Ferdynand Sznajdrowicz
Ferdynand Sznajdrowicz (ur. 15 listopada 1886 w Żywcu, zm. 18 stycznia 1940 w Katowicach[1]) – ksiądz, proboszcz Parafii św. Bartłomieja w Lipowej w latach 1924–1940, za pomoc Armii Krajowej zamordowany podczas II wojny światowej.
| Data i miejsce urodzenia |
15 listopada 1886 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
18 stycznia 1940 |
| Miejsce pochówku |
nieznane |
| Proboszcz | |
| Okres sprawowania |
1924 – 1940 |
| Wyznanie | |
| Prezbiterat |
3 lipca 1910 |
Młodość edytuj
Urodził się 15 listopada 1886 roku w Żywcu w mieszczańskiej rodzinie. Ojciec Franciszek i matka Maria z Bajtlików byli zatrudnieni w zamku u książąt Habsburgów. Jego ojciec zmarł w 1939 roku, matka w 1943. Posiadał dwójkę rodzeństwa: starszy brat zmarł jako nauczyciel w wieku 29 lat, a młodszy Antoni, będący również kapłanem, zmarł w 1948 roku[2].
Ukończyłł gimnazjum w Wadowicach, zdając w dniu 15 czerwca 1906 roku egzamin dojrzałości[2]. Zanim wstąpił do seminarium, rozważał zostanie lekarzem[3].
W latach 1906–1910 studiował filozofię i teologię w Seminarium Duchownym w Krakowie, a także filozofię i teologię na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie[1].
Duchowieństwo edytuj
W 1910 roku otrzymał święcenia[1].
W latach 1910–1911 był wikariuszem w Parafii Wszystkich Świętych w Rudawie, a także: prefektem szkół w Rudawie, Brzezince, Nawojowej Górze, Radwanowicach, Siedlcu. W 1919 roku został przeniesiony do parafii św. Klemensa Papieża i Męczennika w Wieliczce, gdzie pełnił funkcję wiktariusza i prefekta szkół powszechnych do 1915 roku. W latach 1915–1916 był prefektem w parafii Apostołów św. Szymona i św. Judy Tadeusza w Skawinie. W 1917 roku pracował jako wikariusz w parafii św. Bartłomieja Apostoła w Łapanowie. W latach 1917–1918 był kuratusem, rektorem i ekspozytem w kościele w Dębnikach w parafii św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny w Krakowie, a także prefektem w szkołach powszechnych. W 1920 roku wikariusz archikatedry pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Wacława Męczennika w Krakowie. W 1922 roku prefekt Parafii św. Katarzyny Panny i Męczennicy w Nowym Targu[1].
W latach 1924–1940 proboszcz Parafii św. Bartłomieja w Lipowej[1]. Dzięki jego staraniom w Lipowej powstał Dom Parafialny. Był społecznikiem i członkiem Rady Gminnej, a także stał na czelę lokalnej spółdzielni. Dzięki jego zaangażowaniu we wsi powstały dwa sklepy, a dzięki kontaktom z Habsburgami, które odziedził po rodzicach, zdobył drewno na budowę domu dla starców[4].
II wojna światowa edytuj
W czasie II wojny światowej mieszkańcy Lipowej zwrócili się do niego z zapytaniem, co mają zrobić z bronią, którą uzyskali od polskich jednostek wycofujących się podczas kampanii wrześniowej. Ferdynand Sznajdrowicz doradził sposób konserwacji i ukrycia[4].
6 stycznia 1940 wraz z 40 innymi parafianami został aresztowany przez Niemców pod pozorem przechowywania broni[1]. Podczas przesłuchiwań w areszcie miejskim w Żywcu próbował całą winę wziąć na siebie[1][4]. 10 stycznia 1940 został przewieziony do więzienia w Katowicach[1].
17 stycznia 1940 razem z 37 innymi Polakami został skazany przez niemiecki sąd kapturowy Sondergericht na karę śmierci[1].
Został zamordowany w masowej egzekucji w gliniankach cegielni Grünfeldaa w Katowicach przy ul. Karbowej[1][3].
Miejsce pochówku Ferdynanda Sznajdrowicza i 36 parafian pozostaje nieznane. Ustalono jedynie, że zwłoki pomordowanych przewieziono do kostnicy dwóch szpitali w Katowicach: przy ulicy Raciborskiej 37 i Warszawskiej 52[5].
Upamiętnienie edytuj
Co roku w parafii w Lipowej odbywa się msza upamiętniająca rocznicę rozstrzelania Ferdynanda Sznajdrowicza. W 2023 roku w uroczystościach wzięli udział przedstawiciele Wojska Obrony Terytorialnej[5].
Obok kościoła parafialnego w Lipowej znajduje się pomnik ku „pamięci mieszkańców Lipowej, Ostrego, Słotwiny” zamordowanych w czasie egzekucji w Katowicach oraz w innych miejscowościach w latach 1939–1945[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j FERDYNAND SZNAJDROWICZ — MARTYROLOGIUM [online], www.swzygmunt.knc.pl [dostęp 2023-01-17].
- ↑ a b 80 ROCZNICA ŚMIERCI KS. F. SZNAJDROWICZA – Zespół Szkolno – Przedszkolny w Słotwinie [online] [dostęp 2023-01-17] (pol.).
- ↑ a b Ciężarówki, z których kapała krew (1) [online], niedziela.pl [dostęp 2023-01-17] (pol.).
- ↑ a b c d Historia [online], lipowa.pl [dostęp 2023-01-17] (pol.).
- ↑ a b Katarzyna Dębowska, Obchody upamiętniające rozstrzelania przez Niemców duszpasterza ks. Ferdynanda Sznajdrowicza z parafianami [online], Żywiec Nasze Miasto, 10 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-17] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Michał Piela, Z dziejów Parafii pod wezwaniem św. Bartłonieja w Lipowej