Feliks Polanowski

Feliks Polanowski herbu Pobóg (ur. ok. 1745, zm. 1808) – starosta stęgwilski, skarbnik bełski, elektor 1764, mecenas kultury, wolnomularz.

Feliks Polanowski

Pobóg
Rodzina	Polanowscy herbu Pobóg
Data urodzenia	1745
Data śmierci	1808
Ojciec	Tomasz Polanowski
Matka	Katarzyna Sierakowska
Żona	1.v Elżbieta Katarzyna Urszula Mrozowicka herbu Prus III, 2.v Bona Świdzińska herbu Półkozic
Dzieci	Anna, Aleksander i Stanisław

Urodził się ok. 1745 r. jako syn Tomasza, łowczego i podstolego bełskiego oraz Katarzyny Sierakowskiej herbu Lubicz.

Podpisał elekcję Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1764 r. Po śmierci teścia Adama Mrozowickiego, 11 kwietnia 1775 r. król Stanisław August nadał jemu starostwo stęgwilskie, które było przez ok. 40 lat w rękach rodziny Mrozowickich. Według Seweryna Uruskiego w 1788 r. był skarbnikiem bełskim.

W 1773 r. wstąpił do loży masońskiej w Paryżu (jego dyplom wolnomularski znajduje się w Lwowskiej Naukowej Bibliotece im. W. Stefanyka Akademii Nauk Ukrainy we Lwowie – Archiwum Rozwadowskich).

3 maja 1789 r. został wyznaczony Konstytucją Sejmu Wielkiego do sposobu wynalezienia ofiary z dóbr ziemskich i duchownych w powiecie bracławskim i w mieście Bracławiu.

Był dziedzicem znacznych dóbr w województwie bełskim, m.in.: Bujańca, Śmitkowa, Ostrowa, Opulska i Moszkowa w powiecie sokalskim. Jego dwór w Moszkowie tętnił życiem kulturalnym. Zgromadził tam znaczną bibliotekę, w 1789 r. nuncjusz papieski Ferdynand Maria Saluzzo wydał jemu i jego rodzinie zgodę na czytanie książek zakazanych ogółowi przez władzę kościelną.

Był osobą bardzo zasłużoną dla kultury polskiej jako mecenas. W 1800 r. zatrudnił w swojej kapeli dworskiej wówczas 15-letniego Karola Kurpińskiego w charakterze drugiego skrzypka, który miał tam szansę na zapoznanie się partyturami klasyków wiedeńskich. Nabywał on w czasie 8-letniego pobytu w Moszkowie umiejętności muzycznych, podpatrując członków kapeli, analizując razem z nimi partytury i słuchając uwag mistrza. Poznał wówczas szeroki repertuar muzyki poważnej, w tym operowej; bywał często w operach lwowskich. To była jego jedyna szkoła muzyczna, dzięki której nauczył się gry w zespole i poznał zasady komponowania. Swoją pierwszą kompozycję skomponował w Moszkowie, była to muzyka do sceny lirycznej Pigmalion wystawionej przez tamtejszą kapelę dworską. Mecenat Polanowskiego miał zasadniczy wpływ na rozwinięcie talentu Kurpińskiego.

Od 1775 roku był żonaty 1.v z Elżbietą Katarzyną Urszulą Mrozowicką herbu Prus III, córką Adama, starosty stęgwilskiego i regimentarza wojsk koronnych oraz Ewy Franciszki Puzynianki, pisarzówny wielkiej litewskiej, urodzoną w 1754 r. w Sokołówce, z którą pozostawił córkę Annę, urodzoną w 1778 roku, żonę Jan Uruskiego herbu Sas, dziedzica Juśkowic. Od 1789 r. był żonaty 2.v z Boną Świdzińską herbu Półkozic, córką Ignacego, starosty lityńskiego i Heleny Mierzejewskiej herbu Szeliga, kasztelanki sochaczewskiej, z którą pozostawił synów: Aleksandra i Stanisława. Zmarł w 1808 roku.

Bibliografia

• Seweryn Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, T. XIV, s. 181 1917
• Polski Słownik Biograficzny, t. XVI, 1971, s. 281
• Archiwa rodzinno-majątkowe w zbiorach państwowych we Lwowie, opr. Stanisław Pijaj, Warszawa 1995, s. 157
• Lwowska Naukowa Biblioteka im. W. Stefanyka Akademii Nauk Ukrainy we Lwowie – Archiwum Rozwadowskich, rękopisy 7923/III
• Aleksander Brückner, Dzieje kultury polskiej, t. III, Kraków 1931, s. 503
• Volumina Legum, t. IX, s.81