Filipejon w Olimpii
Filipejon[1] – starożytna świątynia Zeusa ufundowana przez Filipa II Macedońskiego w Olimpii ok. 339–300 p.n.e., współcześnie część stanowiska archeologicznego w Olimpii, które w 1989 roku zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
 Ruiny filipejonu w Olimpii, 2010 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
świątynia |
| Architekt |
nieznany, nazywany „mistrzem filipejonu” |
| Ukończenie budowy |
ok. 339–300 p.n.e. |
Położenie na mapie Grecji  | |
 37°38′19″N 21°37′46″E/37,638611 21,629444
| |
Nazwa edytuj
Nazwa filipejon pochodzi od imienia fundatora budowli króla Macedonii Filipa II Macedońskiego[2].
Historia edytuj
Filipejon znajduje się w północno-zachodniej części Altisu[3][4]. Budowa świątyni została zaczęta przez Filipa II Macedońskiego, a ukończona przez Aleksandra Wielkiego[5]. Dedykowana Zeusowi świątynia upamiętniała zwycięstwo w bitwie pod Cheroneą w 338 roku p.n.e.[5][6] Architekt świątyni – nazywany „mistrzem filipejonu” – mógł pochodzić z Macedonii[4].
Współcześnie pozostałości Filipejonu, odrestaurowane na początku XXI w.[2], znajdują się na terenie stanowiska archeologicznego w Olimpii, które w 1989 roku zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO[7].
Architektura edytuj
Świątynia to tolos (o średnicy 15,25 m[2]) z okrągłym naosem, z wejściem od zachodu, otoczony kolumnadą 18 kolumn jońskich[5]. Dach pokryty marmurowymi płytkami wieńczył kwiat z brązu[6] – mak[2].
Według greckiego geografa Pauzaniasza, który odwiedził Olimpię w latach 160–170 n.e., ściany wewnętrzne filipejonu pokrywała czerwona gładź imitująca cegłę[6]. Wewnątrz świątyni, znajdowała się kolumnada z 9 półkolumn korynckich a naprzeciwko wejścia, półkoliste podium[5][6][2]. Na podium stały chryzelefantynowe posągi Aleksandra Wielkiego, jego rodziców: Filipa II Macedońskiego i Olimpias oraz jego dziadków: Amyntasa III Macedońskiego i Eurydyki[5]. Posągi miały zostać wykonane przez Leocharesa na zlecenie Aleksandra Wielkiego[6]. Do XXI w. nie zachował się żaden z nich[6].
Przypisy edytuj
- ↑ Polski egzonim wprowadzony na 108. posiedzeniu KSNG.
- ↑ a b c d e Olympia Vikatou: Olympia: The Archeological Site and the Museums. Ekdotike Athenon S.A., 2006, s. 19–20. ISBN 978-960-213-418-4. (ang.).
- ↑ Michael Scott: Delphi and Olympia. Cambridge University Press, 2014, s. 211–213. ISBN 978-1-107-67128-7. [dostęp 2017-03-12]. (ang.).
- ↑ a b Margaret M. Miles: A Companion to Greek Architecture. John Wiley & Sons, 2016, s. 132. ISBN 978-1-118-32761-6. [dostęp 2017-03-12]. (ang.).
- ↑ a b c d e Perseus Digital Library Project: Olympia, Philippeion (Building). [dostęp 2017-03-12]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Olympia Vikatou: Philippeion. [w:] Odysseus.culture.gr [on-line]. [dostęp 2017-03-12]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Archaeological Site of Olympia. [dostęp 2019-04-25]. (ang.).