono go do Wyton, w 1947 r. został wyposażony w samoloty Avro Lincoln. Dywizjon został rozwiązany 1 września 1950 r. Ponowne sformowanie jednostki nastąpiło 1 stycznia 1955 r., jego dowódcą został Wing Commander Rupert G.W. Oakley. Dywizjon 138, stacjonujący w Wittering, stał się pierwszą jednostką RAF wyposażoną od lutego 1955 r. w bombowce Vickers Valiant[9]. Dywizjon wykonywał próby bombowców w Singapurze, Australii i Nowej Zelandii. Jednostka została rozformowana 1 kwietnia 1962 r.[10]

Polska eskadra C edytuj

 
Personel Eskadry "C" 138 dywizjonu RAF

W kwietniu 1943 r. liczba polskich załóg w dywizjonie była już na tyle duża, że zdecydowano się na utworzenie oddzielnej eskadry „C”[11]. Funkcjonowała w strukturze dywizjonu do 30 października 1943 r., następnie została przekształcona w 1586 eskadrę specjalnego przeznaczenia[12].

Dowódcy edytuj

Podczas II wojny światowej dywizjonem dowodzili[13]:

  • Wing Commander (Wg Cdr) E.V. Knowles (sierpień – listopad 1941),
  • Wg Cdr W.K. Farley (listopad 1941 – kwiecień 1942),
  • Wg Cdr R.C. Hockey (kwiecień 1942 – 1943),
  • Wg Cdr Batchelor (1943 – czerwiec 1943),
  • Wg Cdr R.D. Speare (czerwiec 1943 – maj 1944),
  • Wg Cdr W.J. Burnect (maj 1944 – grudzień 1944),
  • Wg Cdr T.B.C. Murray (grudzień 1944 – marzec 1945).

Wyposażenie edytuj

 
Vickers Valiant – dywizjon 138 był pierwszym użytkownikiem tych maszyn

Dywizjon wykorzystywał samoloty[3][14]:

Przypisy edytuj

  1. ↑ Delve 1994 ↓, s. 144.
  2. ↑ Moyes 1976 ↓, s. 164.
  3. ↑ a b c Rawlings 1982 ↓, s. 104.
  4. ↑ Przemyski 2006 ↓, s. 30.
  5. ↑ Przemyski 2006 ↓, s. 17.
  6. ↑ Przemyski 2006 ↓, s. 31.
  7. ↑ Moyes 1976 ↓, s. 164–165.
  8. ↑ Middlebrook, Everitt 2011 ↓, s. 743.
  9. ↑ Brookes 2014 ↓, s. 12.
  10. ↑ Moyes 1976 ↓, s. 165.
  11. ↑ Hodyra 2016 ↓, s. 96.
  12. ↑ Przemyski 2006 ↓, s. 78.
  13. ↑ Rawlings 1982 ↓, s. 104–105.
  14. ↑ Halley 1988 ↓, s. 211.
  15. ↑ Skrzydlata Polska 2011 ↓, s. 52-53.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dywizjon_138&oldid=72916188”