Estoński Kościół Prawosławny

Estoński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego – samorządny Kościół prawosławny pozostający w jurysdykcji Patriarchatu Moskiewskiego. Na terenie Estonii Estoński Kościół Prawosławny działa równolegle z Estońskim Apostolskim Kościołem Prawosławnym, podległym Patriarchatowi Konstantynopolitańskiemu. Liczbę wiernych Estońskiego Kościoła Prawosławnego szacuje się na 150 tys. osób.

Estoński Kościół Prawosławny
Moskva Patriarhaadi Eesti Õigeusu Kirik
Эстонская Православная Церковь Московского Патриархата
Ilustracja
Sobór św. Aleksandra Newskiego w Tallinnie
Państwo

 Estonia

Siedziba

Tallinn

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Rosyjski Kościół Prawosławny

Patriarchat

Moskiewski

Sobór

św. Aleksandra Newskiego w Tallinnie

Metropolita

metropolita talliński i całej Estonii Eugeniusz (Rieszetnikow)

Dane statystyczne
Liczba wiernych

150 000

Liczba diecezji

2

Liczba parafii

37

Liczba klasztorów

1 (stauropigialny)

Powierzchnia

45 226 km²

Położenie na mapie Tallinna
Położenie na mapie Estonii
Ziemia59°26′30,0″N 24°44′56,7″E/59,441667 24,749083
Strona internetowa

Tradycyjnie wyznaniem dominującym w Estonii był protestantyzm (luteranizm), podczas gdy prawosławie pozostaje wyznaniem rosyjskiej mniejszości w tym kraju. Wyniki ostatniego spisu powszechnego wykazały jednak, że właśnie prawosławie, wobec laicyzacji społeczeństwa, znacznie bardziej posuniętej wśród Estończyków niż Rosjan, stało się największym liczebnie wyznaniem w państwie[1].

Struktura Kościoła edytuj

Zwierzchnikiem Kościoła jest metropolita Tallinna i całej Estonii Eugeniusz (Rieszetnikow). Drugą eparchią Kościoła, narewską (wydzieloną w 2011 z eparchii tallińskiej), kieruje biskup Łazarz (Gurkin)[2][3]. Na terenie Estonii znajduje się 37 parafii[4] i 1 żeński klasztor, Piuchticki Monaster Zaśnięcia Matki Bożej[5] (od 1990 stauropigialny; podlega bezpośrednio patriarsze moskiewskiemu i całej Rusi[6]).

Historia edytuj

Osobny artykuł: Prawosławie w Estonii.

Chrześcijaństwo w obrządku wschodnim na terenie dzisiejszej Estonii pojawiło się za sprawą misjonarzy z Nowogrodu i Pskowa w X–XII w. W 1030 wzmiankowana jest społeczność chrześcijan obrządku wschodniego w dzisiejszym Tartu. Wpływy prawosławia zostały ostatecznie zredukowane w XIII wieku po ekspansji zakonu kawalerów mieczowych. W XVII i XVIII w. na teren Estonii uciekło wielu staroobrzędowców. Gwałtowny przyrost ilości prawosławnych nastąpił po aneksji ziem estońskich do Imperium Rosyjskiego. Obszar ten od 1850 należał do eparchii ryskiej.

Status Kościoła samorządnego został nadany Estońskiemu Kościołowi Prawosławnemu przez patriarchę Tichona w 1920. Pierwszym jego zwierzchnikiem został metropolita Aleksander (Paulus). W 1923 Estoński Kościół Prawosławny, nie bez nacisków ze strony władz państwowych, wystąpił o przejście pod jurysdykcję patriarchy Konstantynopola, czego Rosyjska Cerkiew Prawosławna nie uznała. W 1939 Estoński Kościół Prawosławny posiadał 159 działających parafii, jedno seminarium duchowne oraz trzy monastery.

Po włączeniu Estonii do ZSRR władze państwowe zaczęły utrudniać działalność Kościoła, podobnie jak wszystkich związków wyznaniowych. Część wiernych, na czele z metropolitą Aleksandrem, zdecydowała się na emigrację i powołanie zagranicznego egzarchatu podległego patriarsze Konstantynopola. Struktury kościelne pozostałe w Estonii zostały ponownie włączone do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.

Po upadku ZSRR część duchowieństwa prawosławnego w Estonii postanowiła wrócić pod jurysdykcję patriarchy Konstantynopola, część była temu przeciwna. W ten sposób na terenie kraju działają dwa Kościoły prawosławne: Estoński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego oraz Estoński Apostolski Kościół Prawosławny. Obydwie struktury nie utrzymywały ze sobą kontaktów, a konflikt między nimi doprowadził do pogorszenia relacji między Rosyjskim Kościołem Prawosławnym a Patriarchatem Konstantynopolitańskim. W 2010 obydwa Kościoły estońskie zadeklarowały jednak chęć wznowienia kontaktów[7].

Przypisy edytuj

  1. A. Matreńczyk, Estonia: więcej prawosławnych niż luteran, Przegląd Prawosławny, nr 6 (336), czerwiec 2013, s. 50
  2. Церковная структура
  3. Spis parafii eparchii narewskiej ros. 
  4. Приходы Эстонской Православной Церкви МП. [dostęp 2011-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-11)].
  5. Пюхтицкий Ставропигиальный Свято-Успенский женский монастырь. [dostęp 2011-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-08)].
  6. Под Патриаршим омофором. puhtitsa.ee. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-11)]. (Historia Piuchtickiego Monasteru Zaśnięcia Matki Bożej na jego oficjalnej stronie)
  7. Estonia: dwa Kościoły prawosławne wznawiają kontakty. [dostęp 2016-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-11)].

Bibliografia edytuj