Franz Justus Rarkowski
Franz Justus Rarkowski (ur. 8 czerwca 1873 w Olsztynie, zm. 9 lutego 1950 w Monachium) – niemiecki duchowny katolicki, zakonnik-marysta, katolicki biskup polowy (wojskowy) nazistowskich Niemiec.
| Biskup tytularny Hierocezarei | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
8 czerwca 1873 |
| Data i miejsce śmierci |
9 lutego 1950 |
| Biskup polowy Niemiec | |
| Okres sprawowania |
1938–1945 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
9 stycznia 1898 |
| Nominacja biskupia |
7 stycznia 1938 |
| Sakra biskupia |
20 lutego 1938 |
| Data konsekracji |
20 lutego 1938 |
|---|---|
| Konsekrator | |
| Współkonsekratorzy |
Życiorys edytuj
Urodził się 8 czerwca 1873 w Olsztynie (wówczas: Allenstein). Jego ojciec Justus Rarkowski był posłem do Reichstagu, a dziadek Jakub Rarkowski był burmistrzem Olsztyna. Podjął naukę w gimnazjum w Olsztynie, lecz jej nie ukończył. Pobierał naukę w Belgii[1].
W 1896 złożył śluby zakonne w Towarzystwie Maryi[2]. Jako zakonnik studiował w Innsbrucku[1]. 9 stycznia 1898 otrzymał święcenia kapłańskie[2]. Początkowo działał na terenie południowego Tyrolu, później na Warmii. W 1914 ochotniczo wstąpił do armii niemieckiej, w 1916 został kapelanem dywizji. W 1926 powołano go na urząd pełnomocnika do spraw katolików w Reichswehrze, a w 1935 – administratora dla katolików w Wehrmachcie[1].
7 stycznia 1938 został nominowany biskupem polowym Niemiec i tytularnym biskupem Hierocezarei. 20 lutego 1938 został konsekrowany na biskupa przez abp. Cesara Orsenigo, bp. Konrada von Preysinga i bp. Clemensa Augusta von Galena[2].
W okresie wykonywania funkcji katolickiego biskupa wojskowego czynnie wspierał reżim Adolfa Hitlera[3]. O jego negatywnej roli wspomniano w wydanym 29 kwietnia 2020 z okazji 75. rocznicy zakończenia II wojny światowej stanowisku Niemieckiej Konferencji Biskupów pt. Deutsche Bischöfe im Weltkrieg. Wort zum Ende des Zweiten Weltkriegs vor 75 Jahren. Stwierdzono tam: „Szczególnie problematyczną i negatywną rolę odegrał biskup polowy Franz Justus Rarkowski. Nie będąc członkiem Konferencji Biskupów i jako niemiecko-nacjonalistyczny wyrzutek w Kościele, starał się mobilizować religijne i duchowe siły żołnierzy w zupełnej zgodności ze stylem właściwym dowództwu Wehrmachtu”[4][5].
Wraz z napaścią III Rzeszy na Polskę we wrześniu 1939 wydał odezwę do niemieckich żołnierzy, w której znalazły się słowa[6]:
W ważnej godzinie, kiedy nasz niemiecki naród przejść musi ogniową próbę sprawdzenia się i przystępuje do walki o swoje przyrodzone i przez Boga ustanowione prawa życiowe, zwracam się… do was, żołnierze, stojący w tej walce na pierwszej linii frontu i mający wielkie i zaszczytne zadanie, ażeby ochraniać i bronić mieczem bezpieczeństwa i życia narodu niemieckiego… Każdy z was wie, o co chodzi w tych dniach burzliwych dla naszego narodu, i każdy widzi przed sobą, wyruszając na bój, świetlany przykład najprawdziwszego wojownika, naszego Führera i Naczelnego Dowódcy, pierwszego i najdzielniejszego żołnierza Rzeszy Wielkoniemieckiej…
Począwszy od wiosny 1944 nie sprawował swojej funkcji w siłach zbrojnych[1]. 1 lutego 1945 złożył rezygnację z pełnienia urzędu biskupa polowego III Rzeszy[2]. Finalną fazę jego działalności jeden z badaczy zrelacjonował następująco[1]:
Ostatnie dni w Berlinie biskupa polowego Justusa Rarkowskiego zobrazował później jednemu z zaufanych wikariusz generalny jako żałosne. Rarkowski miał je, drżąc i odmawiając różaniec, przesiedzieć w swoim pokoju. Zanim w 1944 r., jako emeryt, przeniósł się do bawarskiego miejsca pielgrzymek maryjnych, Altötting, pokazuje go ostatnia oficjalna fotografia z roku 1943 jako pielgrzyma przed Bazyliką Różańcową w Lourdes. Było to już po Stalingradzie, a więc bliżej końca wojny, kiedy to liczba dywizji bez kapelanów przekraczała liczbę tych, które ich miały.
Pod koniec życia mieszkał w Altötting[1]. Zmarł 9 lutego 1950[2]. Został pochowany na Cmentarzu Leśnym (Waldfriedhof) w Monachium[1].
W 1939 opublikowany został Katholisches Militär-Gebet- und Gesangbuch. Zusammengestellt vom Franz Justus Rarkowski, Feldbischof der Wehrmacht. Mit kirchlicher Genehmigung Gebundene Ausgabe (co należy tłumaczyć następująco: Katolicki modlitewnik i śpiewnik wojskowy. Opracowany przez Franza Justusa Rarkowskiego, Biskupa Polowego Wehrmachtu. Wydanie ze zgodą kościelną).
Jego działalność stała się przedmiotem opracowania biograficznego[7].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Hans Jürgen Brandt, Katolickie duszpasterstwo wojskowe w „Wehrmachcie” oraz duchowni jako sanitariusze w latach 1939–1945, „Saeculum Christianum. Pismo historyczno-społeczne” 2/1, 141–158, 1995. muzhp.pl. [dostęp 2020-05-09].
- ↑ a b c d e Bishop Franz Justus Rarkowski, S.M.. catholic-hierarchy.org. [dostęp 2020-05-09].
- ↑ Stanisław Obirek: Nie tylko Kościół niemiecki ma za co przepraszać. wyborcza.pl, 9 maja 2020. [dostęp 2020-05-09].
- ↑ Deutsche Bischöfe im Weltkrieg. Wort zum Ende des Zweiten Weltkriegs vor 75 Jahren / hg. vom Sekretariat der Deutschen Bischofskonferenz. Bonn 2020. dbk.de, 29 kwietnia 2020. [dostęp 2020-05-10].
- ↑ Niemcy: biskupi ogłosili dokument z okazji 75. rocznicy zakończenia II wojny światowej. niedziela.pl, 29 kwietnia 2020. [dostęp 2020-05-14].
- ↑ Wiesław Krzywicki: Dla kogo święty?. tygodnikprzeglad.pl, 24 stycznia 2010. [dostęp 2020-05-16].
- ↑ Heinrich Missalla, Wie der Krieg zur Schule Gottes wurde: Hitlers notwendige Erinnerung, Oberursel: Publik-Forum, 1997, s. 143, ISBN 978-3880950863.