Wikipedia

Ellen Arkbro

szwedzka kompozytorka i instrumentalistka

Ellen Arkbro (ur. 1990 w Sztokholmie) – szwedzka kompozytorka i wykonawczyni muzyki eksperymentalnej z kręgu postminimalizmu, tworząca rozbudowane utwory w stroju naturalnym, a także instalacje i pejzaże dźwiękowe realizowane z wykorzystaniem zarówno instrumentów akustycznych, jak i przetwarzania cyfrowego[1].

Ellen Arkbro
Ilustracja
Ellen Arkbro (2016)
Data i miejsce urodzenia

1990
Sztokholm

Instrumenty

organy, instrumenty akustyczne

Gatunki

drone, postminimalizm, muzyka eksperymentalna, muzyka współczesna

Zawód

kompozytorka, instrumentalistka

Aktywność

od 2013

Wydawnictwo

Subtext, W.25th, Xkatedral

Powiązania

Caterina Barbieri, Kali Malone

Instrument
organy
Strona internetowa

Życiorys i twórczość edytuj

Początki edytuj

Ellen Arkbro urodziła się w 1990 w Sztokholmie. Bardzo wcześnie zetknęła się z muzyką. Po ukończeniu 9 roku życia grała na gitarze i śpiewała w zespole. Swoją pierwszą gitarę dostała w wieku 11 lat. Dostała też syntezator, choć nie grała na nim[2]. W 2013 roku wspólnie z Kali Malone, Elsą Bergman, Martą Forsberg i Marią W. Horn utworzyła audiowizualny zespół Hästköttskandalen. Jego muzyka była połączeniem art rocka, slow wave i neo-psychodelii ze sprzężeniami zwrotnymi wideo w czasie rzeczywistym, manipulacją filmem analogowym, swobodną improwizacją i syntezą dźwiękową. Zespół ten nagrał 27 lutego 2014 w sztokholmskiej Kappellet album Spacegirls, wydany 16 lutego następnego roku nakładem Fylkingen Records[3].

For Organ and Brass (2017) edytuj

Arkbro studiowała u La Monte Younga i Marian Zazeeli w Nowym Jorku oraz u Marca Sabata w Berlinie. W 2017 roku nakładem wytwórni Subtext ukazał się jej debiutancki album, For Organ and Brass, nagrany w kościele św. Szczepana w Tangermünde w Niemczech z wykorzystaniem XVII-wiecznych organów oraz rogu, puzonu i tuby strojonej mikrotonowo[1]. Organy te zostały zbudowane przez hamburską manufakturę Sherer-Orgel i mają strój średniotonowy. Akrbro wybrała je po wypróbowaniu wielu organów w całym kraju[4]. Na łamach magazynu Fact wyjaśniła, że „instrumenty dęte i organy wpadają we wzorce interakcji, w których wyłania się nowy, oddychający instrument” zwracając przy tym uwagę, że wiele historycznych interwałów i akordów, których używa na organach z epoki renesansu, ściśle przypomina tradycyjne ramy muzyki bluesowej i samą „bardzo powolną i zredukowaną muzykę bluesową”[5].

CHORDS (2019) edytuj

Dla mnie akordy o wysokim stopniu przejrzystości harmonicznej wykazują właściwości podobne do diamentów.

Ellen Arkbro, The Wire[6]

7 czerwca 2019 roku Arkbro wydała kolejny album, CHORDS, na którym zastosowała bardziej minimalistyczne podejście, skupiając się na bezpośrednich właściwościach dźwięku i wykwintnie rozszerzając możliwości tonalne instrumentów akustycznych za pomocą precyzyjnej, subtelnej syntezy. Album jest złożony z dwóch kompozycji, „CHORDS for organ” (15:48) i „CHORDS for guitar” (16:55). W obu tych utworach Arkbro analizuje dźwiękową materialność i harmoniczną jakość akordów oraz rozważa, w jaki sposób te kompozycje wypełniają raczej przestrzeń, niż czas transponując teoretyczne możliwości do sfery zjawiskowej[7]. Pierwsza kompozycja, „CHORDS for Organ”, została po raz pierwszy wykonana w brutalistycznym kościele Västerortskyrkan w Gminie Sztokholm[6].

Daniel Martin-McCormick z magazynu Pitchfork określił CHORDS jako „mocny, czasami zaskakujący kolejny krok” w rozwoju Arkbro[8].

Album znalazł się na liście najlepszych albumów eksperymentalnych 2019 roku (The Best Experimental Albums of 2019) magazynu Pitchfork[9].

I Get Along Without You Very Well ‎(2022) edytuj

W 2022 roku Arkbro i współpracujący z nią szwedzki multiinstrumentalista Johan Graden zrealizowali wspólnie i wydali album I Get Along Without You Very Well, będący ukłonem w stronę muzyki pop. Jednak w ośmiu zwięzłych utworach albumu pozostały ślady wcześniejszej twórczości Arkbro, w tym jej charakterystyczne podejście do pracy z podstawowym materiałem dźwiękowym. Muzycy wykorzystali przy realizacji albumu perkusję, klarnet, organy oraz instrumenty dęte blaszane w połączeniu z wokalem Arkbro. W opinii Daniel Hignella z magazynu The Quietus I Get Along Without You Very Well to „fascynujący album, dzieło, które wykorzystuje osiągnięcia kompozytorów w tworzeniu muzyki klasycznej – zwłaszcza ich wyraźne mistrzostwo harmonii – do skonstruowania unikalnego i zaskakującego podejścia do popowego formatu”[10].

Sounds while waiting (2023) edytuj

13 października 2023 roku ukazał się trzeci album studyjny Arkbro, Sounds while waiting. Został nagrany w kościele w Unnaryd w Szwecji w czerwcu 2020 roku, Jak stwierdziła kompozytorka w notce na okładce: „Te nagrania są śladem czegoś, co uwielbiałam robić w dużych przestrzeniach rezonansowych, czyli ustawiania podtrzymywanych akordów na wielu organach, a następnie powolnego przechodzenia przez dźwięk. (…) Piszczałki organowe są strojone i przestrajane, choć czasami pozostawiam je takimi, jakie są. To, czego poszukuję, to moment, w którym ujawnia się szczególny rodzaj brzmiącej tekstury – jest on szorstki, skupiony, a jednocześnie dziwnie przejrzysty”[11].

Album znalazł się na liście 30 najlepszych albumów jazzowych i eksperymentalnych 2023 roku (The 30 Best Jazz and Experimental Albums of 2023) magazynu Pitchfork[12].

Dyskografia edytuj

Na podstawie strony artystki na Discogs[13]:

Albumy studyjne edytuj

  • For Organ And Brass (2017)
  • Chords (2019)
  • Sounds While Waiting (2023)

Albumy nagrane z innymi artystami edytuj

  • XKatedral Volume II ‎(2016) z Isakiem Edbergiem, Kali Malone, Kristoferem Svenssonem i Martą Forsberg
  • XKatedral Volume III ‎(2016) z Kali Malone i Cateriną Barbieri
  • I Get Along Without You Very Well ‎(2022) z Johanem Gradenem

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Paul Simpson: Ellen Arkbro Biography. AllMusic. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
  2. ↑ Digital in Berlin: Ellen Arkbro. digitalinberlin.de. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
  3. ↑ Spacegirls by Hästköttskandalen. Bandcamp. [dostęp 2024-01-04]. (szw.).
  4. ↑ Alexander Iadarola: Ellen Arkbro: For Organ and Brass. Tiny Mix Tapes. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
  5. ↑ Miles Bowe: Composer Ellen Arkbro plays a nearly 400-year-old pipe organ on new LP for Subtext. Fact. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
  6. ↑ a b Stream Ellen Arkbro's new album in full. The Wire. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
  7. ↑ CHORDS. Bandcamp. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
  8. ↑ Daniel Martin-McCormick: CHORDS: Ellen Arkbro. Pitchfork. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
  9. ↑ Pitchfork: The Best Experimental Albums of 2019. Pitchfork. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
  10. ↑ Daniel Hignell: Ellen Arkbro & Johan Graden. The Quietus. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
  11. ↑ Sounds While Waiting. Bandcamp. [dostęp 2024-01-04]. (szw.).
  12. ↑ Pitchfork: The 30 Best Jazz and Experimental Albums of 2023. Pitchfork. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).
  13. ↑ Ellen Arkbro. Discogs. [dostęp 2024-01-04]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ellen_Arkbro&oldid=72407679”