Elise Rosalie Aun
Elise Rosalie Aun pseudonim Eesti neiu Setu maalt (ur. 15 czerwca 1863 w Pikäreinu, zm. 2 czerwca 1932 w Tallinnie) – estońska poetka, pisarka i tłumaczka, jedna z najwybitniejszych pisarek estońskich końca XIX w. Jej wiersze reprezentują estońską poezję postromantyczną.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Alma Mater |
Taideyliopiston Teatterikorkeakoulu |
| Dziedzina sztuki | |
Życiorys edytuj
Elise Rosalie Aun urodziła się w Pikäreinu w parafii Valgjärve w okręgu Võru[1]. Dzieciństwo spędziła w małym dworku Ulitina wynajętym przez rodziców w Setomaa. Z powodu braku szkół w okolicy, początkowo otrzymywała domowe kształcenie. W 1882 r. ukończyła szkołę parafialną dla dziewcząt w wiosce Lokuta w pobliżu Võõpsu. W latach 90. XIX wieku podejmowała różne prace, często przeprowadzając się. Przez pewien mieszkała w domu brata we wsi Võtikvere, a następnie w Rydze, Kronsztadzie, Valdze i Parnawie. Pracowała w redakcji czasopisma Linda w Viljandi. W 1902 r. została kierownikiem punktu sprzedaży w Agencji Chrześcijańskiej Literatury Popularnej w Tallinie. W 1903 r. wyszła za mąż za Friedricha Raupa[2]. Po ślubie mieszkała w Simbirsku i Valdze, gdzie zatrudniony był jej mąż. W 1911 r. wróciła do Tallina, gdzie zmarła w 1932 r.[1][3]
Jej córką chrzestną była pisarka Elisabeth Aspe, z którą prowadziłą korespondencję[4].
Twórczość edytuj
Elise Rosalie Aun jest jedną z najważniejszych autorek estońskiej literatury z końca XIX w.[5] Pierwsze wiersze Aun pojawiły się w prasie w 1885 r. pod pseudonimem „estońska dziewczyna z ziemi Seto” (Eesti neiu Setu maalt)[6]. W latach 1880-1890 około 200 jej wierszy opublikowano w różnych gazetach i czasopismach. Jej pierwszy tom poezji Kibuvitsa õied ukazał się w 1888 r., wkrótce potem Laane Linnuke i Metsalilled. W 1895 r. ukazał się tom Kibuvitsa õied II i Kibuvitsa õied III w 1901 r. Tematyka poezji Aun jest charakterystyczna dla estońskiego postromantalizmu, obejmuje naturę, dom rodzinny, miłość i inne osobiste uczucia, wszelkiego rodzaju przemyślenia i sceny z życia, a także tematy religijne[3]. Po ślubie zaprzestała praktycznie pisać wiersze[7]. Od 2015 r. przyznawana jest w Estonii nagroda literacka imienia Elise Rosalie Aun[8].
Wybrane dzieła edytuj
Poezja edytuj
- Kibuvitsa õied, 1888
- Kibuvitsa õied II, 1895
- Kibuvitsa õied III, 1901
- Laane linnuke, 1889
- Metsalilled, 1890
Proza edytuj
- Tosin jutukesi, 1898
Tłumaczenia edytuj
- Georg Ebers, Homo sum, 1903
Przypisy edytuj
- ↑ a b Elise Aun. Võro kirändüs. [dostęp 2020-05-23]. (est.).
- ↑ Elise Rosalie Raup. Geni.com. [dostęp 2020-05-23]. (ang.).
- ↑ a b Ele Süvalep: Elise Aun. Estonian Writers Online Dictionary. [dostęp 2020-05-23]. (ang.).
- ↑ ‘This time sorrow is my lot…’ Letters from the Writer Elisabeth Aspe (1860–1927) to the Poetess Elise Aun (1863–1932) [online], Tuna [dostęp 2024-03-09] (ang.).
- ↑ Riina Magi: Võtikvere raamatupidu ja “metsa läinud” kultuur. Vooremaa.ee. [dostęp 2020-05-23]. (est.).
- ↑ Pokój poezji: Elise Aun „Estońska dziewczyna z kraju Setu”. ERR - Raadioteater. [dostęp 2020-05-23]. (est.).
- ↑ Anna Haava varju jäänud tundeline luuletaja Elise Aun suri piineldes. Sobranna.elu24.ee. [dostęp 2020-05-23]. (est.).
- ↑ Elise Rosalie Auna nimeline Võtikvere raamatuküla kirjandusauhind. Tartu Linnaraamatukogu. [dostęp 2020-05-23]. (est.).