Françoise Gilot

Françoise Gilot (ur. 26 listopada 1921 r. w Neuilly-sur-Seine, zm. 6 czerwca 2023 r.) – francuska artystka i pamiętnikarka, partnerka Pabla Picassa.

Françoise Gilot

Françoise Gilot, 2013 r.
Data i miejsce urodzenia	26 listopada 1921 Neuilly-sur-Seine
Data śmierci	6 czerwca 2023
Narodowość	francuska
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	postimpresjonizm
Odznaczenia
Strona internetowa

Życiorys

Urodziła się 26 listopada 1921 r. w Neuilly-sur-Seine na przedmieściach Paryża w zamożnej rodzinie agronoma i producenta chemikaliów Emile'a Gilota oraz Madeleine Renoult-Gilot. Malowała od trzeciego roku życia, być może inspirując się matką akwarelistką. Jej wczesne prace miały wyraźny kubistyczny charakter. Pod naciskiem ojca w 1938 roku uzyskała tytuł licencjata na Uniwersytecie Paryskim, po czym kontynuowała studia na Sorbonie (filozofia) i w Instytucie Brytyjskim w Paryżu (literatura angielska), a także uzyskała dyplom z literatury angielskiej na Uniwersytecie Cambridge. Podjęła także studia prawnicze, ale nie porzuciła malarstwa. Od 1941 r. brała indywidualne lekcje u węgierskiego malarza żydowskiego pochodzenia Endre Rozsdy. W 1943 r. poznała w paryskim bistro Pabla Picassa. W tym czasie organizowana była jej pierwsza wystawa, a ona sama porzuciła studia prawnicze, aby studiować sztukę w Académie Julian.

Francoise Gilot i Pablo Picasso, 1952 r.

Gilot szybko została muzą Pabla Picassa – sportretował ją m.in. na obrazach Kobieta-Kwiat (1946) i Femme assise (1949). W 1946 r. zamieszkała z Picassem. W trakcie ich wspólnego życia często była nękana przez żonę Picassa Olgę Koklową, której Picasso od 1935 r. blokował rozwód w obawie o podział majątku. Choć wpłynął na nią artystycznie i znacząco pomógł jej w zaistnieniu w galeriach i domach aukcyjnych, chciał ją kontrolować i pozbawić m.in. swobody twórczej. Ich związek trwał ponad 10 lat, gdy Gilot postanowiła go zakończyć. Była ona jedyną partnerką Picassa, która nie została przez niego porzucona, a sama go porzuciła. Gilot przyznała, że Picasso znęcał się nad nią fizyczne i psychicznie, a także był okrutny, sadystyczny i bezlitosny dla innych i dla siebie, m.in. zgasił na jej twarzy papierosa.

Lata związku z nim opisała szczegółowo w wydanych w 1964 r. bestsellerowych wspomnieniach Życie z Picassem. Picasso trzykrotnie bezskutecznie składał pozwy przeciwko niej i wydawcy książki, a wobec sądowej porażki próbował (z powodzeniem) sabotować jej karierę artystyczną i do końca życia unikał kontaktów z ich wspólnymi dziećmi. Picasso z rozmysłem zniszczył również wszystkie pamiątki po niej, których nie zdążyła zabrać z ich wspólnego domu, m.in. listy, które pisał do niej Henri Matisse. Na podstawie jej książki w 1996 r. powstał film Picasso - twórca i niszczyciel z Anthonym Hopkinsem i Nataschą McElhone. Jerzy Andrzejewski wykorzystał romans Gilot z Picassem jako inspirację do swojej powieści Idzie skacząc po górach.

W 1970 r. osiedliła się w Stanach Zjednoczonych. W 1973 r. została mianowana dyrektorem artystycznym Virginia Woolf Quarterly. Dwa lata później napisała książkę Interface: The Painter and the Mask o swoim życiu jako artystki. Wykładała na uczelniach artystycznych w Nowym Jorku i Paryżu, a w latach 1976–1983 kierowała wydziałem sztuk pięknych na Uniwersytecie Południowej Kalifornii. W latach 1980. i 1990. projektowała kostiumy, scenografię i maski dla muzeum Guggenheim w Nowym Jorku.

Gilot malowała jeszcze jako 90-latka. Jest autorką ok. 1600 płócien i 3600 prac na papierze, a także ceramiki. Jej prace znajdują się w zbiorach m.in. Musée d’Art Moderne w Paryżu, Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku, Museum of Modern Art w Nowym Jorku oraz w National Museum of Women in the Arts w Waszyngtonie. Dopiero w 2024 r. Musée Picasso zapowiedziało otwarcie oddzielnej sali poświęconej Gilot, pokazującej ją jako autonomiczną jednostkę twórczą, a także zmianę narracji wystawy stałej poświęconej samemu Picassowi w kontekście samej Gilot. Uhonorowano ją m.in. Krzyżem Kawalerskim (1990 r.) i Krzyżem Oficerskim (2010 r.) Legii Honorowej.

Po rozstaniu z Picassem Gilot dwukrotnie wychodziła za mąż – za malarza i przyjaciela z dzieciństwa Luca Simona (1955–1962), a potem za Jonasa Salka. Była matką dwojga dzieci Picassa – Claude’a (1947 r.) oraz Palomy (1949 r.), a ze związku z Simonem miała córkę Aurélię.

Zmarła 6 czerwca 2023 r.