Wikipedia

Fort V w Poznaniu

Jeden z 18 fortów wchodzących w skład Twierdzy Poznań
To jest najnowsza wersja przejrzana, która została oznaczona 31 mar 2024. Od tego czasu wykonano 1 zmianę, która oczekuje na przejrzenie.

Fort V (Waldersee I, Mycielskich) – jeden z 18 fortów wchodzących w skład Twierdzy Poznań. Znajduje się na Naramowicach przy ulicy Lechickiej[1].

Fort V
Fort 5
Zabytek: nr rej. A-245 z 25 maja 1983[1]
Ilustracja
Kaponiera czołowa fortu
Państwo

 Polska

Miejscowość

Poznań

Adres

ul. Lechicka
ob. 50 ark. 24 dz. 2/141[2]

Typ budynku

fort

Architekt

Hans von Biehler

Rozpoczęcie budowy

1879

Ukończenie budowy

1883

Ważniejsze przebudowy

1888, ok. 1939-1945

Zniszczono

1952-1960

Właściciel

Miasto Poznań[2]

Plan budynku
Plan budynku
Położenie na mapie Poznania
Mapa konturowa Poznania, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Fort VFort 5”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Fort VFort 5”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Fort VFort 5”
Ziemia52°26′41″N 16°56′08″E/52,444722 16,935556
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia

edytuj

Zbudowany został w latach 1879–1883, w pierwszym etapie budowy twierdzy fortowej[3]. Fort otrzymał nazwę Waldersee I na cześć Alfreda von Waldersee. W 1931 zmieniono patronów na polskich, Fort V otrzymał imię rodziny Mycielskich.

W czasie II wojny światowej fort był prawdopodobnie więzieniem, a później szpitalem[4]. Podczas bitwy o Poznań, w nocy 13/14 lutego 1945 od północy, oddziały 246 pułku piechoty wraz z bateriami haubic 203 mm szturmowały forty IVa, V i Va[5][6]. Fort V poddał się po 10 godzinach (ewakuacja załogi, która pozostawiła 250-300 rannych w obiekcie[4]), po forcie IVa (po 2 godzinach) i przed fortem Va (12 godzin odpierania ataku)[5][7].

Teren fortu wchodzi w skład obszaru Natura 2000 (obszar specjalnej ochrony SOO „Fortyfikacje w Poznaniu”, symbol PLH300005)[8].

Obecnie fortem opiekuję się nieformalna grupa miłośników fortyfikacji pod nazwą "Fort V - Powrót".

Lokalizacja i konstrukcja

edytuj
 
Zdjęcie satelitarne fortu (1965).

Fort zlokalizowany jest na północ od osiedla Wichrowe Wzgórze. Za fortem (na północ od obiektu) wybudowane osiedle Za Fortem. Dojazd do fortu drogą forteczną (częściowo zachowana) i drogą rokadową (ul. Lechicka)[9].

Kąt między odcinkami czoła – 140°, o wydłużonych barkach (miejsce na wał piechoty) w stosunku do fortów tego samego typu[10]. Prochownia, podobnie jak w Forcie VI, centralna pod nasypem osiowym (przy centralnej poternie)[11].

Przebudowy

edytuj

Po 1888 roku fort był modernizowany. Rozebrano wtedy kaponierę czołową, zastępując ją kaponierą rewersową. Tego typu rozwiązanie było zastosowane tylko w tym forcie[12]. Wzmocniono również mury i stropy. Ziemna bateria umieszczona na prawym barku, pierwotnie wyposażona w sześć stanowisk, została przedłużona do dziesięciu. Na środkowej remizie wału artyleryjskiego wybudowano stanowisko obserwacyjne P.B.St.87[13]. W 1939 roku przy schronie lewej baterii zbudowano betonowy schron obserwacyjno-bojowy[14]. W czasie wojny fosy zostały zadaszone i wykorzystywane jako magazyny amunicji fabryki DWM (H.C.P)[14].

W latach powojennych (1952-1960) fort został wysadzony i rozebrany a pozostałe fragmenty fosy zasypane[14][15]; miało to na celu przygotowanie terenu pod północną obwodnicę Poznania (nie wybudowaną)[4]. Zachowała się kaponiera czołowa z częściowym zadaszeniem, oba wyjazdy artyleryjskie na majdan oraz pozostałości stanowiska P.B.St.87[14].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Miasto Poznań, System Informacji Przestrzennej, Miejski Konserwator Zabytków: Zespół Fortów Zewnętrznego Pierścienia Fortyfikacji Pruskich. [dostęp 2013-06-24]. (pol.).
  2. ↑ a b Geopoz: Przeglądarka danych SIP. Miasto Poznań. [dostęp 2013-06-24]. (pol.)., warstwa: Grunty Miasta Poznania
  3. ↑ Maria Strzałko, Raport o stanie zabytków miasta Poznania, Miasto Poznań, 2007.
  4. ↑ a b c Czy Fort V ożyje?. 2001-01-23, 2009-08-21. [dostęp 2013-06-28]. (pol.).
  5. ↑ a b Szumowski 1985 ↓, s. 353.
  6. ↑ Tadeusz Świtała. Luty 1945 w Poznaniu. „Kronika Miasta Poznania”. 2/1985, s. 58, 1985. Wydawnictwo Miejskie. (pol.). 
  7. ↑ Biesiadka 2006 ↓, s. 313.
  8. ↑ Instytut na rzecz ekorozwoju: Natura 2000: „Fortyfikacje w Poznaniu”. [dostęp 2013-06-25]. (pol.).
  9. ↑ Biesiadka 2006 ↓, s. 199.
  10. ↑ Biesiadka 2006 ↓, s. 132.
  11. ↑ Biesiadka 2006 ↓, s. 137.
  12. ↑ Polak 1988 ↓, s. 120.
  13. ↑ Biesiadka 2006 ↓, s. 156, 200.
  14. ↑ a b c d Biesiadka 2006 ↓, s. 200.
  15. ↑ Polak 1988 ↓, s. 282.

Bibliografia

edytuj
  • Jacek Biesiadka: Twierdza Poznań. O fortyfikacjach miasta Poznania w XIX i XX wieku. Poznań: 2006.
  • Zbigniew Szumowski: Boje o Poznań 1945. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1985, s. 353, 355.
  • Bogusław Polak: Poznańskie Fortyfikacje. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1988.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fort_V_w_Poznaniu&oldid=73373266”