Fort de Rosny
Fort de Rosny – jeden z fortów wysuniętych dziewiętnastowiecznych fortyfikacji Paryża, zbudowanych z inicjatywy Adolphe’a Thiersa. Powstał w latach 1840–1846 na wzgórzu Montreuil dzisiejszego przedmieścia Paryża, Rosny-sous-Bois, w celu zabezpieczenia niedalekich wzgórz Avron.
 Fort de Rosny na mapie z 1866 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Typ |
czworoboczny fort bastionowy |
| Data budowy |
1840–1846 |
| Data opuszczenia |
zachowany |
Położenie na mapie Francji  | |
 48°52′12″N 2°28′28″E/48,870000 2,474444
| |
Przez wzgórza Avron i Montreuil prowadziła strategiczna droga podejścia do Paryża. Kiedy więc po klęsce napoleońskiej rozpoczęto prace nad zabezpieczaniem stolicy, na tym kierunku wzniesiono jedno z pierwszych dzieł fortyfikacyjnych, redutę La Boissière, w 1831 roku. Drugą zbudowano ponad wsią Rosny (tzw. fort Charcalets), która – po wzniesieniu właściwego fortu de Rosny – osłaniała go od wschodu. Kolejnym dziełem obronnym był powstały w 1834 roku mały Fortin des Renardières[1]. Fort położony jest na wzniesieniu o wysokości 110 m n.p.m., z tylko płytką kotliną w której leży Rosny-sous-Bois, oddzielającą go od wzgórz Avron[2], których skraj leżał ok. 1600 m od fortu[3]. Działa północnej i południowej strony fortyfikacji dominowały nad równiną między Neuilly-sur-Marne i Bondy, kryjąc międzypola pomiędzy fortami Noisy na północy, i Nogent na południu[3].
Sam fort de Rosny to czworoboczny fort bastionowy, o długości ok. 400 m i szerokości 340 m (dłuższa oś jest zorientowana wschód-zachód), wzniesiony jako jeden z szesnastu fortów wysuniętych przed obwód ciągłego wału wokół Paryża (tzw. wału Thiersa). Jego pierwotna powierzchnia wynosiła ok. 25 ha. Fort otaczała 16-metrowej szerokości fosa z murowanymi skarpami i przeciwskarpami[1]. Wschodni front, mierzony między krańcami bastionów, ma szerokość ok. 240 m, fronty północny i południowy ok. 330 m, a zachodni, tyłowy ok. 280 m. Pod frontową (wschodnią) kurtyną znajdowało się 13 kazamat, a w barkach bastionów po trzy; te ostatnie były wyposażone w strzelnice dla dział. Wał zachodni, szyjowy miał dwie kazamaty, oprócz bramnej; w przylegających doń bastionach znajdowały się magazyny prochowe, poza tym bastiony były lite[3].
Z kazamat wału frontowego poterna prowadziła między nasypami do obszernego placu broni, otoczonego wysokim murem, opatrzonym blankami, które górowały nad wałami[3] (de facto tworząc rodzaj nadszańca). Przejścia z placu broni prowadziły do dolnego obwałowania[3], od strony wschodniej, które miało postać dodatkowego dzieła koronowego o narysie bastionowym[2] (co widać na planie z 1866 roku, zob. ilustracja).
Za kurtynami wałów bocznych znajdowały się trzypiętrowe koszary czasu pokoju; w kurtynach wbudowane było po 9 kazamat, z których środkowa miała poternę prowadzącą do fosy[3], umożliwiające wycieczki. Na głównym wale, wysokim na 10 m i grubym na 4,5 m, znajdowały się stanowiska artylerii[1].
W czasie oblężenia Paryża w czasie wojny francusko-pruskiej fort ostrzeliwało go 10 baterii niemieckich, liczących łącznie 60 armat, w tym jedna, która – ze względu na korzystne położenie – prowadziła ogień na bardzo wówczas duży dystans 6200 m. Fort był podówczas uzbrojony był w 91 dział[4], na co składały się armaty gwintowane: o kalibrze 160 mm – 10 sztuk, forteczne 24-funtowe – 7, forteczne 12-funtowe – 6, oblężnicze 12-funtowe – 9, polowe 12-funtowe – 6, polowe 4-funtowe – 6, górskie 4-funtowe – 10, gładkolufowe 16-funtowe – 12, armatohaubice 12-funtowe – 8, haubice kal. 240 mm – 3, haubice kal. 160 mm – 4, moździerze kal. 270 mm – 2, moździerze kal. 220 mm – 4, a moździerze kal. 150 mm – 8 sztuk[5].
Po przegranej wojnie stacjonowały w nim wojska niemieckie, a potem 4. pułk żuawów. W czasie I wojny światowej znajdowały się tam stanowiska obrony przeciwlotniczej. Od 1927 roku stacjonują w nim służby bezpieczeństwa wewnętrznego, m.in. Francuska Żandarmeria Narodowa, agencja bezpieczeństwa informacji (fr. l’Agence nationale de la sécurité des systèmes d’information) (ANSSI), dlatego fort nie jest udostępniony do zwiedzania[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Le fort de Rosny – patrimoine historique de la ville. [w:] Patrimoine et Histoire [on-line]. Rosny-sous-Bois, 2019-01-30. [dostęp 2021-06-30]. (fr.).
- ↑ a b Heyde i Froese 1874 ↓, s. 54.
- ↑ a b c d e f Heyde i Froese 1874 ↓, s. 55.
- ↑ Ch. Boissonnet: La Marine à la défense de Paris en 1870. Paris: 1896, s. 14–16.
- ↑ Camille-Adalbert-Marie Clément La Roncière-Le Noury: La Marine au siège de Paris. Paris: Typographie de Henri Plon, 1872, s. 20.
Bibliografia edytuj
- Eduard Heyde, Adolf Froese: Geschichte der Belagerung von Paris im Jahre 1870/71. Berlin: Schneider, 1874.